Projekti Sekret ‘Fighter’ i Kinës zbuloi atë që dimë rreth avionit të ri J-50 Stealth.
Në fillim të prillit 2025, imazhet e reja të publikuara që qarkullonin në platformat e mediave sociale kineze ndezën një valë spekulimesh dhe analizash brenda komunitetit global të mbrojtjes. Këto fotografi, të cilat duket se tregojnë një aeroplan të fshehtë futuristik, pa bisht që kryen teste fluturimi taksi dhe ndoshta në lartësi të ulët pranë objekteve të Korporatës së Avionëve Shenyang në provincën Liaoning, besohet se përshkruajnë avionin luftarak të gjeneratës së gjashtë të Kinës, të përfolur prej kohësh, të përcaktuar jozyrtarisht si J-50.
Megjithëse ekzistenca e avionit nuk është konfirmuar zyrtarisht nga autoritetet kineze, shfaqja e këtyre pamjeve vizuale – që tregojnë një dizajn të krahut të rrëmbyer, hyrjet barkore dhe një gyp të butë thithës nga radari – ofron treguesin më të fortë publik që Kina po përshpejton ambiciet e saj luftarake ajrore të gjeneratës së ardhshme. Ky artikull bazohet në imazhet e publikuara rishtazi, si dhe njohuri nga inteligjenca me burim të hapur dhe komentet e ekspertëve, për të vlerësuar zhvillimin, veçoritë dhe degëzimet ndërkombëtare të programit J-50.
Avioni luftarak stealth J-50 paraqet një konfigurim që të kujton fort dizajnet konceptuale të lidhura me luftëtarët e gjeneratës së gjashtë. Veçanërisht, atij i mungojnë stabilizuesit vertikal – një veçori kryesore që synon zvogëlimin e dukshmërisë së radarit – dhe përmban një strukturë të trupit të krahut në formë lambda, e cila është e optimizuar për vjedhje dhe efikasitet aerodinamik. Trupi i avionit nuk tregon gropa të dukshme të armëve të jashtme, duke sugjeruar një sistem të brendshëm karroce në përputhje me doktrinën me vëzhgim të ulët. Sipas disa analistëve të mbrojtjes me burim të hapur, ky konfigurim përputhet me tendencat e vërejtura në programet e gjeneratës së gjashtë të SHBA-së dhe Evropës, siç janë Dominimi i Gjeneratës së ardhshme Ajrore (NGAD) dhe Sistemi i Ardhshëm Combat Air (FCAS).
Ndërsa specifikimet zyrtare nuk janë të disponueshme, vlerësimet me burim të hapur sugjerojnë se J-50 mund të përfshijë një sërë veçorish që përcaktojnë platformat e gjeneratës së gjashtë. Këto përfshijnë menaxhimin e misionit të mbështetur nga inteligjenca artificiale, integrimin e luftës me qendër në rrjet, aftësinë e drejtuar opsionalisht dhe aftësinë për të kontrolluar dronët besnikë të krahut në skenarë komplekse luftarake. Përdorimi i materialeve të përparuara të përbëra dhe teknologjive aktive të fshehta, ndoshta duke përfshirë lëkurën adaptive ose veshjen elektronike, spekulohet gjithashtu. Për më tepër, shtytja mund të mbështetet në një motor turbofan të gjeneratës së ardhshme – ndoshta një variant i WS-15 – i projektuar për të mbështetur supercruise dhe menaxhimin e përmirësuar të nënshkrimit termik. Këto supozime mbeten spekulative, por ato janë në përputhje me kërkimet e dokumentuara të Kinës në këto fusha gjatë dekadës së fundit.
Shfaqja e J-50 duhet të kuptohet brenda evolucionit më të gjerë të industrisë ajrore të mbrojtjes të Kinës. Gjatë njëzet viteve të fundit, Kina është transformuar nga një importuese dhe kopjuese e teknologjive të huaja në një novator gjithnjë e më të mbështetur te vetja. Ky evolucion u shënua nga prezantimi i J-20 Mighty Dragon, luftarak i parë operativ i gjeneratës së pestë të Kinës stealth, dhe zhvillimi i vazhdueshëm i FC-31 Gyrfalcon, një aeroplan më i lehtë stealth që thuhet se është menduar për operacione transportuese ose eksport. J-50 tani duket se përfaqëson hapin tjetër të madh përpara, duke u përafruar me ambicien strategjike të Kinës për të arritur barazinë teknologjike – ose epërsinë – në fushat kryesore ushtarake.
Raportet nga forumet kineze të mbrojtjes dhe gjurmimi satelitor i aktivitetit rreth objekteve të SAC sugjerojnë se zhvillimi i J-50 filloi me zell diku pas vitit 2018, me gjasë nën një program të klasifikuar me prioritet të lartë. Paraqitja e papritur e avionit në fillim të vitit 2025, pra, pasqyron investimin e qëndrueshëm dhe ciklet e shpejta të prototipit, ndoshta të lehtësuar nga metodat e inxhinierisë dixhitale dhe arkitektura modulare e avionikës. Nëse programi ndjek afatin kohor të J-20, prodhimi fillestar me norma të ulëta mund të fillojë përpara vitit 2030, duke e pozicionuar Kinën si kryesuese në garën e gjeneratës së gjashtë.
Strategjikisht, J-50 mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në balancat e fuqisë ajrore rajonale dhe globale. Nëse është projektuar për operacionet e transportuesit – një mundësi kjo duke pasur parasysh investimin e Kinës në aeroplanmbajtëse të pajisur me katapultë si Fujian (Tipi 003) – J-50 mund të rrisë në mënyrë dramatike aftësinë e Kinës për të kryer operacione me ujë blu. Një platformë e tillë do t’i jepte Marinës së Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLAN) një aftësi të vërtetë të gjeneratës së pestë ose të gjashtë në det, duke mbyllur një boshllëk me F-35C të Marinës së SHBA dhe sistemet e ardhshme NGAD.
Në nivelin gjeopolitik, prezantimi i një luftëtari të gjeneratës së gjashtë nga Kina shton një shtresë të re kompleksiteti në planifikimin global të mbrojtjes. Për vendet fqinje si Japonia, India dhe Tajvani, vendosja e mundshme e J-50 rrit urgjencën e programeve të modernizimit të luftëtarëve vendas. Japonia është tashmë partnere me Mbretërinë e Bashkuar dhe Italinë në projektin GCAP, ndërsa India vazhdon të zhvillojë avionët e saj të avancuar të mesëm luftarak (AMCA). Për vendet e NATO-s dhe Shtetet e Bashkuara, zhvillimi i J-50 mund të shërbejë si një katalizator për të përshpejtuar testimin dhe vënien në terren të platformave të tyre të gjeneratës së gjashtë, duke përforcuar një konkurrencë të re armësh të përqendruar në dominimin ajror, integrimin e AI dhe aftësitë autonome.
Paralelisht, shfaqja e J-50 ngre shqetësime në lidhje me strategjinë e ardhshme të eksportit të Kinës. Ndërsa teknologjitë e gjeneratës së gjashtë nuk ka gjasa të eksportohen në afatin e afërt, Kina ka treguar një model të zhvillimit të varianteve të nivelit të lartë vendas, ndërkohë që prodhon versione të thjeshtuara për klientët e huaj. Nëse një derivat i reduktuar i J-50 do t’u ofrohej partnerëve kryesorë si Pakistani ose shtetet e Lindjes së Mesme, ai mund të riformojë tregjet globale të luftëtarëve dhe të minojë dominimin e eksporteve të mbrojtjes perëndimore.
Pamja e J-50 gjithashtu thekson pjekurinë në rritje të bazës mbrojtëse-industriale të Kinës. Inxhinierët kinezë tani janë në gjendje të projektojnë, testojnë dhe nxjerrin në terren aeroplanë kompleksë stealth pa mbështetje të huaj. Më e rëndësishmja, aftësia e vendit për të ruajtur sekretin e programit ndërsa përparon me shpejtësi sugjeron një nivel të lartë të koordinimit të brendshëm dhe prioritizimit të mbështetur nga shteti. Këto aftësi mund të shtrihen përtej avionëve të drejtuar për të përfshirë sisteme autonome, armë hipersonike dhe sensorë të gjeneratës së ardhshme – të gjitha këto janë komponentë të një hapësire beteje të integruar në të ardhmen.
Ndërsa shumë gjëra mbeten të panjohura në lidhje me J-50 – rolin e tij të saktë, paketën avionike, performancën e motorit dhe sistemet e armëve – shfaqja e imazheve të tij të para ofron një tregues bindës të trajektores strategjike të Kinës. Epoka e luftëtarëve të gjeneratës së gjashtë nuk është më një objektiv i largët, por një realitet konkurrues, dhe Kina është e vendosur të jetë një lider dhe jo një ndjekëse.
Shfaqja e J-50 në imazhet e reja të shfaqura shënon një pikë kthese në aviacionin ushtarak global. Nëse ky avion është një prototip, një shtrat testimi ose një model prodhimi i hershëm, konfirmon se Kina po punon në mënyrë aktive për të formuar gjeneratën e ardhshme të luftës ajrore. Ritmi i zhvillimit, i shoqëruar me sofistikimin e dizajnit të tij, sugjeron se gara strategjike dhe teknologjike për dominimin e gjeneratës së gjashtë tani është plotësisht në zhvillim e sipër – dhe ajo mund të mos shpaloset sipas kushteve perëndimore.
Fraksion.com
