Evropa gjobit teknologjinë amerikane: Çfarë do të thotë kjo?

Apple dhe Meta janë viktimat e para të ligjit të ri të konkurrencës dixhitale të Evropës. Çfarë do të thotë kjo për të ardhmen e marrëdhënieve SHBA-Evropë?

Nga Ronan Murphy

Për javë të tëra, Komisioni Evropian ishte gati të gjobiste Apple dhe Meta për shkelje të konkurrencës. Më herët këtë muaj, dhe në sfondin e konflikteve të reja tregtare, Presidentja e Komisionit Ursula der Leyen ishte e qartë kur tha se BE mund të godiste shërbimet amerikane si hakmarrje për çdo tarifë amerikane në bllok.

Në një veprim të pritur prej kohësh, Brukseli vazhdoi duke gjobitur Apple me 500 milionë euro dhe Meta me 200 milionë euro për shkelje të Aktit të Tregjeve Dixhitale (DMA). DMA, e futur në vitin 2022, përcakton disa kompani të zgjedhura, kryesisht firma teknologjike amerikane, si roje dixhitale, duke imponuar një sërë rregullash pajtueshmërie dhe duke u lejuar rregullatorëve evropianë të imponojnë ndryshime në bizneset e tyre.

Gjobat e njoftuara sot përqendrohen në modelin “paguaj ose pëlqim” të Meta-s dhe dyqanin e aplikacioneve të Apple. Meta u ofroi evropianëve një shërbim abonimi pa reklama dhe një shërbim falas reklamimi. Rregullatorët thanë se kjo përbënte detyrimin e përdoruesve të paguanin për privatësinë. DMA kërkon që kompanitë të marrin lejen e përdoruesve përpara se të kombinojnë të dhënat.

Rregullatorët thonë se Apple vendosi shumë kufizime në hartimin e aplikacioneve të palëve të treta, duke i bllokuar ato nga “drejtimi” i konsumatorëve drejt alternativave të lira për abonimet dhe duke kërkuar që zhvilluesit të paguajnë një “tarifë teknologjike” të padrejtë.

Të dyja kompanitë amerikane duket se do të apelojnë vendimet. Meta, në veçanti, i bëri jehonë ankesave të administratës Trump. “Komisioni Evropian po përpiqet të pengojë bizneset e suksesshme amerikane, ndërsa lejon kompanitë kineze dhe evropiane të operojnë sipas standardeve të ndryshme”, tha Drejtori Kryesor i Çështjeve Globale të Metës, Joel Kaplan. “Komisioni që na detyron të ndryshojmë modelin tonë të biznesit në mënyrë efektive vendos një tarifë prej shumë miliardë dollarësh për Metën, ndërsa na kërkon të ofrojmë një shërbim inferior.”

Apple e quajti vendimin “një shembull tjetër i Komisionit Evropian që synon padrejtësisht Apple në një seri vendimesh që janë të këqija për privatësinë dhe sigurinë e përdoruesve tanë, të këqija për produktet dhe na detyrojnë të japim teknologjinë tonë falas”. Në të njëjtën kohë, ajo u zotua të “vazhdojë të angazhohet me Komisionin në shërbim të klientëve tanë evropianë”.

Çfarë do të thotë kjo: Kompanitë amerikane e kanë parë prej kohësh përcaktimin e BE-së si “portier” si diskriminues, duke theksuar se BE-ja përjashtoi firma të tjera evropiane dhe kineze që gjithashtu kanë fuqi tregu në sektorë të tjerë dixhitalë.

Zyrtarët e qeverisë amerikane në administratat aktuale dhe të mëparshme e kanë tallur gjithashtu DMA-në si të padrejtë dhe diskriminuese. Gjobat mund të shkatërrojnë bisedimet e tensionuara tregtare që po vazhdojnë. Dhe në kontekstin e një përçarjeje ekonomike midis SHBA-së dhe Evropës, koha e BE-së nuk mund të kishte qenë më e keqe dhe minon potencialin për një marrëveshje gjithëpërfshirëse tregtare me Shtetet e Bashkuara.

Dhe Brukseli nuk po tregon shenja ngadalësimi. Evropa po shqyrton hakmarrje të mundshme shtesë kundër eksporteve dixhitale të SHBA-së. Këto mund të përfshijnë vendosjen e taksave të reja dixhitale, kufizimin e të drejtave të pronësisë intelektuale dhe madje parandalimin e kompanive amerikane të teknologjisë nga ofertat për kontrata publike ose investimet në Evropë.

Përplasja e ardhshme: Kompanitë kryesore të teknologjisë amerikane janë nën rrethim në Evropë dhe në vend. Ato përballen me kontrolle të eksportit të shitjeve në Kinë, tarifa të mundshme dhe një ekonomi të ngadalësuar – duke kërcënuar investimet e planifikuara në infrastrukturën e inteligjencës artificiale. Pavarësisht kundërshtimit të saj ndaj DMA-së, administrata Trump po ndjek raste antitrust që mund të çojnë në shpërbërjen e Alphabet dhe Meta.

BE-ja mund t’i shohë rastet ligjore të Administratës Amerikane kundër firmave të mëdha të teknologjisë si një shenjë se ata mund të ecin përpara me më shumë rregullore dhe gjoba, por ky do të ishte një gabim. Edhe nëse Komisioni e sheh veten si një qasje relativisht të matur – në fund të fundit, dënimet e së mërkurës ishin më të ulëta se maksimumi i lejuar sipas DMA-së – kjo nuk do të jetë pikëpamja e qeverisë së Shteteve të Bashkuara, e cila e sheh rregullimin e kompanive amerikane si prerogativën e saj të vetme.

Të mërkurën, një zëdhënës i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të SHBA-së i kritikoi ashpër gjobat si një “formë të re të zhvatjes ekonomike [që] nuk do të tolerohet nga Shtetet e Bashkuara” dhe paralajmëroi se “rregulloret ekstraterritoriale që synojnë dhe minojnë posaçërisht kompanitë amerikane, pengojnë inovacionin dhe mundësojnë censurën do të njihen si pengesa për tregtinë dhe një kërcënim i drejtpërdrejtë për shoqërinë civile të lirë … Synimi keqdashës i BE-së ndaj kompanive dhe konsumatorëve amerikanë duhet të ndalet. Jepini fund spirales së vdekjes rregullatore të BE-së!”

Pamje më e gjerë: Veprimet rregullatore në të dyja anët e Atlantikut mund të ndikojnë negativisht në planet e lidershipit teknologjik të SHBA-së. Lojtarët kryesorë të teknologjisë do të përballen me probleme ligjore dhe pasiguri ekonomike, kushte vështirë se ideale për investime të vazhdueshme në kërkim dhe zhvillim.

Rregullatorët evropianë i kuptuan rreziqet e ecjes përpara gjatë kësaj periudhe tensionesh ekstreme transatlantike. Gjobat kundër Apple dhe Meta fillimisht ishin planifikuar të vendoseshin në mars. Dosjet u politizuan ndërsa prisnin një dritë jeshile politike. Por kritikat u rritën nga politikëbërësit dhe politikanët evropianë se Evropa mund të “humbiste atë që e bën të madhe”.

Duke iu referuar frazës “Efekti i Brukselit” që ajo shpiku për të përshkruar fenomenin ku rregulloret evropiane shpesh bëhen standarde globale, profesorja e drejtësisë në Universitetin e Kolumbias, Anu Bradford, paralajmëroi se “BE duket se është e gatshme të tregtojë ndikimin e saj si një superfuqi rregullatore globale”.

Ronan Murphy është Drejtor i Programit të Politikave Teknologjike në Qendrën për Analizën e Politikave Evropiane.

 

Fraksion.com