Irani refuzon bisedimet bërthamore ndërsa Emiratet e Bashkuara Arabe dorëzojnë letrën e Trump

Udhëheqësi suprem i Iranit Ayatollah Ali Khamenei ka hedhur poshtë idenë e negociatave me SHBA-në mbi programin e tij bërthamor, pasi Teherani konfirmoi marrjen e një letre nga Presidenti Donald Trump.

Javën e kaluar, Trump tha se letra propozonte bisedime për një marrëveshje që do të parandalonte Iranin të merrte armë bërthamore dhe do të shmangte veprimet e mundshme ushtarake.

Edhe pse Khamenei tha se nuk e kishte parë letrën, e cila ishte dorëzuar nga një zyrtar nga Emiratet e Bashkuara Arabe, ai e hodhi poshtë atë si një “mashtrim të opinionit publik”.

“Kur ne e dimë se ata nuk do ta respektojnë atë, çfarë kuptimi ka të negociojmë?” pyeti ai, duke iu referuar vendimit të Trump për të braktisur marrëveshjen bërthamore të Iranit të vitit 2015 gjatë mandatit të tij të parë.

Ai paralajmëroi se Irani do të hakmerret në rast të sulmeve ndaj objekteve të tij bërthamore.

“Irani nuk po kërkon luftë, por nëse amerikanët ose agjentët e tyre bëjnë një hap të gabuar, përgjigja jonë do të jetë vendimtare dhe e sigurt dhe ajo që do të pësojë më shumë dëm është Amerika”, tha ai.

Udhëheqësi suprem, i cili ka fjalën e fundit për të gjitha çështjet shtetërore, përsëriti gjithashtu se Irani “nuk ishte i interesuar për armët bërthamore”.

Dhjetë vjet më parë, vendi ra dakord për një marrëveshje historike me gjashtë fuqitë botërore – Kinën, Francën, Gjermaninë, Rusinë, Britaninë e Madhe dhe SHBA-në – për të kufizuar aktivitetet e saj bërthamore dhe për të lejuar monitorimin nga inspektorët e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) në këmbim të lehtësimit të sanksioneve.

Megjithatë, Trump tërhoqi në mënyrë të njëanshme SHBA-në nga marrëveshja në vitin 2018 dhe rivendosi sanksionet ekonomike gjymtuese të SHBA-së. Ai e cilësoi atë “marrëveshjen më të keqe në histori”, duke thënë se ajo bëri shumë pak për të ndaluar rrugën e mundshme të Iranit për të ndërtuar një bombë bërthamore.

Irani u përgjigj duke shkelur gjithnjë e më shumë kushtet e marrëveshjes, veçanërisht ato që kufizojnë prodhimin e uraniumit të pasuruar, i cili mund të përdoret për të prodhuar karburant për termocentralet bërthamore, por edhe për të ndërtuar armë bërthamore.

IAEA tha muajin e kaluar se Irani kishte grumbulluar pothuajse 275 kg (606 lb) uranium të pasuruar në pastërtinë 60%, që është afër shkallës së armëve. Kjo teorikisht do të mjaftonte, nëse pasurohej në 90%, për gjashtë bomba bërthamore.

Si SHBA ashtu edhe Izraeli kanë paralajmëruar se nuk do të lejojnë kurrë që Irani të ketë një armë bërthamore. Izraeli ka kërcënuar se do të godasë objektet bërthamore iraniane nëse është e nevojshme.

Vitin e kaluar, Izraeli tha se goditi një pjesë të programit bërthamor të Iranit gjatë sulmeve që ai kreu në përgjigje të një sulmi raketor iranian.

Në një intervistë televizive të transmetuar të premten e kaluar, Trump tha: “Ka dy mënyra se si mund të trajtohet Irani: ushtarakisht, ose ju bëni një marrëveshje. Unë do të preferoja të bëja një marrëveshje, sepse nuk jam duke kërkuar të lëndoj Iranin. Ata janë njerëz të mrekullueshëm”.

“Unë u kam shkruar atyre një letër duke thënë: “Shpresoj që ju do të negocioni”, sepse nëse ne duhet të hyjmë ushtarakisht, do të jetë një gjë e tmerrshme për ta,” shtoi ai.

Shtëpia e Bardhë nuk ka dhënë asnjë detaj në lidhje me përmbajtjen e letrës, për të cilën Irani tha se i ishte dorëzuar ministrit të Jashtëm Abbas Araqchi nga këshilltari presidencial i Emirateve të Bashkuara Arabe, Anwar Gargash.

Edhe pse udhëheqësi suprem hodhi poshtë idenë e negociatave me SHBA-në, misioni i Iranit në OKB tha në një deklaratë të dielën se mund të shqyrtojë bisedimet “nëse objektivi është… të adresohen shqetësimet kundrejt çdo militarizimi të mundshëm të programit bërthamor të Iranit”.

Araqchi tha gjithashtu të mërkurën se bisedimet bërthamore me Mbretërinë e Bashkuar, Francën dhe Gjermaninë ishin “në vazhdim”, ndërsa ministria e jashtme kineze tha se Kina, Rusia dhe Irani do të diskutojnë “çështjen bërthamore iraniane” në një takim trepalësh në Pekin të premten./BBC

 

Fraksion.com