Marina Amerikane shfaq aftësinë e sulmit me rreze të gjatë veprimi me raketën AIM-174B në Japoni, për t’iu kundërvënë kërcënimit kinez

Më 4 maj 2025, Marina Amerikane shfaqi publikisht raketën e saj ajër-ajër me rreze të gjatë veprimi AIM-174B për herë të parë gjatë Ditës vjetore të Miqësisë të mbajtur në Stacionin Ajror të Korpusit të Marinës (MCAS) Iwakuni, një bazë e përbashkët ushtarake SHBA-Japoni. Ngjarja, e projektuar për të forcuar lidhjet midis forcave amerikane dhe komunitetit lokal japonez, ofroi një mjedis strategjik për zbulimin e kësaj aftësie, duke shënuar një hap të rëndësishëm në integrimin e sistemeve të goditjeve me rreze të gjatë veprimi në arsenalin e aviacionit të Marinës Amerikane me bazë në transportuesit e avionëve.

Brenda Hangar 5300, vizitorët ishin në gjendje të shihnin një F/A-18F Super Hornet nga Skuadroni Strike Fighter 102 (VFA-102), pjesë e Carrier Air Wing 5 (CVW-5), të pozicionuar së bashku me një F-35C Lightning II nga VFA-147. Super Hornet ishte i armatosur me dy raketa stërvitore inerte CATM-174B të montuara në shtyllat e saj të brendshme, përveç një rezervuari karburanti të jashtëm në vijën qendrore. Ndërkohë që nuk u shfaqën municione të gjalla, kjo ekspozitë përfaqëson paraqitjen e parë të njohur publike të raketës që nga vendosja e saj operative në korrik 2024.

E zhvilluar nga Raytheon për Marinën Amerikane, AIM-174B është një raketë ajër-ajër me rreze shumë të gjatë veprimi që rrjedh nga raketa tokë-ajër RIM-174 SM-6 (Standard ERAM). Ajo përshkruhet si një “konfigurim i lëshuar nga ajri” i SM-6, duke ruajtur dizajnin strukturor të RIM-174, por pa përforcuesin me karburant të ngurtë MK72, duke lejuar integrimin me F/A-18E/F Super Hornets – i vetmi avion aktualisht i çertifikuar për ta mbajtur atë. Me një peshë prej afërsisht 860 kg dhe gjatësi prej 4.7 metrash, AIM-174B ruan shtytjen me karburant të ngurtë, një kokë luftarake fragmentimi shpërthimi prej 64 kg dhe sisteme udhëzimi që kombinojnë navigimin inercial me radar aktiv dhe gjysmë-aktiv. Mund të arrijë shpejtësi deri në Mach 3.5, me një rreze veprimi minimale të konfirmuar prej 130 miljesh detare (rreth 240 km), megjithëse vlerësimet jozyrtare sugjerojnë një shtrirje dukshëm më të madhe, veçanërisht kur lëshohet në lartësi dhe shpejtësi të madhe.

AIM-174B është projektuar për t’iu kundërvënë sfidave të paraqitura nga raketat me rreze të gjatë veprimi të vendosura nga Kina dhe Rusia, të tilla si PL-21 dhe R-37M. Roli i saj kryesor është të angazhojë objektiva të mëdhenj dhe me vlerë të lartë ajrore, siç janë avionët radarë, platformat e furnizimit me karburant ose asetet e luftës elektronike që veprojnë pas vijave të frontit. E aftë të përdorë profile fluturimi të ngritura që arrijnë lartësi mbi 30,000 metra, raketa zgjeron aftësinë e mohimit të ajrit të Marinës Amerikane në rajonet detare të kontestuara. Ndërsa kryesisht është menduar për përgjim ajër-ajër, origjina e saj si një raketë detare sugjeron role të mundshme dytësore, duke përfshirë angazhimet kundër objektivave detarë ose balistikë, duke kontribuar në fleksibilitetin e saj operacional mes kërcënimeve në rritje me rreze të gjatë veprimi.

Që nga viti 2018, Marina Amerikane ka kryer prova për të përshtatur SM-6 për lëshim nga ajri. Prototipet u vunë re në Super Hornets nga skuadronet e testimit VX-31 dhe VX-9 që në vitin 2021, por integrimi operacional u përshpejtua vetëm në vitin 2024. Raketa u pa për herë të parë e montuar në një platformë në vijën e parë – një VFA-192 “Golden Dragons” F/A-18E Super Hornet – gjatë stërvitjes RIMPAC 2024 në Hawaii. Në shtator të atij viti, dolën foto të një avioni VX-9 që mbante një ngarkesë të plotë prej katër AIM-174B, së bashku me AIM-120, AIM-9X dhe sistemin ASG-34A Infrared Search and Track (IRST) të integruar në një rezervuar karburanti të modifikuar, duke ilustruar konfigurime të avancuara të ngarkesës shumërolëshe.

Edhe pse AIM-174B i lëshuar nga ajri nuk ka përforcuesin MK72 të përdorur në versionet e lëshuara nga anijet, vendosja e tij nga avionë të shpejtë dhe me fluturim të lartë ka të ngjarë ta lejojë atë të tejkalojë performancën e homologut të tij detar. Kjo aftësi e pozicionon AIM-174B si një nga armët ajër-ajër me rreze të gjatë veprimi të vendosura ndonjëherë nga Marina Amerikane, duke mbushur boshllëkun e lënë nga nxjerrja në pension e AIM-54 Phoenix në vitin 2004, e cila më parë mbahej nga F-14 Tomcat.

Integrimi i raketës në Carrier Air Wing 5 në bordin e USS George Washington tregon praninë e saj operacionale në forcat e vendosura përpara në të gjithë Indo-Paqësorin. CVW-5, i vetmi krah ajror i vendosur përpara përgjithmonë i Marinës Amerikane, operon nga Yokosuka, Japoni – një rajon me rëndësi strategjike duke pasur parasysh aftësitë ushtarake në zgjerim të Kinës dhe tensionet në rritje në Detin e Kinës Jugore. Në këtë mjedis, kapaciteti i angazhimit në rreze të gjatë shihet si thelbësor, veçanërisht në përgjigje të sistemeve të tilla si raketat kineze PL-15 dhe PL-21, të cilat thuhet se arrijnë rreze veprimi nga 200 deri në 300 kilometra. AIM-174B ofron aftësinë për të angazhuar avionë mbikëqyrës, komandues dhe tankerë përpara se ata të mund të kërcënojnë forcat amerikane.

Shfaqja e përbashkët e F/A-18F dhe F-35C gjatë Ditës së Miqësisë në Iwakuni theksoi gjithashtu plotësueshmërinë operacionale midis platformave. Edhe pse F-35C nuk mund ta mbajë AIM-174B brenda për shkak të madhësisë së tij, ai mund të shërbejë si një nyje sensori e avancuar sipas konceptit të Kontrollit të Integruar të Zjarrit në Rrjet – Kundër Ajrit (NIFC-CA), duke përcaktuar objektivat për raketat e lëshuara nga Super Hornets duke ruajtur fshehtësinë.

Prania e raketës në Iwakuni duket të jetë një përpjekje e qëllimshme sinjalizimi e drejtuar si ndaj aleatëve ashtu edhe ndaj kundërshtarëve të mundshëm, duke nënvizuar aftësitë në zhvillim të sulmit të Marinës Amerikane. Duke shfaqur sistemin gjatë një ngjarjeje publike, jo të klasifikuar, Marina përforcon një qëndrim parandalues ​​përmes transparencës dhe mbështet një strategji më të gjerë të projeksionit të fuqisë dhe lirisë së lundrimit në të gjithë rajonin Indo-Paqësor.

Duke arritur Aftësinë Fillestare Operacionale (IOC) në korrik 2024 në bordin e CVW-2 në USS Carl Vinson, AIM-174B tani ka të ngjarë të hyjë në një vendosje më të gjerë brenda flotës amerikane. Dizajni i tij, bazuar në SM-6 të provuar, hap derën për role shtesë misioni, duke përfshirë mbrojtjen nga anijet dhe raketat, megjithëse funksioni i tij kryesor mbetet superioriteti ajror me rreze të gjatë veprimi.

Zhvillimi i raketës ka përparuar paralelisht me atë të raketës së përbashkët të avancuar taktike AIM-260 (JATM), e cila pritet të ofrojë një rreze veprimi dhe kompatibilitet më të madh të transportit të brendshëm me F-35. Megjithatë, me AIM-260 që nuk është ende funksional, AIM-174B duket se përmbush një kërkesë urgjente duke përshtatur një sistem ekzistues dhe të testuar për të kapërcyer boshllëkun aktual të aftësive.
Shfaqja e parë publike e AIM-174B në Japoni shënon një moment të rëndësishëm në zhvillimin e aftësive të Marinës Amerikane. I përshtatur nga një raketë detare e provuar, ky sistem i ri rikthen kapacitetin e angazhimit ajër-ajër me rreze të gjatë veprimi për aviacionin me bazë në transportues, një aset kyç në teatrin e gjerë operativ të Paqësorit. Përmes këtij zbulimi të llogaritur, Marina Amerikane demonstron qëllimin e saj për të qëndruar përpara kërcënimeve të reja, duke përforcuar njëkohësisht parandalimin dhe koordinimin me aleatët rajonalë.