Analiza: Bota dhe një luftë e vogël

Nga George Friedman

Asnjë luftë nuk është e vogël kur jeton në të, por bota është e madhe dhe luftërat e mëdha janë të rralla. Në të njëjtën kohë, luftërat jehojnë në mënyra të papritura. Një luftë e vogël këtu mund ta bëjë një luftë tjetër diku tjetër më vdekjeprurëse, ose mund të ndihmojë në parandalimin e një lufte diku tjetër. Asnjë luftë nuk mund të kuptohet thjesht në vetvete. Prandaj, lufta në Ukrainë duhet të konsiderohet jo vetëm në termat e saj, por edhe në aspektin e jehonës së saj. Dhe meqenëse jehonat janë përkufizim të çrregullta, për sa i përket lidhjes së tyre si me luftën parësore ashtu edhe me rëndësinë e saj përfundimtare, unë do t’i fus në mënyrë arbitrare jehonat në modelin tim të botës.

Polonia është shfaqur, për momentin, si lider i Evropës. Gjeografikisht, është më afër Ukrainës, dhe për këtë arsye një pjesë e madhe e forcës së NATO-s është vendosur atje. Më e rëndësishmja, Divizioni i 82-të Ajror i SHBA është atje. Kjo do të thotë se 82-ta po punon me forcat polake, shumë prej të cilave tashmë janë trajnuar për disa vite me forcat e blinduara të SHBA-së në Poloni. Për SHBA-në, kjo do të thotë se forcat e saj janë të ndërgjegjshme për terrenin në të cilin mund të luftojnë dhe kanë mundësinë të zhvillojnë njëfarë familjariteti me polakët. Misioni i tyre është të pengojnë ose zmbrapsin një pushtim rus të Polonisë ose, nëse urdhërohet, të lëvizin në Ukrainë dhe të angazhohen dhe mposhtin forcat ruse atje.

Pas Luftës së Dytë Botërore, për të shmangur dominimin sovjetik të kontinentit, Shtetet e Bashkuara duhej të poziciononin forcat e tyre në Evropë duke vendosur një forcë kryesore në Gjermani. Në mënyrë të pashmangshme, kjo bashkoi të dy vendet më parë armiqësore së bashku politikisht dhe shoqërisht. Ajo krijoi gjithashtu investime të nevojshme që patën një rol në mrekullinë ekonomike gjermane, një mrekulli që përfundimisht e bëri Gjermaninë fuqinë udhëheqëse në Evropë – diçka e paimagjinueshme në vitin 1945. Mirëqenia gjermane u bë një kërkesë strategjike për Shtetet e Bashkuara dhe të qenit një prioritet amerikan në një Evropë të shkatërruar do të thoshte shumë.

Situata sot nuk është aq e zymtë sa ishte në vitin 1945. Bazimi i forcave amerikane në një vend e bën stabilitetin dhe parashikueshmërinë e vendit pritës një interes strategjik të SHBA-së, dhe gjeografia dhe interesat polake tani lidhen me interesat amerikane në një marrëdhënie që po lulëzon nga çfarë ishte. Shtetet e Bashkuara janë ndjerë të tjetërsuar nga Evropa për shkak të hezitimit të Evropës për të përmbushur angazhimet e saj financiare ndaj NATO-s, dhe Evropa u ndje e tjetërsuar nga ajo që e shihte si hipermilitarizëm amerikan. Ukraina ka gjeneruar një ndryshim në Evropë që mund të zgjasë ose jo. Por ajo që ka të ngjarë të zgjasë është prania e trupave amerikane në Poloni. SHBA ka ende trupa në Gjermani më shumë se 30 vjet pas përfundimit të Luftës së Ftohtë. Për amerikanët, dislokimet janë zakon-formuese.

Gjeografia e Polonisë dhe kujtesa e saj për pasojat e luftës e lidh atë me amerikanët. Fundi i luftës në Ukrainë do të ngulitë në SHBA një model të kërcënimeve të ardhshme që përputhet me pikëpamjen e vetë Polonisë. Polonia është nën kërcënimin e dëbimit de fakto nga BE për shkelje të standardeve gjyqësore të BE-së. Ky është një test i vogël se si mund të ndryshojë ekuilibri evropian i fuqisë.

Diku tjetër, turqit kanë bërë një gjë interesante, duke transportuar një pjesë të konsiderueshme të marinës së tyre në Detin e Zi, ku u fundos anija ruse Moskva. Turqia ka mbajtur distancën e saj nga pjesa më e madhe e luftës në Ukrainë, megjithëse ka vënë në dispozicion disa dronë për forcat ukrainase. Turqia është historikisht armiqësore ndaj Rusisë, por kohët e fundit e konsideron SHBA-në si të paparashikueshme. Aty është balancuar me kujdes. Por performanca e dobët e forcave ruse në Ukrainë ka të ngjarë të ketë bërë që turqit të rivlerësojnë kërcënimin e Rusisë. Turqia ka të ngjarë të mos barazojë më forcën ruse dhe amerikane. Nga këndvështrimi i Turqisë, nëse Rusia do të ishte në gjendje të përdorte marinën e saj për t’u imponuar në Detin e Zi, ndërkohë që eliminonte ose detyronte forcat ukrainase të armatosura me raketa kundër anijeve më larg nga bregu, kjo do të lehtësonte operacionet ruse në Detin e Zi. Një rezultat i tillë do të përbënte gjithashtu një kërcënim të mundshëm për Turqinë. Turqia është një anëtare e NATO-s dhe Rusia përfundimisht mund të vendosë se flota e Turqisë është një kërcënim dhe të godasë anijet dhe portet e saj. Turqit janë zhvendosur në Detin e Zi për të parandaluar një lëvizje ruse duke rritur rreziqet përtej asaj që Rusia mund të pësojë. Në të njëjtën kohë, kjo do të përfshijë një shkallë të koordinimit me Ukrainën.

Duke sfiduar Rusinë në Detin e Zi, hapet një rrugë tjetër. Turqia ka interesa të rëndësishme si në Kaukazin e Jugut ashtu edhe në Azinë Qendrore. Rusia ka avancuar interesat e saj atje për shqetësimin e Turqisë. Rusia nuk është në gjendje të paraqesë një sfidë ushtarake për Turqinë për momentin dhe as Turqia nuk ka gjasa të lëvizë ushtarakisht. Veprimet e fshehta dhe diplomacia janë çelësi. Dhe duke pasur parasysh performancën e Rusisë në Ukrainë, vende si Azerbajxhani dhe Kazakistani mund të rishqyrtojnë marrëdhëniet e tyre me Rusinë. Dobësia e Rusisë deri në këtë pikë hap derën e riorganizimeve strategjike, e detyron Turqinë të afirmohet në Detin e Zi dhe potencialisht i hap rrugën Turqisë për të ndjekur interesa të tjera.

Pastaj është Kina. Kina hyri në një marrëdhënie me Rusinë për të krijuar një kundërpeshë masive ndaj Shteteve të Bashkuara. Por pavarësisht deklaratave të tyre publike, kinezët e kanë kuptuar se një marrëdhënie me Rusinë është një detyrim dhe jo një pasuri. Rusia nuk ka peshën për të larguar SHBA-në nga kërcënimi i Kinës. I mungon forca ushtarake për të ekzekutuar fushatën ukrainase pa thirrur përforcime siriane. Kina nuk është në gjendje të dërgojë forca për të ndihmuar Rusinë. Së pari, shpëtimi i fushatës së Rusisë nuk do të ofronte asnjë përfitim të drejtpërdrejtë për Kinën dhe një ndërhyrje kineze mund të ishte katastrofike. Së dyti dhe më e rëndësishmja, Kina ka parë ndikimin e luftës ekonomike të udhëhequr nga SHBA. Aktivizimi në Ukrainë ose ofrimi i ndihmës së konsiderueshme për Rusinë mund të shkaktojë një sulm të ngjashëm ekonomik ndaj Kinës.

Kina, ashtu si Rusia, nuk është aq e fuqishme sa duket. Produkti i saj i brendshëm bruto për frymë renditet në vendin e 81-të në botë. (Rusia është e 85-ta.) Tregu i saj i brendshëm për mallra të sofistikuara është i kufizuar. Duhet të ketë aftësinë për të eksportuar, pa të cilën destabilizohet. Shtetet e Bashkuara, edhe me tarifat për mallrat kineze, janë klienti më i madh i Kinës. Përballja me humbjen e eksporteve dhe një luftë ekonomike në një kohë kur shkalla e rritjes ekonomike të Kinës po tkurret dhe tensioni social mbi pabarazinë e pasurisë po rritet, do të ishte e rrezikshme. Pushtimi i Tajvanit do të ishte i çmendur, pasi do t’i jepte Kinës të vetmen gjë që i mjafton – tokën. Mund të dështojë gjithashtu. Dhe përgjigja ekonomike e SHBA-së do të ishte intensive në një kohë kur ekonomia e Kinës nuk mund ta përballojë atë.

Pra, ne shohim Poloninë dhe Turqinë duke marrë një rëndësi më të madhe si rezultat i luftës dhe Kinën duke humbur rëndësinë. Ka shumë jehona të tjera. Zgjodha këto tre, nëse nuk është tashmë e dukshme, sepse në librin tim “100 vitet e ardhshme” parashikova ngritjen e Polonisë dhe Turqisë dhe rënien e Kinës. Pra, ndërsa ka shumë efekte të tjera, nuk ka asnjë arsye për të mos filluar me këto.

Fraksion.com