SHBA-Iran ranë dakord për bisedime indirekte në Oman mes tensioneve

Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi beson se tani është koha që SHBA të ketë më në fund një “president të paqes”, nëse bën zgjedhjet e duhura.

Ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi iu drejtua komenteve të fundit të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, rreth bisedimeve të mundshme me Iranin, duke elaboruar mbi pozicionin e Teheranit, në një artikull opinion në The Washington Post.

Araghchi shprehu besimin e tij se komunikimi i fundit i Iranit me SHBA-në është një përpjekje e vërtetë për diplomaci.

Ai sqaroi se në kundërshtim me disa interpretime, shkëmbimet e fundit mes dy kombeve nuk kanë qenë “simbolike” apo “ceremoniale”, por një përpjekje e sinqertë për të shpjeguar qëndrimet dhe për të hapur një kanal për diplomacinë.

Lidhur me komentet e Trump të hënën, Araghchi vuri në dukje se Irani është i gatshëm të angazhohet seriozisht dhe të arrijë një marrëveshje, duke u takuar në Oman të shtunën për të zhvilluar bisedime indirekte.
“Irani është gati të angazhohet seriozisht dhe me synimin për të nënshkruar një marrëveshje. Ne do të takohemi në Oman të shtunën për negociata indirekte. Është sa një mundësi aq edhe një provë,” shkroi ministri i jashtëm iranian.

Më tej ai vuri në dukje se kjo nuk është një detyrë novatore pasi vetë SHBA-ja është në mes të negociatave indirekte midis Rusisë dhe Ukrainës, një temë shumë më e nxehtë dhe e ndërlikuar gjeopolitikisht, territorialisht dhe ekonomikisht, ndër të tjera.

Diplomati i lartë iranian shpjegoi se ai ka pasur përvojë të mëparshme në bisedimet indirekte me SHBA-në të ndërmjetësuara nga BE në vitin 2021 dhe se megjithëse procesi është më “i ndërlikuar dhe më i kërkuar sesa angazhimi i drejtpërdrejtë”, ai ishte “i mundur dhe produktiv”.

Araghchi zbuloi se megjithëse nuk u arrit asnjë zgjidhje në atë kohë, kjo ishte kryesisht për shkak të mungesës së vendosmërisë së vërtetë nga administrata Biden. Ai pohoi se negociatat indirekte janë një zgjedhje strategjike “e rrënjosur në përvojë”, duke përmendur një “mur të rëndësishëm mosbesimi” të shoqëruar me dyshime për qëllimet e vërteta të palës amerikane, veçanërisht ndërsa administrata vazhdon të ushtrojë fushatën e saj të “presionit maksimal”.

Madje, ai pohoi se për të ecur përpara nuk mund të ketë “opsion ushtarak”, e lëre më “zgjidhje ushtarake”, duke theksuar se Trump është i vetëdijshëm për këtë, pasi kërkon armëpushim në Ukrainë.

Shpenzimi i burimeve publike për të rritur praninë ushtarake të SHBA-së në rajon, ndoshta duke rrezikuar ushtarët amerikanë larg vendit, nuk është “i favorshëm për një rezultat diplomatik”, theksoi Araghchi, duke shtuar se Irani nuk do të tolerojë kurrë detyrimin dhe imponimin.

Ai paralajmëroi se një luftë e re katastrofike në rajon nën sundimin e Trumpit “do të shtrihej shpejt në të gjithë rajonin dhe do të kushtonte në mënyrë eksponenciale më shumë se triliona dollarët e taksapaguesve që paraardhësit e tij dogjën në Afganistan dhe Irak”.

Araghchi theksoi dy pika kyçe. Së pari, ai pohoi se “Trump mund të mos i pëlqejë Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA), marrëveshja bërthamore e nënshkruar në 2015”, megjithëse ai përfshin një angazhim jetik, ku “Irani ripohon se në asnjë rrethanë Irani nuk do të kërkojë, zhvillojë ose fitojë kurrë ndonjë armë bërthamore”, një detyrim që Irani nuk e ka shkelur kurrë, pa asnjë provë që tregon ndryshe.

“Kjo është riafirmuar nga vlerësimet e inteligjencës amerikane herë pas here,” pohoi diplomati i lartë iranian.

Ai përsëriti gjithashtu kundërshtimet e Iranit ndaj politikave të SHBA dhe Perëndimit në rajon, veçanërisht standardet e dyfishta për përhapjen bërthamore. Pavarësisht bashkëpunimit të Iranit sipas JCPOA, ai argumentoi se SHBA-ja dhe BE-ja dështuan në përmbushjen e angazhimeve të tyre, duke nxitur këmbënguljen e Iranit për garanci për pajtueshmëri reciproke në çdo marrëveshje të ardhshme.

Pika e dytë që ngriti Araghchi ishte një “keqkuptim” që kishte nevojë për sqarim, që është se Irani është i mbyllur ekonomikisht. Ai e trajtoi këtë drejtpërdrejt, duke shkruar: “E vërteta është se ne jemi të hapur për të mirëpritur biznese nga e gjithë bota. Janë administratat dhe pengesat e kongresit të SHBA-së, jo Irani”, duke i penguar kompanitë amerikane të hyjnë në tregun e saj trilion dollarësh.

Ai pretendoi se pasi SHBA miratoi shitjen e avionëve të pasagjerëve sipas JCPOA, Irani shpejt siguroi një kontratë me Boeing për 80 avionë, duke demonstruar potencialin e madh për tregti. Irani mbetet i hapur ndaj negociatave indirekte dhe beson se angazhimi diplomatik mund të funksionojë nëse të dyja palët janë të përkushtuara, me SHBA-të që tregojnë respekt dhe përmbush çdo marrëveshje të bërë, sipas Araghchi.

“Nëse tregohet respekt, ne do t’ia kthejmë atë,” u zotua ai, duke paralajmëruar se “ndërtimet ushtarake dërgojnë sinjalin saktësisht të kundërt. Shënoni fjalët e mia: Irani preferon diplomacinë, por di si të mbrohet.”
“Ne kurrë nuk jemi dorëzuar para kërcënimeve në të kaluarën dhe nuk do ta bëjmë këtë as tani e as në të ardhmen. Ne kërkojmë paqe, por kurrë nuk do të pranojmë nënshtrim.”

Ai përfundoi duke vënë në dukje se topi tani është “në fushën e Amerikës”, duke shtuar se nëse ai kërkon të imponojë rrugën e tij përmes presionit, populli iranian “do t’i përgjigjet me vendosmëri gjuhës së forcës dhe kërcënimit në një mënyrë të unifikuar”.

Ai pretendoi se pasi SHBA miratoi shitjen e avionëve të pasagjerëve sipas JCPOA, Irani shpejt siguroi një kontratë me Boeing për 80 avionë, duke demonstruar potencialin e madh për tregti. Irani mbetet i hapur ndaj negociatave indirekte dhe beson se angazhimi diplomatik mund të funksionojë nëse të dyja palët janë të përkushtuara, me SHBA-të që tregojnë respekt dhe përmbush çdo marrëveshje të bërë, sipas Araghchi.

“Nëse tregohet respekt, ne do t’ia kthejmë atë,” u zotua ai, duke paralajmëruar se “ndërtimet ushtarake dërgojnë sinjalin saktësisht të kundërt. Shënoni fjalët e mia: Irani preferon diplomacinë, por di si të mbrohet.”
“Ne kurrë nuk jemi dorëzuar para kërcënimeve në të kaluarën dhe nuk do ta bëjmë këtë as tani e as në të ardhmen. Ne kërkojmë paqe, por kurrë nuk do të pranojmë nënshtrim.”

Ai përfundoi duke vënë në dukje se topi tani është “në fushën e Amerikës”, duke shtuar se nëse ai kërkon të imponojë rrugën e tij përmes presionit, populli iranian “do t’i përgjigjet me vendosmëri gjuhës së forcës dhe kërcënimit në një mënyrë të unifikuar”.
SHBA-ja ka një shans që “të ketë më në fund një president të paqes,” vuri në dukje Araghchi, duke shtuar se “nëse ta shfrytëzojmë apo jo atë mundësi është një zgjedhje.”

Çështja bërthamore Tema e vetme e bisedimeve në Muscat

E vetmja temë që do të diskutohet në negociatat e ardhshme indirekte me SHBA-në në Oman është çështja bërthamore dhe garancitë për natyrën paqësore të programit bërthamor të Iranit, tha Ministri i Jashtëm iranian Abbas Araghchi.

Në komentet në një takim me një grup aktivistësh mediatikë dhe kulturorë në Algjeri të martën mbrëma, Araghchi dha një shpjegim për axhendën e bisedimeve indirekte që Irani dhe SHBA do të zhvillojnë në Oman më 12 prill.

“Tema bërthamore, që nënkupton transparencën dhe dhënien e garancive për natyrën paqësore të programit bërthamor të Iranit në këmbim të heqjes së sanksioneve mizore, do të jetë tema e vetme e bisedimeve”, tha ai.

Araghchi vuri në dukje se negociatat e ardhshme në Muskat do t’i japin diplomacisë një mundësi të re dhe do të konsiderohen si një test lakmusi për seriozitetin e SHBA-së, e cila ka një histori të errët të njëanshmërisë dhe shkeljes së angazhimeve.

Araghchi kishte konfirmuar tashmë për Tasnim News se bisedimet e ardhshme në Oman do të udhëhiqen nga ai dhe i dërguari presidencial amerikan Steve Witkoff.

Të hënën, presidenti iranian Masoud Pezeshkian i bëri thirrje administratës amerikane të tregojë interesin e saj të vërtetë për zhvillimin e negociatave, duke theksuar se Teherani nuk do të miratojë bisedimet me asnjë çmim ose në rrethana poshtëruese./(Burimi: Washington Post, Tasnim News & Al Mayadeen)

 

Fraksion.com