Armë për Ukrainën, a po dështon diplomacia me Putinin?

29 Maj, 2025 admin

Nga Mimoza Golikja

Aleatët perëndimorë të Ukrainës vazhdojnë të ofrojnë ndihmë ushtarake për Ukrainën. Kancelari gjerman Friedrich Merz deklaroi më 28 maj, pas një takimi me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në Berlin, se Gjermania do të financojë një pjesë “të konsiderueshme” të kostove të operimit të sistemeve satelitore Starlink të Ukrainës. Ministria Gjermane e Mbrojtjes (MoD) njoftoi më 28 maj se Gjermania do të furnizonte Ukrainën me municione, armë të vogla dhe sisteme të mbrojtjes ajrore dhe armëve tokësore dhe do të investonte pesë miliardë euro (rreth 5.6 miliardë dollarë) në bazën industriale të mbrojtjes (DIB) të Ukrainës. Ministria Gjermane e Mbrojtjes deklaroi se Gjermania do të mbështeste një bashkëpunim më të fortë midis kompanive industriale të mbrojtjes gjermane dhe ukrainase. Merz deklaroi më 28 maj se Gjermania do të ndihmonte në financimin e prodhimit ukrainas të armëve me rreze të gjatë veprimi që mund të godasin objektiva brenda territorit rus. Ministrat e mbrojtjes të të dy vendeve më vonë nënshkruan një memorandum mirëkuptimi për prodhimin e sistemeve të armëve me rreze të gjatë veprimi, por pa zbuluar detaje teknike ose pa emëruar prodhuesit e përfshirë.

Kremlini gjithashtu më 28 maj hodhi poshtë një thirrje nga Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky për një samit trepalësh me Donald Trump dhe Vladimir Putin, ndërsa Kievi kërkon të detyrojë Moskën të ndalojë pushtimin e saj trevjeçar. Moska tha se çdo takim që përfshin Presidentin rus Putin dhe Zelensky do të ndodhte vetëm pasi të ishin arritur “marrëveshje konkrete” midis negociatorëve nga secila palë. Putin ka hedhur poshtë thirrjet për t’u takuar me Zelensky në Turqi edhe në fillim të këtij muaji. Ai ka thënë vazhdimisht se nuk e sheh Zelensky si një udhëheqës legjitim dhe ka bërë thirrje që ai të rrëzohet.

“Nëse Putini nuk ndihet rehat me një takim dypalësh, ose nëse të gjithë duan që të jetë një takim trepalësh, nuk më shqetëson. Jam gati për çdo format”, tha Zelensky në komentet për gazetarët më 27 maj, të cilat u botuan më 28 maj.

Çfarë kërkon Kremlini?

Kur Presidenti Donald Trump foli javën e kaluar në telefon me Vladimir Putinin, udhëheqësi rus u zotua të hartonte dhe dërgonte atë që ai e përshkroi si një “memorandum paqeje” në ditët në vijim, duke përcaktuar kërkesat ruse për një armëpushim me Ukrainën. Por raportimi i brendshëm perëndimor rreth kërkesave të Kremlinit për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë vazhdon të përputhet me deklaratat e përsëritura publike nga zyrtarët e Kremlinit që përshkruajnë kërkesat e Rusisë, duke treguar se qëllimi i Rusisë për kapitullimin e Ukrainës dhe shkatërrimin e NATO-s mbetet i pandryshuar. Reuters raportoi më 28 maj se tre burime ruse të njohura me negociatat e paqes deklaruan se Presidenti rus Vladimir Putin dëshiron që shtetet perëndimore të paraqesin një premtim “të shkruar” që përcakton se NATO nuk do të zgjerohet drejt lindjes; neutralitetin e Ukrainës; lehtësimin e sanksioneve; zhbllokimin e aseteve ruse në Perëndim; dhe mbrojtje të paspecifikuara për folësit rusë në Ukrainë. Por Zyrtarët e Kremlinit kanë përdorur vazhdimisht akuzat se qeveria ukrainase po diskriminon folësit rusë në Ukrainë për të justifikuar thirrjet e Rusisë për ndryshimin e regjimit ukrainas dhe instalimin e një regjimi kukull pro-Kremlinit. Kërkesat e Rusisë për ndalimin e zgjerimit të NATO-s, neutralitetin e Ukrainës dhe ndryshimin e regjimit janë të njëjtat kërkesa që Rusia lëshoi para luftës në vitin 2021 dhe kur Putini nisi pushtimin e tij në shkallë të plotë në shkurt të vitit 2022

Zyrtarët e Kremlinit kanë kërkuar vazhdimisht dhe publikisht për kërkesat që përshkruan burime të brendshme të Reuters. Rusia ka kërkuar që nga shpërthimi i pushtimit në shkallë të plotë që Ukraina të angazhohet për një status neutral, të paangazhuar, gjë që do të kërkonte që Ukraina të ndryshonte kushtetutën e saj dhe NATO të ndryshonte politikën e saj të “dyerve të hapura”. Zyrtarët rusë kanë pohuar gjithashtu vazhdimisht se çdo zgjidhje e ardhshme paqeje duhet të eliminojë “shkaqet rrënjësore” të luftës, të cilat zyrtarët rusë i kanë përcaktuar më parë si shkelje të supozuar të angazhimeve jozyrtare të NATO-s për të mos u zgjeruar në Evropën Lindore dhe përgjatë kufijve të Rusisë në vitet 1990, 2000 dhe 2010, dhe diskriminimin e supozuar të qeverisë ukrainase kundër rusëve dhe gjuhës, medias dhe kulturës ruse në Ukrainë. Zyrtarët e Kremlinit theksuan në mënyrë të qartë “shkaqet rrënjësore” të luftës dhe kërkesat e Rusisë për neutralitet të Ukrainës përsëri më 28 maj, sipas analistëve të Institutit të Studimeve të Luftës në Uashington. Ata vazhdojnë të vlerësojnë se këto kërkesa janë pjesë e përpjekjeve të Kremlinit për ta detyruar Perëndimin të dorëzojë Ukrainën dhe të prishë aleancën e sigurisë së NATO-s.

Nga na tjetër Putin, thuhet se “mban kërkesën e tij që Ukraina të heqë dorë nga të katër oblastet që Rusia i ka aneksuar në mënyrë të paligjshme, por jo të pushtuara plotësisht, edhe pse zyrtarët e Kremlinit kanë sinjalizuar se Rusia ka ambicie territoriale përtej këtyre katër oblasteve.”. Një burim i Reuters thuhet se deklaroi se Putin është më pak i prirur tani të bëjë kompromise territoriale dhe vazhdon të kërkojë tërësinë e rajoneve Luhansk, Donetsk, Zaporizhia dhe Kherson, duke përfshirë zonat që forcat ruse nuk i kanë aktualisht të pushtuara. Burimi deklaroi se “Putin e ka ashpërsuar qëndrimin e tij” në lidhje me territorin. Putin kërkoi për herë të parë në qershor 2024 që Ukraina “të heqë dorë” nga të katër oblastet, dhe zyrtarët rusë e kanë përsëritur shpesh këtë kërkesë që atëherë. The Washington Post raportoi më 27 maj se inteligjenca ushtarake ukrainase vlerëson se komanda ushtarake ruse ka vendosur 125,000 personel në kufijtë e rajoneve Sumy dhe Kharkiv, dy rajone që Rusia nuk i ka aneksuar në mënyrë të paligjshme. Forcat ruse kanë kryer operacione ofensive që synojnë krijimin e një zone tampon në Oblastin e Kharkiv që nga maji i vitit 2024. Forcat ruse gjithashtu kohët e fundit nisën sulme për të krijuar një zonë tampon në Oblastin verior të Sumy-t, me zyrtarë rusë që i bëjnë thirrje Rusisë të pushtojë Qytetin e Sumy-t, me shumë gjasa për të vendosur kushte që Rusia të aneksojë oblastin. “Rusia ka të ngjarë të ketë vështirësi në pushtimin e të gjithë katër oblasteve të aneksuara në mënyrë të paligjshme, veçanërisht pasi pushtimi i brezit të fortifikuar rëndë në Oblastin e Donetskut dhe shtyrja e lumit Dnipro në Oblastin e Khersonit do të kërkojnë grupime forcash dukshëm më të mëdha sesa forcat e vendosura aktualisht në Ukrainën lindore dhe jugore”, shkruan Institutin i Studimeve të Luftës. “Komanda ushtarake ruse do t’i kishte përqendruar përpjekjet e saj vetëm në pushtimin e të katër oblasteve nëse ambiciet territoriale të Kremlinit do të ishin vërtet të kufizuara në katër oblastet, por vendosja e forcave të konsiderueshme për të sulmuar në oblastet e Kharkiv dhe Sumy sugjeron se Rusia synon të rrisë kërkesat e saj territoriale”. ISW vazhdon të vlerësojë se Kremlini mban ambicie të rëndësishme territoriale në Ukrainën jugore dhe lindore, dhe zyrtarët rusë brenda rrethit më të ngushtë të Putinit madje kanë bërë thirrje që Rusia të marrë kontrollin e pjesës më të madhe të vendit.

Putini vazhdon të demonstrojë gatishmërinë për të arritur qëllimet e tij të luftës ushtarakisht përmes një lufte të zgjatur në Ukrainë, gjatë së cilës forcat ruse do të vazhdojnë të bëjnë vetëm përparime graduale dhe të ngadalta. Një nga burimet e Reuters deklaroi se Putini do të përpiqet të përdorë fitoret ushtarake për t’i treguar Ukrainës dhe Evropës se “paqja nesër do të jetë edhe më e dhimbshme” nëse Putini nuk është në gjendje të sigurojë kushtet e dëshiruara në një marrëveshje paqeje. Burimi deklaroi se Putini do të përfitonte nga çdo mundësi taktike në fushëbetejë për të përparuar më tej në Ukrainë dhe se Putini beson se Rusia mund të luftojë për vite me radhë përballë çdo sanksioni ose mase tjetër ekonomike që Perëndimi mund të vendosë ndaj Rusisë në të ardhmen. Madje sipas ISW Putini prej kohësh mban një teori fitoreje që supozon se forcat ruse do të jenë në gjendje të vazhdojnë përparimet graduale dhe të ngadalta për një kohë të pacaktuar dhe të tejkalojnë ndihmën ushtarake perëndimore për Ukrainën dhe përpjekjet e vetë Ukrainës për t’u mobilizuar. “Rusia ka të ngjarë të jetë në gjendje të vazhdojë taktikat e saj aktuale që po rezultojnë në përparime graduale dhe të ngadalta për sa kohë që Rusia është në gjendje të rimbushë humbjet e saj në vijën e frontit.”. Zëvendëskryetari i Këshillit të Sigurisë Ruse, Dmitry Medvedev, deklaroi më 28 maj se pothuajse 175,000 njerëz kanë mbërritur në njësitë ushtarake dhe se më shumë se 14,000 njerëz janë bashkuar me njësitë vullnetare që nga fillimi i vitit 2025, për një total prej afërsisht 1,285 personash në ditë. Medvedev përsëriti gjithashtu pretendimin e Putinit të 13 majit se 50,000 deri në 60,000 njerëz bashkohen vullnetarisht me ushtrinë ruse në muaj. Shkalla e rekrutimit e pretenduar nga Putini është dukshëm më e lartë se ajo e Medvedevit, (edhe pse nuk mund të verifikohen në mënyrë të pavarur këto pretendime).

Nga ana tjetër raportet nga Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas në lidhje me humbjet ditore të Rusisë tregojnë se rusët pësuan një shkallë humbjeje ditore prej 1,550 në ditë në janar 2025; 1,261 në shkurt 2025; 1,312 në mars 2025; 1,219 në prill 2025; dhe 1,140 midis 1 majit dhe 28 majit. Pretendimi i Medvedevit më 28 maj se 175,000 ushtarë janë bashkuar me njësitë ushtarake ruse që nga janari i vitit 2025 tregon se Rusia po i rimbush njësitë e saj me një raport prej rreth një për një ndaj shkallës së humbjeve të saj. ISW vazhdon të vlerësojë se forcat ukrainase, të mbështetura nga ndihma perëndimore, mund të shkaktojnë shkallë më të larta humbjesh personeli në fushën e betejës, të cilat mund ta shtyjnë Putinin të marrë vendime të vështira dhe ta detyrojnë Putinin të angazhohet në negociata me mirëbesim për t’i dhënë fund luftës.

Ndjenjat anti-NATO të Rusisë dhe ideologjia mbi nacionalizmin

Kremlini vazhdon të promovojë narrativat e tij të rreme të vjetra se kërcënimi i zgjerimit të NATO-s e detyroi Rusinë të pushtonte Ukrainën në vitin 2022 dhe se NATO vazhdon të kërcënojë sigurinë e Rusisë. Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov pretendoi se Rusia është e alarmuar nga grumbullimi i trupave të NATO-s përgjatë kufirit të Rusisë dhe se zgjerimi lindor i NATO-s dhe diskutimet për të sjellë Ukrainën në aleancë e shtynë Rusinë të niste pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës. Ministri rus i Mbrojtjes Andrei Belousov pretendoi se NATO ka vendosur 34,200 trupa në “krahun e saj lindor”, i cili shtrihet nga Finlanda në Turqi, që nga shkurti i vitit 2022. Presidenti rus Vladimir Putin deklaroi në qershor 2024 se për kundër kësaj Rusia kishte vendosur mbi 700,000 ushtarë rusë në Ukrainë.

Mirëpo NATO nuk kishte përparuar ndjeshëm në rrugën e Ukrainës drejt anëtarësimit në vitet që nga Deklarata e Bukureshtit e vitit 2008, në të cilën NATO i premtoi Ukrainës dhe Gjeorgjisë rrugën drejt anëtarësimit, por nuk ndërmori hapa zyrtarë drejt anëtarësimit të Ukrainës në fund të vitit 2021 dhe në vitin 2022. Putin pranoi në mënyrë të qartë në dhjetor 2024 se ish-Presidenti i SHBA-së Joseph Biden ofroi në vitin 2021 të shtynte shqyrtimin e anëtarësimit të Ukrainës në NATO për 10 deri në 15 vjet, duke demonstruar se anëtarësimi i Ukrainës në NATO nuk ishte një perspektivë e menjëhershme dhe duke minuar përpjekjet e Kremlinit për të fajësuar NATO-n për pushtimin e Rusisë në vitin 2022. Kështu që sipas ISW, Putin nuk e pushtoi Ukrainën në vitin 2022 sepse kishte frikë nga NATO, por sepse besonte se NATO ishte e dobët dhe synonte të shkatërronte aleancën.

Kremlini vazhdon të promovojë arkitekturën e sigurisë euroaziatike të parashikuar nga Presidenti rus Vladimir Putin, një bllok i udhëhequr nga Rusia që synon të kundërshtojë Perëndimin dhe NATO-n. Putin mbajti një fjalim video në Takimin e 13-të Ndërkombëtar të Përfaqësuesve të Lartë Përgjegjës për Çështjet e Sigurisë më 28 maj dhe mbështeti krijimin e arkitekturës së tij të dëshiruar të sigurisë euroaziatike bazuar në organizatat ndërkombëtare të dominuara nga Rusia, duke përfshirë Bashkimin Ekonomik Euroaziatik (EAEU) dhe Organizatën e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO). Kreu i Shërbimit të Inteligjencës së Jashtme Ruse, Sergei Naryshkin, pretendoi në takim se Rusia nuk mund të jetë “e dobët” dhe se siguria euroaziatike dhe globale varen nga forca e Rusisë, duke e vendosur Rusinë në qendër të kësaj arkitekture sigurie. Ministri rus i Mbrojtjes, Andrei Belousov, mori pjesë në një takim të ministrave të mbrojtjes të CSTO-së më 28 maj, ku ai kritikoi qëndrimin mbrojtës të NATO-s në Evropën Qendrore dhe Lindore dhe pretendoi se Perëndimi nuk kërcënon vetëm Rusinë, por të gjitha shtetet anëtare të CSTO-së në një përpjekje për të bashkuar anëtarët e CSTO-së rreth ndjenjave anti-NATO të Rusisë, raporton ISW.

Gjithashtu Rusia dhe Bjellorusia zvogëluan fushëveprimin e stërvitjes së përbashkët ushtarake ruso-bjelloruse Zapad-2025 të shtatorit 2025 dhe e zhvendosën manovrën kryesore larg kufijve perëndimorë të Bjellorusisë, me shumë mundësi për të promovuar një shtresë bashkëpunimi dhe për të shkëputur vëmendjen nga kapaciteti i kufizuar ushtarak i Rusisë jashtë teatrit të Ukrainës. Ministri bjellorus i Mbrojtjes, gjenerallejtënant Viktor Khrenin, njoftoi në një postim në mediat sociale në gjuhën angleze më 28 maj se zyrtarët bjellorusë vendosën të zvogëlojnë fushëveprimin e stërvitjes së përbashkët ushtarake Zapad-2025 dhe ta zhvendosin manovrën kryesore larg kufirit perëndimor të Bjellorusisë drejt Bjellorusisë qendrore. Khrenin pretendoi se autoritetet bjelloruse e morën këtë vendim për të demonstruar gatishmërinë e Bjellorusisë për deeskalim, dialog dhe paqe. Rusia dhe Bjellorusia po përpiqen të paraqiten si të pa kërcënueshme, të arsyeshme dhe bashkëpunuese ndaj Perëndimit.

Zyrtarët bjellorusë më parë pretenduan se të paktën 13,000 personel do të merrnin pjesë në stërvitjen Zapad-2025, dhe Rusia dhe Bjellorusia “me shumë mundësi u detyruan të zvogëlojnë stërvitjen e përbashkët pasi shumica e forcave të saj po luftojnë në Ukrainë”. ISW thotë se vëzhgoi elementë të Ushtrisë së 1-rë Ruse të Tankeve të Gardës, Ushtrisë së 20-të të Armëve të Kombinuara dhe Distrikti Ushtarak i Leningradit, si dhe afërsisht 4,000 personel Ajror (VDV), përfshirë divizionet e 7-të, 76-të, 98-të dhe 106-të të VDV, që morën pjesë në stërvitjen e përbashkët Zapad-2021. “Elementë të rëndësishëm të këtyre formacioneve aktualisht po luftojnë në Ukrainë. Zyrtarët rusë anuluan papritur stërvitjen Zapad-2023, me shumë gjasa për shkak të nevojave të Rusisë për pajisje dhe trupa për luftën në Ukrainë.”.

Presidenti rus Vladimir Putin vazhdon të përparojë një ideologji jozyrtare ruse të formuluar mbi nacionalizmin rus dhe të përpiqet të bashkojë shoqërinë ruse në mbështetje të luftës së Rusisë në Ukrainë. Kremlini publikoi një mesazh video nga Putin më 28 maj për Ditën e Rojeve Kufitare, duke iu drejtuar rojeve kufitare ruse. Putini pretendoi se rojet kufitare ruse kanë zhvilluar “traditat e tyre legjendare” gjatë gjithë “historisë 1,000-vjeçare” të Rusisë që nga koha e Rusisë së Lashtë (Rusia e Kievit), shteti mesjetar me seli në Kiev. Referenca e Putinit ndaj Rusisë së Lashtë është pjesë e përpjekjeve shumëvjeçare të Kremlinit për të pretenduar se shteti modern rus është i lidhur drejtpërdrejt me Rusinë e Kievit dhe për të pretenduar se rusët, ukrainasit dhe bjellorusët janë një popull që ka prejardhje nga Rusia e Kievit. Putini në mënyrë të ngjashme iu referua historisë 1,000-vjeçare të Rusisë më 22 maj, dhe promovimi i vazhdueshëm i nacionalizmit rus nga Putini është një largim i dukshëm nga retorika e tij e zakonshme që promovon një identitet qytetar rus dhe nacionalizëm të bazuar në diversitetin etnik dhe fetar.

Putini u përpoq gjithashtu të përdorte fjalimin e tij të 28 majit në nder të rojeve kufitare për të justifikuar përdorimin e rekrutëve rusë për të mbrojtur Oblastin Kursk. Putini përdori mitin e Luftës së Dytë Botërore për të lavdëruar rolin e rojeve kufitare për të “mbrojtur interesat e Atdheut” dhe pretendoi se rojet kufitare e kanë “demonstruar veten vazhdimisht” në luftën në Ukrainë. Putini pretendoi se është i bindur se rojet kufitare do të vazhdojnë të zmbrapsin kërcënimet ndaj Rusisë dhe përpjekjet për të kaluar kufirin shtetëror.

Çfarë ndodh në teatrin e luftës

Forcat ukrainase kryen një seri sulmesh me dronë me rreze të gjatë veprimi që synonin bazën industriale të mbrojtjes (DIB) të Rusisë më 27 dhe 28 maj. Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas raportoi më 28 maj se Forcat Speciale Ukrainase dhe Shërbimi i Sigurisë i Ukrainës (SBU) goditën fabrikën e dronëve Kronshtadt në Dubna, Oblasti i Moskës. Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas vuri në dukje se uzina specializohet në prodhimin e sistemeve të kontrollit tokësor të dronëve për dronët Orion, Inokhodets, Molniya, Grom, Termin, Helios dhe Sirius. Pamjet e gjeo-lokuara tregojnë dronë që godasin uzinën Kronshtadt. Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas raportoi se SBU goditi gjithashtu uzinën Raduga në Dubna, e cila prodhon raketa lundrimi, duke përfshirë raketa Kh-101/55, raketa Kh-69 dhe raketa Kh-59MK. Pamjet e gjeo-lokuara tregojnë një sulm me dronë kundër uzinës Raduga. Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas raportoi se forcat ukrainase goditën gjithashtu uzinën Angstrem në Parkun Teknologjik Elma në Zelenograd, Oblast i Moskës, i cili është një nga fabrikat më të mëdha të prodhimit të mikroçipave në Rusi. Pamjet e gjeo-lokuara tregojnë sistemet ruse të mbrojtjes ajrore që rrëzojnë një dron ukrainas mbi Zelenograd, një dron që godet parkun teknologjik dhe pasojat e sulmeve me dron kundër parkut teknologjik. Kryetari i Qendrës Ukrainase për Kundërshtimin e Dezinformimit, toger Andriy Kovalenko, i cili shpesh raporton për sulmet e suksesshme me dron ukrainas kundër Rusisë, raportoi më 28 maj se Parku Elma është një qendër kritike për zëvendësimin e importit rus. Kovalenko raportoi gjithashtu se forcat ukrainase goditën Uzinën e Ndërtimit të Makinerive Dubna (DMZ), e cila prodhon dronë, avionikë dhe sisteme kontrolli. Një burim i brendshëm rus pohoi se DMZ gjithashtu monton raketa lundrimi Kh-101, Kh-5 dhe Kh-59. Media ruse e opozitës Astra raportoi se forcat ukrainase kryen një sulm me dron kundër Uzinës së Instrumenteve Murom, e cila prodhon pajisje ndezëse, natën e 27 majit në Oblast të Vladimir. Shtabi i Përgjithshëm Ukrainas konfirmoi gjithashtu raportet e mëparshme se forcat ukrainase kryen një sulm me dron kundër Uzinës Kimike Dmitrievsky në Kineshma, Oblast Ivanovo më 26 maj.

Autoritetet ukrainase identifikuan së fundmi një ushtarak rus përgjegjës për ekzekutimin e dy të burgosurve të luftës ukrainas në janar 2025. Shërbimi i Sigurisë i Ukrainës raportoi më 28 maj se zyrtarët ukrainas dhe kundërzbulimi ushtarak identifikuan një ushtar rus të Brigadës së 40-të të Këmbësorisë Detare të Veçantë (Flota e Paqësorit) të dyshuar për ekzekutimin e dy të burgosurve të luftës ukrainas më 9 janar 2025, pranë Guyevo, Oblast Kursk (në jugperëndim të Sudzhës). Ka pasur një rritje të ndjeshme të raporteve dhe pamjeve të besueshme të forcave ruse që ekzekutojnë të burgosurit e luftës ukrainas gjatë gjithë viteve 2024 dhe 2025. ISW vazhdon të vlerësojë se komandantët ushtarakë rusë janë ose bashkëpunëtorë ose u mundësojnë drejtpërdrejt vartësve të tyre të kryejnë ekzekutime sistematike në shkelje të drejtpërdrejtë të ligjit ndërkombëtar./TemA

Fraksion.com

You May Also Like