BE-ja Lançon Planin Strategjik prej 150 miliardë eurosh për të Forcuar Fuqinë Industriale Evropiane.

Sipas informacionit të publikuar nga Komisioni Evropian në X më 27 maj 2025, ministrat e Çështjeve Evropiane të njëzet e shtatë shteteve anëtare të BE-së miratuan në Bruksel një program të paprecedentë të përbashkët të prokurimit të armëve me vlerë 150 miliardë euro. Vendimi, i mbështetur nga 26 shtete anëtare me abstenimin e Hungarisë, shënon një hap të rëndësishëm në zhvillimin e politikës evropiane të mbrojtjes, në një sfond tensionesh të vazhdueshme me Rusinë dhe pasigurie në rritje mbi mbështetjen afatgjatë të sigurisë nga SHBA-ja.

Programi, i quajtur SAFE (Veprimi i Sigurisë për Evropën), do të ofrojë 150 miliardë euro në kredi për të financuar kolektivisht blerjen dhe zhvillimin e aftësive ushtarake evropiane në sektorët strategjikë. Këto përfshijnë prodhimin e raketave, municionet, dronët dhe sistemet e mbrojtjes ajrore, fusha në të cilat furnizimi industrial evropian mbetet i pamjaftueshëm përballë kërkesave në rritje të mbrojtjes. SAFE është hartuar për të adresuar tre sfida kryesore: nevojën urgjente për riarmatim në përgjigje të luftës në Ukrainë, racionalizimin e shpenzimeve të mbrojtjes përmes prokurimit të përbashkët dhe qëllimin e ndërtimit të sovranitetit të vërtetë ushtarak evropian.

SAFE përfaqëson elementin e parë operacional të një plani më të gjerë të paraqitur nga Komisioni Evropian në fund të marsit, i cili synon të mobilizojë deri në 800 miliardë euro për të riarmatosur kontinentin. Programi është mirëpritur nga presidenca aktuale e rradhës së Këshillit të BE-së, e mbajtur nga Polonia, e cila e konsideron atë një iniciativë të madhe në aspektin e investimeve në mbrojtje në nivel evropian. Sekretari francez i Shtetit për Çështjet Evropiane Benjamin Haddad theksoi gjithashtu se iniciativa pasqyron progresin në zhvillimin e mbrojtjes evropiane, duke nënvizuar nevojën për veprime të mëtejshme.

Përtej konsideratave financiare, SAFE kërkon të ofrojë një përgjigje strategjike ndaj fragmentimit të politikave ushtarake kombëtare. Ai synon të përmirësojë koordinimin dhe ndërveprimin midis forcave të armatosura evropiane. Duke centralizuar financimin dhe duke inkurajuar projekte të përbashkëta, programi kërkon të krijojë standarde industriale evropiane që mund të rrisin efikasitetin operacional dhe të zvogëlojnë varësinë nga furnizuesit e vendeve të treta, veçanërisht Shtetet e Bashkuara. Ky ndryshim strategjik synon të kufizojë varësinë nga importet e armëve jo-evropiane dhe të forcojë rolin e kompanive evropiane të mbrojtjes si Airbus, Thales, MBDA, Leonardo dhe Rheinmetall, të cilat pritet të jenë përfituesit kryesorë të programit.

Shtetet anëtare që kanë qenë veçanërisht aktive në rritjen e aftësive të tyre ushtarake, si Franca, Gjermania, Polonia, Italia dhe vendet baltike, pritet të përfitojnë nga bashkimi i kërkesave të mundësuara nga SAFE. Kostot e përbashkëta dhe planifikimi i koordinuar i prokurimit do t’u mundësojnë këtyre vendeve të blejnë pajisje më shpejt dhe me kosto efektive. Disa vende jo-anëtare të BE-së, përfshirë Norvegjinë dhe Ukrainën, do të jenë gjithashtu të pranueshme për të marrë pjesë për shkak të partneriteteve të tyre ekzistuese të sigurisë me BE-në, ndërsa Mbretëria e Bashkuar, e cila kohët e fundit nënshkroi një marrëveshje bashkëpunimi me BE-në, mund të bashkohet me programin pas përfundimit të negociatave në vazhdim.

Për të mbrojtur sovranitetin teknologjik të sistemeve të financuara përmes SAFE, do të krijohet një autoritet qendror mbikëqyrës. Roli i tij do të jetë të sigurojë që asnjë komponent ose softuer i prodhuar nga jashtë i integruar në një sistem evropian të mos mund të shfrytëzohet për akses ose kontroll në distancë. Kjo masë synon posaçërisht teknologjitë e ndjeshme me origjinë nga Shtetet e Bashkuara, të cilat përndryshe mund të paraqesin rreziqe sigurie për përdoruesit fundorë në Evropë.

Struktura industriale e projekteve të financuara nga SAFE do t’i nënshtrohet kërkesave të rrepta evropiane të përmbajtjes. Të paktën 65% e komponentëve duhet të prodhohen brenda Bashkimit Evropian, me jo më shumë se 35% të siguruar nga vende jashtë Bashkimit Evropian. Ky kusht është hartuar për të stimuluar ekonomitë lokale të mbrojtjes, për të zhvendosur zinxhirët kritikë të prodhimit dhe për të mbështetur punësimin e kualifikuar në sektorët e teknologjisë së përparuar.

Me miratimin e SAFE, Bashkimi Evropian po fillon një fazë të re në bashkëpunimin e mbrojtjes, duke u mbështetur në veprimin kolektiv dhe financimin e përbashkët për të përforcuar sigurinë kontinentale. Meqenëse lufta në Ukrainë i ka çuar tashmë shtetet anëtare të BE-së të rrisin buxhetet e tyre të mbrojtjes me mbi 30% në tre vjet, kjo iniciativë e re përputhet me një ambicie strategjike për qëndrueshmëri industriale, koherencë të kapaciteteve dhe autonomi të shtuar të mbrojtjes. Shpërndarjet e para të fondeve priten deri në fund të vitit, duke shënuar fillimin e një epoke të re për bashkëpunimin ushtarak evropian dhe zhvillimin e politikave të mbrojtjes.

Fraksion.com