SHBA-të kanë rrëzuar një qeveri iraniane më parë. Ja çfarë ka ndodhur
Që kur Izraeli filloi sulmin e tij të koordinuar ndaj Iranit, thirrjet për ndryshim regjimi janë bërë më të forta, me Presidentin e SHBA-së Donald Trump dhe Kryeministrin Izraelit Benjamin Netanyahu që ngritën mundësinë e synimit të udhëheqësit të plotfuqishëm të Teheranit, Ajatollah Ali Khamenei.
Iranianët kanë përvojë të drejtpërdrejtë me SHBA-në që zbaton një ndryshim regjimi në vendin e tyre.
Ja çfarë ndodhi:
Fushat e naftës: Në vitin 1953, SHBA-të ndihmuan në organizimin e një grushti shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike të Iranit, Mohammad Mossadegh.
Ai ishte zotuar të shtetëzonte fushat e naftës së vendit – një veprim që SHBA-ja dhe Britania e Madhe e panë si një goditje serioze, duke pasur parasysh varësinë e tyre nga nafta nga Lindja e Mesme.
Kulmi i Luftës së Ftohtë: Masa për shtetëzim u pa si popullore në Iran dhe një fitore për BRSS-në e atëhershme.
Forcimi i sundimit të Shahut: Qëllimi i grushtit të shtetit ishte të mbështeste monarkun e Iranit, Mohammad Reza Pahlavi, për të sunduar si Shah i Iranit, dhe të emëronte një kryeministër të ri – Gjeneralin Fazlollah Zahedi.
Grushti i shtetit: Para grushtit të shtetit, CIA, së bashku me Shërbimin Sekret të Inteligjencës Britanike, ndihmuan në nxitjen e zjarrit anti-Mossadegh duke përdorur propagandën. Në vitin 1953, CIA dhe SIS ndihmuan në bashkimin e forcave pro-Shah dhe organizuan protesta të mëdha kundër Mossadegh, të cilave u bashkua shpejt edhe ushtria.
.
Protestuesit pro-monarki dalin në rrugët e Teheranit në gusht 1953. Intercontinentale/AFP/Getty Images
Paratë e SHBA-së: Për t’i siguruar Zahedi-t, kryeministrit të ri të vendit, njëfarë stabiliteti, CIA në mënyrë të fshehtë vuri në dispozicion 5,000,000 dollarë brenda dy ditëve nga marrja e pushtetit, treguan dokumentet.
Pranimi i SHBA-së: Në vitin 2013, u publikuan dokumente të deklasifikuara të CIA-s, duke konfirmuar përfshirjen e agjencisë për herë të parë. Por roli i SHBA-së ishte i njohur: Ish-Presidenti Barack Obama pranoi përfshirjen në grushtin e shtetit në vitin 2009.
Kjo pati efekt të kundërt: Pas rrëzimit të Mossadegh, SHBA-të forcuan mbështetjen e tyre për Pahlavi-n për të sunduar si Shah. Iranianët u zemëruan nga ndërhyrja e huaj, duke nxitur ndjenjat antiamerikane në vend për dekada të tëra.
Revolucioni Islamik: Shahu u bë një aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të viteve 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e konsideronin të korruptuar dhe të paligjshëm. Protestuesit laikë kundërshtuan autoritarizmin e tij, ndërsa protestuesit islamistë kundërshtuan axhendën e tij të modernizimit.
Shah u rrëzua në revolucionin islamik të vitit 1979, i cili i dha fund monarkisë së mbështetur nga perëndimi në vend dhe shënoi fillimin e Republikës Islamike dhe sundimit klerikal.
Fraksion.com
