Cilat janë ambiciet bërthamore të Iranit dhe pse janë kaq të diskutueshme?
Teherani thotë se dëshiron të zotërojë teknologjinë bërthamore për qëllime paqësore dhe ka mohuar akuzat e fuqive perëndimore se po kërkon të prodhojë armë bërthamore.
Mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA), ka akuzuar prej kohësh Iranin për shkelje të detyrimeve të tij për mospërhapjen.
Të enjten – për herë të parë në pothuajse 20 vjet – IAEA miratoi një rezolutë që shpalli Iranin në shkelje të këtyre detyrimeve.
Marrëveshja origjinale: agjencitë e inteligjencës amerikane dhe IAEA besojnë se Irani kishte një program sekret, të koordinuar të armëve bërthamore, të cilin e ndaloi në vitin 2003. Irani mohon të ketë pasur ndonjëherë një të tillë.
Sipas një marrëveshjeje bërthamore të vitit 2015, Irani u lejua të pasuronte uranium vetëm deri në 3.67% pastërti, mund të mbante një rezervë uraniumi prej 300 kg dhe iu lejua të përdorte vetëm centrifugat shumë bazë IR-1 – makina që rrotullojnë gazin e uraniumit me shpejtësi të lartë për qëllime pasurimi.
Një vit pasi Presidenti i SHBA Donald Trump tërhoqi SHBA-në nga marrëveshja, Irani gradualisht braktisi të gjitha kufizimet që i vuri programit dhe filloi pasurimin e uraniumit deri në 60% pastërti – një hap i shkurtër teknik larg niveleve të shkallës së armëve prej 90%.
Sanksionet amerikane i kanë dhënë një goditje të rëndë ekonomisë së Iranit, por nuk e kanë shkatërruar atë. Vrasjet e Izraelit në vitet e fundit të zyrtarëve të lartë iranianë – duke përfshirë një shkencëtar të shquar bërthamor – nuk kanë arritur gjithashtu të frenojnë pasurimin e uraniumit të Iranit.
Irani ka thënë se e drejta e tij për pasurimin e uraniumit është e panegociueshme.
Raporti i fundit: Një raport i IAEA në maj, i parë nga Reuters, zbuloi se Irani kreu aktivitete të fshehta bërthamore me materiale të padeklaruara për mbikëqyrjen bërthamore në tre vende që kanë qenë prej kohësh nën hetim.
Një raport i veçantë i IAEA dërguar vendeve anëtare në fund të majit tha se rezervat e Iranit me uranium të pasuruar me pastërti 60% ishin rritur në 408 kg. Kjo është e mjaftueshme, nëse pasurohet më tej, për nëntë armë bërthamore, sipas një standardi të IAEA.
Ushtria izraelite thotë se 200 avionë luftarakë janë përdorur në sulmet e saj të vazhdueshme në Iran.
“Më shumë se 100 objektiva janë goditur në të gjithë Iranin,” tha zëdhënësja e IDF Effie Defrin gjatë një konference të drejtpërdrejtë, duke shtuar se “mbi 330 municione të ndryshme” tashmë janë hedhur.
Defrin tha se sulmet e Izraelit ishin “pjesë e një operacioni të saktë dhe të sinkronizuar” dhe se pilotët e tij ishin “ende duke goditur objektiva ushtarakë dhe objektiva nga programi bërthamor në zona të ndryshme në Iran”.
Fraksion.com
