Izraeli i ka bërë kundër vetes shumicën e shteteve të BE

Bashkimi Evropian ka mbajtur marrëdhënie të veçanta me  Izraelin prej gati një çerek shekulli. Partneriteti bazohet në Marrëveshjen e Asociimit, e cila hyri në fuqi në qershor të vitit 2000. Vetëm pak ditë para përvjetorit të saj, marrëveshja po vihet nën shqyrtim: ajo është më e diskutueshme se kurrë.

Arsyeja është situata humanitare në Rripin e Gazës. Politika e bllokadës e qeverisë Netanyahu ka çuar në një rënie të numrit të qeverive që mbështesin Izraelin midis qeverive të BE-së. Numri i vendeve që nuk duan më të qëndrojnë duarkryq dhe kërkojnë pasoja tani përbën pothuajse dy të tretat e 27 shteteve anëtare.

Ky ishte përfundimi në të cilin arriti përfaqësuesja e Jashtme e BE-së, Kaja Kallas, pas asaj që ajo e përshkroi si një “debat shumë, shumë intensiv” me ministrat e Jashtëm të BE. Edhe pse Kallasi pranoi shpërndarjen e fundit të ndihmës humanitare nga kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, ajo e quajti atë një “pikë në oqean”. Situata në Gaza mbetet katastrofike.

Argumentimi: shkelen të drejtat e njeriut

Ministri i Jashtëm holandez, Caspar Feldkamp, kishte sugjeruar më parë që marrëveshja e asociimit me Izraelin të rishikohet. Thelbi i marrëveshjes është tregtia e pakufizuar me kufizimet më të pakta të mundshme në lëvizjen e mallrave, d.m.th., qasja në treg dhe pjesëmarrja e Izraelit në programet e BE. Megjithatë, një komponent kyç i marrëveshjes është edhe mbrojtja e të drejtave të njeriut, të cilat dyshohet se po shkelen nga Izraeli në Gaza.

Sipas qarqeve diplomatike, gjithsej 17 ministra të Jashtëm janë shprehur në favor të rishikimit të marrëveshjes. Gjermania nuk ishte midis tyre.

Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul e kishte kritikuar më parë situatën humanitare në Gaza me të njëjtën ashpërsi si kolegët e tij evropianë. Ai e kishte përshkruar tashmë situatën si të padurueshme pas vizitës së tij në Izrael dhe në territoret palestineze, siç kujtoi në Bruksel. “Dhe ajo nuk është përmirësuar, është përkeqësuar,” shtoi ai.

Gjermania nuk është pjesë e shumicës

Arsyeja e dhënë nga qeveria gjermane për mosmbështetjen e propozimit holandez është se ajo dëshiron të mbajë të hapura të gjitha kanalet e dialogut. Gjermania nuk është e vetme në këtë pozicion. Rreth një e treta e 27 vendeve e mbështesin atë, përfshirë Italinë, Greqinë dhe Republikën Çeke.

Megjithatë, mendimi i shumicës ishte i qartë: grupi i vendeve të BE që janë kritikë ndaj Izraelit, i udhëhequr nga Spanja, Belgjika dhe Irlanda, është forcuar ndjeshëm. “Prandaj, ne do të iniciojmë një shqyrtim të marrëveshjes së partneritetit”, shpjegoi Kallas. Lidhur me qeverinë e Netanjahut, ajo shtoi se Izraeli duhet të shfrytëzojë momentin për të hequr plotësisht bllokadën ndaj ndihmës humanitare për Gazën.

Caktimi i kufirit do ta godiste rëndë Izraelin

Anulimi i marrëveshjes nuk do të ishte i mundur thjesht me shumicë votash, pasi do të kërkonte unanimitet. Por nga Holanda ka mbërritur një propozim, që megjithatë do të kishte pasoja të gjera për Izraelin: pa një shqyrtim, Haga refuzon të pranojë zgjatjen e planifikuar dyvjeçare të një Plani Veprimi BE-Izrael që nxit integrimin e Izraelit në programet evropiane.

Vënia në pikëpyetje e marrëdhënieve të deritanishme të ngushta me BE mund të ketë pasoja serioze për Izraelin. Vitin e kaluar, tregtia e mallrave arriti në 42.6 miliardë euro dhe Bashkimi Evropian është partneri më i madh tregtar i Izraelit, përpara Shteteve të Bashkuara të Amerikës./DW