Eisenhower dhe Lufta

Nga George Friedman 

Mendime në dhe rreth gjeopolitikës

Në mendjen time, Dwight Eisenhower ishte një nga presidentët e mëdhenj amerikanë, dhe në veçanti, ai ishte një nga presidentët e paktë që e kuptonte vërtet strategjinë globale. Kjo nuk ishte një surprizë duke pasur parasysh se kush kishte qenë. Por ajo që është interesante është se presidenca e tij ishte relativisht pa aventura ushtarake. Ai i dha fund Luftës së Koresë si akti i tij i parë, bllokoi operacionet britanike, franceze dhe izraelite gjatë krizës së Suezit, ndërhyri në Liban për një kohë të shkurtër dhe u tërhoq me shpejtësi pasi arriti një qëllim të qartë, refuzoi të përfshijë SHBA-në në Indokinë së bashku me francezët dhe ndërtoi aleanca të rëndësishme (ishte komandanti i parë i NATO-s). Një nga gjeneralët më të mëdhenj në historinë amerikane, ai ishte thellësisht i kujdesshëm dhe madje urrejtës ndaj përdorimit të forcës ushtarake. Meqenëse ai ishte i vetmi president në shekujt 20 dhe 21 që kishte komandë të lartë të një lufte, neveria e tij është interesante dhe ia vlen të merret parasysh në dritën e Afganistanit dhe konflikteve të tjera.

Ne të gjithë e mbajmë mend paralajmërimin e Eisenhower-it për kompleksin ushtarak-industrial dhe ndonjëherë e keqinterpretojmë atë si një frikë nga një komplot nga ushtria dhe kontraktorët. Por kur ai dha paralajmërimin e tij, gjenerali që organizoi pushtimin e Evropës dhe humbjen e Gjermanisë nuk e shihte ushtrinë, apo korporatat që prodhonin armët që mundën Hitlerin, si një kërcënim. Ajo që ai po paralajmëronte ishte se Kongresi dhe madje edhe presidentët nuk po bënin punën e tyre në mbikëqyrjen e këtij kompleksi. Gjeneralët duan domosdoshmërisht ushtri dhe armë të konsiderueshme. Ata janë të fokusuar në punën e tyre dhe të jenë të përgjegjshëm në këtë kontekst. Kompanitë e mbrojtjes ishin të domosdoshme në Luftën e Dytë Botërore dhe krijimi i linjave të prodhimit të mbrojtjes ishte jashtëzakonisht i shtrenjtë. Sigurisht që donin t’i shisnin armë ushtarakëve. Secili po bënte punën e tij, por Eisenhower ishte i kujdesshëm sepse, ndërkohë që detyrat e tyre duhej të kryheshin, Kongresi dhe presidenti duhej të kuptonin imperativat e tyre dhe t’i menaxhonin ato. Paralajmërimi i tij nuk ishte se ata nuk ishin të mirë, siç e lexuan shumë. Ishte një paralajmërim se qeveria amerikane duhej të ishte e vetëdijshme për pikëpamjet dhe menaxhimin e tyre domosdoshmërisht të kufizuar. Frika e tij ishte se presidentët dhe kongresmenët nuk do të bënin punën e tyre, por do të lejonin që kompleksi ushtarako-industrial të bënte punën e tij pa kontrolle.

Eisenhower lëshoi ​​një paralajmërim të dytë. Ai paralajmëroi të mos kishte një forcë shumë të madhe ushtarake. Kjo është e çuditshme për një president që kishte komanduar forcën më të madhe ushtarake në histori, por ishte pikërisht për shkak të përvojës së tij që ai shprehu këtë shqetësim. Ai shqetësohej se një forcë e tepruar do të ishte shumë joshëse dhe do të bënte që Shtetet e Bashkuara të përfshiheshin rastësisht në luftëra. Ai pa një situatë në të cilën forca ushtarake do të kalonte nga zgjidhja e fundit në të parën. Eisenhower besonte në kufijtë e pushtetit. Në Kore, ai e përfundoi luftën në një ngërç sepse e konsideronte luftën si të pavlefshme koston. Harry Truman kishte hyrë në luftë përkundër konsideratave strategjike, sepse brenda pak ditësh ndjeu nevojën për të bërë diçka dhe e vetmja mundësi që kishte ishte ushtria. Truman nuk pati mundësinë të konsideronte me qetësi kostot e luftës, ndërhyrjen e Kinës dhe Rusisë dhe devijimin e forcave nga Evropa, zona kryesore e shqetësimit. Truman ishte i shqetësuar për besueshmërinë, një fjalë që ndjek politikën e jashtme amerikane. Besueshmëria është besimi se dështimi për të vepruar do të inkurajonte forcat armiqësore.

Kjo ishte një politikë e vështirë për t’u përmbushur. Angazhimi për të mbrojtur Evropën nënkuptonte që SHBA-ja duhej të kishte një forcë të madhe në vend dhe në rezervë. Kjo forcë e madhe u përdor në vende të tjera si Vietnami. Të frenosh rritjen e një force ushtarake ndërkohë që angazhohesh në një konfrontim thelbësisht të rëndësishëm është i pamundur. Eisenhower e kuptoi këtë, por ende i besonte parimit. Ushtria amerikane do të kishte marrë një pamje tjetër pas rënies së Bashkimit Sovjetik nëse parimi i tij do të ishte ndjekur. Tkurrja do të ishte më thelbësore.

Nga këndvështrimi i Eisenhower-it, SHBA-ja nuk duhej të merrej me besueshmërinë. Historia amerikane do t’i tregonte çdo armiku që të mos nënvlerësonte vullnetin dhe fuqinë amerikane. Japonezët dhe gjermanët e kishin mësuar këtë dhe përvoja e tyre i solli SHBA-së gjithë besueshmërinë që i nevojitej. Përkundrazi, ai argumentoi se përdorimi i shthurur i forcës do të thahej dhe shpërndante forcën ushtarake të SHBA-së dhe do të krijonte konflikte që nuk kishin vlerë të qartë për SHBA-në në fitore dhe do të dëmtonte besueshmërinë e saj në humbje. Eisenhower-it iu paraqitën mundësi të shumta për të futur forca, siç ndodhi në Indokinë. Ai e dinte luftën dhe e dinte se fitimi i luftërave është i vështirë, dhe për këtë arsye duhet të ndiqet vetëm kur një interes i drejtpërdrejtë i SHBA-së është në rrezik. Gjithashtu, mbi të gjitha, duhej të kishte një synim bindës dhe praktik, në përpjesëtim me interesat amerikane dhe që ia vlente mundësinë e viktimave, të cilat gjithmonë duhet të mbivlerësohen thelbësisht nga analiza e parë ushtarake. Planifikuesit e luftës gjithmonë mbivlerësojnë rëndësinë e një konflikti dhe nënvlerësojnë mundësinë e humbjes. Planifikuesit e luftës kthehen në luftëtarë, dhe ata duhet të besojnë. Presidentët duhet të dyshojnë në rëndësinë e një lufte dhe besimin e këshilltarëve dhe komandantëve.

Përdorimi i luftës si mjet i politikës së jashtme duhet të jetë i rrallë, ndërsa përdorimi i operacioneve të fshehta në shkallë të vogël duhet të jetë më i gjerë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Eisenhower mësoi vlerën e Zyrës së Shërbimeve Strategjike dhe e aplikoi atë me CIA-n. Por ai kishte komanduar një luftë në shkallë të gjerë në Evropë dhe e kuptoi se megjithëse kjo ishte thelbësore për Shtetet e Bashkuara, nuk duhet të bëhej zakon, pasi kishte mësuar se humbja ishte gjithmonë një mundësi. Një ushtri e madhe ka një numër të madh karrierash në rrezik. Nëse lufta është një profesion, asnjë profesionist nuk dëshiron të rrijë duke pritur. Disponueshmëria e forcës do të shkaktojë përdorimin e dhunshëm të forcës, me qëllime të çmendura si eliminimi i terrorizmit në Afganistan, një vend ku terrorizmi është sporti kombëtar. Ose duke u përpjekur për të marrë një forcë të krijuar për të luftuar në Rrafshin e Evropës Veriore për t’u përfshirë në një luftë guerile tropikale në Vietnam. Mungesa e forcave kufizon mundësitë për të menduar edhe ndër më të mirët dhe më të zgjuarit.

Eisenhower më shumë se kushdo i kuptoi rreziqet e një ushtrie të vogël nëse armiku vendos t’ju befasojë. Ai e dinte se një forcë më e madhe me të cilën mund të ndihej rehat ishte e pashmangshme. Zgjidhja që gjeti ishte krijimi i aleancave globale, duke filluar me NATO-n dhe më pas me marrëdhënie shumëpalëshe dhe dypalëshe. Nuk ishin demokratët ata që krijuan sistemin e aleancës së pasluftës, por një republikan mjaft konservator, qëllimi i të cilit ishte që aleatët të mbanin mbi supe barrën e luftës, por që përfunduan duke bërë të kundërtën, me SHBA-të që nxituan në ndihmë të aleatëve të paaftë ose të pavullnetshëm. për të mbrojtur veten. Vizioni i Eisenhower-it mund të kishte funksionuar nën Eisenhower, i cili nuk mendonte se luftërat që mund të dështonin, rritën besueshmërinë e SHBA-së. Por pasi ai u largua nga detyra, këto “luftëra prestigji” siç do t’i quaja unë vazhduan të zhvillohen pa një përkufizim të fitores.

Është interesante të kujtojmë se Eisenhower u përbuz nga e majta dhe e djathta. E majta e konsideronte atë si budalla, të paaftë për të folur në mënyrë koherente dhe për të treguar pak shqetësim për vendet e reja të krijuara. U bënë shaka me zotërimin e tij të kufizuar të politikës së jashtme. Ai u sulmua edhe nga e djathta ekstreme. Shoqëria John Birch (besimtarët kryesorë të konspiracionit) menduan se Eisenhower ishte një agjent komunist, kryesisht për shkak të refuzimit të tij për të marrë Berlinin dhe për t’ia dhënë Rusisë. Ata botuan një libër të quajtur “Politikani” që e tregonte atë duke manovruar në këtë pozicion. Eisenhower nuk pranoi të merrte Berlinin, por ai e bëri këtë sepse nuk mendonte se vlente dhjetëra mijëra apo qindra mijëra të vdekur. Njëri ekstrem e shikonte me përçmim, sepse të qenit gjeneral nuk i jepte atij shkëlqimin e butë që ata ngatërronin me inteligjencën, dhe tjetri e mendonte atë një tradhtar për mbrojtjen e jetëve në fund të një lufte. Amerika është e pandryshuar, gjë që, çuditërisht, Eisenhower-it nuk do ta pengonte.

Eisenhower po shfaqet si president për të mbështetur një strategji. Ai ishte larg nga perfekti, natyrisht, duke bërë pjesën e tij të gabimeve dhe duke ndryshuar politikën. Të gjithë presidentët e bëjnë. Por ai siguroi një kornizë për të menduar se si të shkojmë përtej luftërave të përjetshme që kemi  zhvilluar./GPF

Fraksion.com