Qendrat bërthamore të Iranit nuk kanë pësuar dëme që nga e premtja, thotë shefi i energjisë.

Vendet kryesore bërthamore të Iranit nuk kanë pësuar dëme të mëtejshme që nga e premtja, dita e parë e sulmit të Izraelit ndaj vendit, njoftoi kreu i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) në një takim të guvernatorëve të hënën. Rafael Grossi, drejtori i përgjithshëm i mbikëqyrësit bërthamor, tha se ndërsa ndërtesat mbi tokë në vendin kryesor të pasurimit të uraniumit të Iranit në Natanz ishin shkatërruar, vendet strategjike nëntokësore nuk ishin goditur.

“Nuk ka pasur dëme shtesë në vendin e uzinës së pasurimit të karburantit në Natanz që nga sulmi i së premtes,” tha Grossi. “Nuk ka pasur asnjë tregues të një sulmi fizik në sallën nëntokësore të kaskadës që përmban një pjesë të uzinës pilot të pasurimit të karburantit dhe uzinës kryesore të pasurimit të karburantit.”

Kjo bie ndesh me pretendimet e bëra nga ushtria e Izraelit të premten pasi forcat e saj ajrore bombarduan vendin e Nantazit, të cilat thanë se zona nëntokësore e vendit ishte dëmtuar.

Ekspertët nga grupi i ekspertëve të Institutit Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara, Darya Dolzikova dhe Matthew Savill, thanë se ndërsa nuk ishte e qartë se sa dëme i kishte shkaktuar Izraeli programit bërthamor të Iranit, “sulmet e kryera deri më tani nuk janë të mjaftueshme për të dhënë një goditje vendimtare”.

Një vend i dytë iranian i pasurimit, në Fordow, i cili është i fshehur 80 deri në 90 metra nën një mal, nuk mendohet të jetë prekur, tha Grossi në përditësim, megjithëse ishte sulmuar nga Izraeli të premten në mbrëmje. “Nuk është parë asnjë dëm,” tha drejtori i përgjithshëm.

Izraeli nisi sulmin e tij ndaj Iranit të premten për të parandaluar një program sekret iranian për të ndërtuar një bombë bërthamore, tha kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, i cili do të kërkonte që uraniumi të pasurohet deri në 90% për të prodhuar koka bërthamore.

Vendi drejton dy vende kryesore të pasurimit, në Natanz dhe Fordow, dhe tashmë ka grumbulluar 408.6 kg uranium të pasuruar 60% – të mjaftueshëm, tha rregullatori javën e kaluar, për të bërë nëntë bomba bërthamore nëse pasurimi do të vazhdonte.

Një ekspert tjetër, David Albright nga Instituti për Shkencë dhe Siguri Ndërkombëtare, tha të dielën se nëse Fordow do të mbetej i paprekur dhe Irani do të kishte qasje në stokun e tij të uraniumit të pasuruar 60%, mund të jetë e mundur të prodhohet uranium i mjaftueshëm për armë për “nëntë armë bërthamore deri në fund të muajit të parë” pasi prodhimi të rritet.

Vendi i Fordow përgjithësisht konsiderohet të jetë ndërtuar aq thellë nën tokë sa mund të shkatërrohet vetëm nga bombat amerikane GBU 57/B për shkatërrimin e bunkerëve, të cilat janë aq të rënda sa mund të lëshohen vetëm nga bombarduesit B-2.

Në Natanz ka dy objekte. Vendndodhja kryesore, impianti i pasurimit të karburantit, vlerësohet të jetë midis 8 dhe 12 metrave nën tokë. Analistët ushtarakë besojnë se mund t’i rezistojë bombardimeve me të gjitha armët përveç atyre më të rënda në dispozicion të Izraelit, dhe për ta shkatërruar atë ka të ngjarë të duhen sulme të shumëfishta me raketën Rocks 1.8 tonëshe ose raketat Air Lora 1.6 tonëshe.

Një vend më i vogël, impianti pilot i pasurimit të karburantit, ishte i bazuar pjesërisht mbi tokë dhe i prekshëm ndaj sulmeve. Imazhet satelitore konfirmojnë se ka dëme serioze në ndërtesat mbi tokë, përfshirë uzinën pilot të pasurimit të karburantit – por nuk është e mundur të vlerësohet ndikimi në sallën nëntokësore nga imazhet e mësipërme.

Infrastruktura e energjisë elektrike – një nënstacion dhe furnizime me energji ishin shkatërruar gjithashtu në vendin e Natanz, tha Grossi, gjë që konfirmohet gjithashtu nga imazhet satelitore – dhe “humbja e energjisë në sallën e kaskadës mund të ketë dëmtuar centrifugat atje”.

Uraniumi natyror përmban vetëm 0.7% të izotopit të zbërthyeshëm të uraniumit 235. Ai duhet të pasurohet në 90% uranium 235 para se të mund të përdoret në një kokë lufte. Urani shndërrohet në një gaz, heksafluorid uraniumi, dhe tjerret në centrifuga për të ndarë uraniumin-235 nga uraniumi-238 më i rëndë dhe i qëndrueshëm.

Kishte gjithashtu “kontaminim si radiologjik ashtu edhe kimik” në vendin e Natanz që potencialisht mund të përfshijë një rrjedhje të rrezikshme të uraniumit. Duke spekuluar, Grossi tha se ishte e mundur që izotopet e uraniumit të ishin shpërndarë brenda objektit.

Nëse është kështu, rrezatimi do të përbëhej kryesisht nga grimca alfa që do të përbënin “një rrezik të konsiderueshëm nëse uraniumi thithet ose gëlltitet” – por shefi i IAEA-s tha se ky rrezik mund të menaxhohet në mënyrë efektive me pajisje respiratore ose masa të tjera mbrojtëse.

Disa vende të tjera bërthamore iraniane, siç është reaktori bërthamor civil i Bushehrit, nuk ishin sulmuar, tha IAEA. Katër ndërtesa u dëmtuan në një vend kërkimor në Isfahan, duke përfshirë një laborator qendror kimik dhe një impiant konvertimi, i cili prodhon heksafluorid uraniumi për pasurim, shtoi ajo.\

 

Fraksion.com