Goditje të Nxehta: Djersë të Ftohta Evropa nuk është gati dhe Putini e di këtë.

Nga Edward Lucas

Me çdo ditë që kalon, Evropa po rindërton mbrojtjen dhe frenimin e saj. Më shumë para. Më shumë njerëz. Më shumë armë. Më shumë vende të përfshira. Mendim i ri. Paketa të reja sanksionesh. Vendimmarrje më e mirë.

Shumë nga kjo u shfaq në Konferencën vjetore Lennart Meri në kryeqytetin estonez Talin javën e kaluar. Ministri i Jashtëm i Polonisë, Radek Sikorski, e krahasoi ngritjen gjeopolitike të Evropës me efektet e sulmit të Japonisë në Pearl Harbor në vitin 1941, pas të cilit një admiral paralajmëroi se “kemi zgjuar një gjigant”. Ekonomia e Rusisë është më e vogël se ajo e Italisë. Vendet evropiane – kryesisht ende në një gjendje paqeje – tashmë shpenzojnë dy herë e gjysmë më shumë për mbrojtje sesa Rusia ndërsa është në një gjendje lufte, vuri në dukje ai. “Putini nuk ka ide se sa e kushtueshme do të jetë kjo.”

Në panelet publike, në diskutime të paatribuueshme dhe në takime private, mesazhi ishte i njëjtë. Me vonesë, Evropa po e merr veten. Duart udhëheqëse janë “E-3” – Britania, Franca dhe Gjermania – që punojnë ngushtë me Poloninë. Italia është në bord. Vendet nordike dhe baltike kontribuojnë. Komisioni Evropian dhe NATO hyjnë në lojë. Skuadra e vështirë, Hungaria dhe të tjerët, janë të pafuqishëm në kufijtë jugorë dhe lindorë të BE-së.

Pavarësisht gjithë mjerimit në Ukrainë, kjo mund të përfundojë në mënyrë të sigurt. Rusia mund të mbetet mashtruese për një brez. Por sapo riarmatimi ushtarak dhe kohezioni politik i Evropës të fitojnë vrull, kjo do të jetë një shqetësim jo një kërcënim. Edhe luhatjet në marrëdhënien transatlantike janë të menaxhueshme. Administrata e Donald Trump mund ta gjejë Evropën shpërqendruese, kërkuese ose ideologjikisht të mjerueshme ndonjëherë (evropianët mendojnë të njëjtën gjë për Shtetet e Bashkuara). Por skicat e një marrëdhënieje të re transatlantike transaksionale janë të dukshme.

Megjithatë, siç i paralajmëroi një tjetër polak, gjenerali Stanisław Sosabowski, aleatët e tij britanikë para ofensivës katastrofike të Arnhemit në vitin 1944, planet janë shumë më të mira kur ato marrin në konsideratë edhe armikun. Elementet më shqetësuese të diskutimeve në Talin, dhe në sigurinë evropiane në përgjithësi, kanë të bëjnë me rreziqet afatshkurtra, jo me një të ardhme ngushëlluese afatmesme. Thënë më ashpër, pse do të priste Vladimir Putin derisa Evropa të jetë gati? Nëse Rusia ka ndonjë shans për të përmbysur ndikimin dhe besueshmërinë në rritje të Evropës, koha për ta bërë këtë është kur ndryshimet e suksesit janë më të mëdha.

Faza e parë në këtë është maksimizimi i përçarjes aleate, diçka që një grindje transatlantike për një armëpushim në Ukrainë e bën alarmuese të mundshme. Qëllimi i Rusisë do të ishte që Ukraina, me mbështetjen evropiane, të refuzonte një armëpushim të propozuar nga presidenti amerikan. Një përgjigje shumë e mundshme nga Donald Trump do të ishte t’i jepte fund, ndoshta papritur, asaj që ai e sheh si subvencion ushtarak amerikan për sigurinë e Evropës. Dhe pastaj çfarë?

Vlerësimet e inteligjencës që thonë se Rusisë i duhen dy vjet ose më shumë për të rindërtuar forcat e saj për një luftë me vendet e NATO-s nuk e kuptojnë thelbin. Ajo që ka rëndësi nuk është forca absolute, por relative. Një Evropë që papritmas i mungojnë mundësuesit ushtarakë amerikanë, siç janë sytë dhe veshët elektronikë, dhe ku (përsëri, pa amerikanët) gjysma e 25 brigadave vërtet të gatshme për luftë vijnë nga vetëm dy vende (Finlanda, me 12, dhe Estonia, me tre), dhe kryesisht të pambrojtura nga sulmet ajrore dhe raketore, është një objektiv alarmues i lehtë. Mos harroni: Putini nuk ka nevojë ta pushtojë Evropën. Ai thjesht duhet ta poshtërojë atë, me një grabitje të suksesshme toke, të mbështetur nga kërcënime për përshkallëzim (dhe ndoshta disa gati-gabime performuese).

Ky hap do të jetë edhe më efektiv nëse përkon me një krizë në anën tjetër të botës. Përpjekja e Xi Jinping për marrjen e Tajvanit, ndoshta duke përfshirë disa shkëmbime me Uashingtonin, do të zvogëlonte edhe më tej shanset e një shpëtimi amerikan për Evropën.

Ky skenar i tmerrshëm është larg të qenit i sigurt. Që njerëzit me mendje të kthjellët dhe të informuar mirë mendojnë se ia vlen të diskutohet fare duhet të jetë thellësisht alarmante.

*Edward Lucas është një Bashkëpunëtor i Lartë Jo-rezident dhe Këshilltar i Lartë në Qendrën për Analizën e Politikave Evropiane 

Fraksion.com