Gjyqi i Sarkozit përfundon pas disa muajsh zbulimesh për lidhjet e financimit të fushatës me Gadafin e Libisë

Gjyqi njëmujor i ish-presidentit francez Nicolas Sarkozy mbi financimin e supozuar të paligjshëm të fushatës së tij presidenciale të vitit 2007 po hedh dritë mbi bisedimet befasuese të Francës me qeverinë e liderit të atëhershëm libian Muammar Gaddafi.

Familjarët e viktimave të sulmeve terroriste të sponsorizuara nga regjimi i Gadafit i kanë thënë gjykatës se dyshojnë se Sarkozi ishte i gatshëm të sakrifikonte kujtimet e të dashurve të tyre për të normalizuar lidhjet me Libinë e pasur me naftë gati dy dekada më parë.

Gjyqi, i cili filloi në janar, përfundon të martën me argumentet përfundimtare të avokatëve të Sarkozy. Vendimi pritet në një datë të mëvonshme.

Prokurorët francezë kërkuan një dënim me shtatë vjet burg për ish-udhëheqësin 70-vjeçar. Prokurorët rekomanduan gjithashtu një gjobë prej 300,000 € (330,000 dollarë) dhe një ndalim pesë-vjeçar për të mbajtur postin.

“Foto e errët e një pjese të republikës sonë”

Sarkozy, i cili ishte president nga viti 2007 deri në vitin 2012, ka mohuar të gjitha keqbërjet. Ish-presidenti francez pohoi gjatë gjithë gjyqit se ai kurrë nuk kishte pranuar asnjë para nga Gaddafi.

“Nuk do të gjeni kurrë një euro libiane, një cent libian në fushatën time,” tha ai në hapjen e gjyqit në janar. “Nuk ka para për korrupsion sepse nuk ka pasur korrupsion.”

Por prokurori Sebastien de la Touanne tha se gjatë seancave, “është shfaqur një pamje shumë e errët e një pjese të republikës sonë”.

Ai akuzoi Sarkozin për një “kërkim të furishëm për financim” për të kënaqur një “ambicie politike konsumuese” dhe tha se “vetëm një dënim me burg dhe një gjobë fikse” do të ishin “të afta për të mbrojtur shoqërinë”.

Sarkozi “duket se nuk e vlerëson seriozitetin e shkeljeve të integritetit” për të cilat ai akuzohet, shtoi prokurori.

“Çfarë bënë me të vdekurit tanë?”

Momentet kyçe në gjyq u fokusuan në bisedimet midis Francës dhe Libisë në vitet 2000, kur Gadafi po kërkonte të rivendoste lidhjet diplomatike me Perëndimin. Para kësaj, Libia konsiderohej një shtet i pafavorshëm për shkak të sulmeve të sponsorizuara.

Familjet franceze të viktimave të një bombardimi avioni të vitit 1989 i thanë gjykatës për tronditjen dhe ndjenjën e tyre të tradhtisë, ndërsa gjyqi vuri në pikëpyetje nëse premtimet që mund t’i bëheshin qeverisë së Gadafit ishin pjesë e marrëveshjes së supozuar të korrupsionit.

Në vitin 1988, një bombë e vendosur në bordin e një fluturimi Pam Am shpërtheu ndërsa avioni ishte mbi qytetin skocez Lockerbie, duke vrarë 270 njerëz nga 21 vende, duke përfshirë 190 amerikanë.

Një vit më pas, më 19 shtator 1989, bombardimi i fluturimit UTA 772 mbi Niger vrau 170 njerëz, duke përfshirë 54 shtetas francezë në bord, pas një shpërthimi gjatë fluturimit të shkaktuar nga një bombë valixhe.

Si hetimet franceze ashtu edhe ato amerikane i kanë lidhur të dy bombardimet me Libinë, qeveria e së cilës ishte përfshirë në armiqësi të gjata me SHBA-në dhe qeveritë e tjera perëndimore.

Familjet e viktimave dyshojnë se zyrtarët e qeverisë franceze të afërt me Sarkozy premtuan të harrojnë bombardimet në këmbim të mundësive të biznesit me Libinë dhe ndoshta, një marrëveshje të supozuar.

“Çfarë bënë ata me të vdekurit tanë?” Nicoletta Diasio, babai i së cilës vdiq në bombardimin, i tha gjykatës, duke thënë se pyeti veten nëse kujtimet e viktimave “mund të ishin përdorur për shkëmbime” në bisedimet midis Francës dhe Libisë.

Gjatë gjyqit, Sarkozy tha se ai “kurrë nuk i ka tradhtuar” familjet duke përdorur të dashurit e tyre si pazare.

Hapat fillestarë të Libisë për të hequr statusin e saj të parisë erdhën në vitin 2003 kur ajo mori përgjegjësinë për bombardimet e avionëve të vitit 1988 dhe 1989 dhe ra dakord të paguante miliarda kompensim për familjet e viktimave.

Gaddafi gjithashtu njoftoi se po çmontonte programin e tij të armëve bërthamore, gjë që çoi në heqjen e sanksioneve ndërkombëtare.

Britania, Franca dhe vende të tjera perëndimore kërkuan të rivendosin një marrëdhënie me Libinë për qëllime sigurie, diplomatike dhe biznesi.

Tenda beduinësh në oborrin e pallatit presidencial francez

Në vitin 2007, Sarkozy e mirëpriti Gaddafin në Paris me nderime për një vizitë zyrtare pesë-ditore, duke e lejuar atë të ngrinte një tendë beduinësh në territorin e pallatit presidencial Élysée. Shumë francezë ende e mbajnë mend atë gjest të jashtëzakonshëm dhe besojnë se Sarkozi shkoi shumë larg për të kënaqur një diktator.

Sarkozy tha gjatë gjyqit se do të kishte preferuar të “bënte pa” vizitën e Gadafit në atë kohë, por kjo erdhi si një gjest diplomatik pas lirimit nga Libia të infermiereve bullgare që u burgosën dhe përballeshin me dënime me vdekje për një krim që ata thanë se nuk e kishin kryer.

Më 24 korrik 2007, nën një marrëveshje të ndërmjetësuar pjesërisht nga zonja e parë e atëhershme Cecilia Sarkozy dhe zyrtarë të BE-së, Libia liroi pesë infermieret bullgare dhe një mjek palestinez që kishin kaluar mbi tetë vjet burg.

Ata ishin akuzuar për infektimin e qëllimshëm të qindra fëmijëve me virusin e SIDA-s në fund të viteve 1990 – një akuzë që ata e mohuan.

Lirimi i tyre hoqi pengesën e fundit të madhe për ribashkimin e Libisë me komunitetin ndërkombëtar.

Sarkozi udhëtoi për në Tripoli për bisedime me Gadafin një ditë pasi mjekët u kthyen në Bullgari me një aeroplan presidencial francez.

Në gjykatë ai foli për “krenarinë” e tij për shpëtimin e mjekëve, duke shtuar se lirimi i tyre nuk do të ishte i mundur pa u angazhuar me Gadafin.

Një tjetër përfitues i supozuar ishte kunati i Gadafit dhe shefi i inteligjencës Abdullah Senussi, i cili u burgos me burgim të përjetshëm në mungesë nga Franca për sulmin në Fluturimin UTA 772.

Ndaj tij dhe pesë të dyshuarve të tjerë është lëshuar një fletarrest ndërkombëtar.

Prokurorët financiarë kanë akuzuar Sarkozy se ka premtuar heqjen e urdhrit të arrestit që synon Senussin në këmbim të financimit të pretenduar të fushatës.

Në vitin 2005, njerëz të afërt me Sarkozy, i cili ishte ministër i Brendshëm në atë kohë, duke përfshirë shefin e tij të shtabit Claude Guéant dhe ministrin e ri Brice Hortefeux, udhëtuan për në Tripoli, ku u takuan me Senussin.

Si Guéant ashtu edhe Hortefeux i thanë gjykatës se ishte një takim “surprizë” për të cilin ata nuk ishin në dijeni më parë.

Senussi u tha gjykatësve hetues se miliona dollarë ishin dhënë për të mbështetur fushatën e Sarkozy. I akuzuar për krime lufte, ai tani është i burgosur në Libi.

Sarkozy e ka mohuar me forcë pretendimin.

Djali i Gadafit, Saif al-Islam, i tha rrjetit francez të lajmeve RFI në janar se ai ishte i përfshirë personalisht në dhënien e Sarkozy-t 5 milionë dollarë në para.

Në një deklaratë prej dy faqesh për radion RFI, Al-Islam tha se Sarkozy fillimisht “mori 2.5 milionë dollarë nga Libia për të financuar fushatën e tij elektorale” gjatë zgjedhjeve presidenciale të vitit 2007, në këmbim të së cilës Sarkozy do të “përfundonte marrëveshje dhe do të kryente projekte në favor të Libisë”.

Fraksion.com