Udhëheqësit e BE-së për të mbështetur rritjen e mbrojtjes dhe mbështetjen për Zelenskiy-n pas ngrirjes së ndihmës amerikane

Liderët evropianë pritet të bien dakord të rrisin shpenzimet e mbrojtjes dhe të riafirmojnë mbështetjen për Ukrainën në një samit të enjten, pasi pezullimi i ndihmës ushtarake nga Donald Trump për Kievin nxiti shqetësimet se BE-ja nuk mund të mbështetet më në mbrojtjen e SHBA-së.

Udhëheqësve të 27 vendeve të Bashkimit Evropian u bashkohet presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy në samitin në Bruksel, megjithëse udhëheqësi nacionalist i Hungarisë, Viktor Orban, një aleat i Trump, mund të vërë veton ndaj një deklarate unanime që mbështet Kievin.

Ndërsa samiti do të ofrojë fjalë mbështetjeje dhe plani për një rritje të shpenzimeve të mbrojtjes, Evropa nuk pritet të jetë në gjendje të zëvendësojë plotësisht ndihmën e pezulluar të SHBA. Uashingtoni dha më shumë se 40% të ndihmës ushtarake për Ukrainën vitin e kaluar, sipas NATO-s, disa prej të cilave Evropa nuk mund t’i siguronte lehtësisht.

Takimi zhvillohet në një sfond vendimesh dramatike të politikës së mbrojtjes, të nxitura nga frika se Rusia, e guximshme nga lufta e saj në Ukrainë, mund të sulmojë një vend të BE-së më pas dhe se Evropa nuk mund të mbështetet te SHBA-ja për t’i ardhur në ndihmë.

“Dua të besoj se Shtetet e Bashkuara do të qëndrojnë pranë nesh. Por ne duhet të jemi gati nëse nuk është kështu,” tha presidenti francez Emmanuel Macron për luftën në Ukrainë në një fjalim drejtuar kombit francez në prag të samitit.

Në shenjë të gravitetit të momentit, Macron tha se Franca është e hapur për të diskutuar zgjerimin e mbrojtjes së ofruar nga arsenali i saj bërthamor për partnerët e saj evropianë. Ai theksoi se Rusia është bërë një kërcënim për të gjithë Evropën.
“Përballë kësaj bote rreziku, të mbetesh spektator do të ishte çmenduri”, tha Macron.
Të martën, palët që synojnë të formojnë qeverinë e ardhshme të Gjermanisë ranë dakord të lirojnë kufijtë e huamarrjes për të lejuar miliarda euro shpenzime shtesë të mbrojtjes.

Komisioni Evropian – organi ekzekutiv i BE-së – zbuloi gjithashtu propozime për të cilat tha se mund të mobilizonin deri në 800 miliardë euro (860 miliardë dollarë) për mbrojtjen evropiane, duke përfshirë një plan për të marrë hua deri në 150 miliardë euro (160 miliardë dollarë) për t’i dhënë hua qeverive të BE-së.

“I jep më shumë hapësirë ​​fiskale vendeve anëtare për shpenzime ushtarake dhe jep mundësinë për prokurime të përbashkëta në nivel evropian,” tha të enjten shefja e Komisionit Ursula von der Leyen. “Dhe gjithashtu shumë e rëndësishme, ajo gjithashtu përfiton Ukrainën.”

Trump ka thënë se Evropa duhet të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e saj dhe më parë sugjeroi se SHBA nuk do të mbronte një aleat të NATO-s që nuk shpenzoi mjaftueshëm për mbrojtjen.

Vendimi i tij për të kaluar nga mbështetja e vendosur e SHBA-së për Ukrainën në një qëndrim më pajtues ndaj Moskës ka alarmuar thellësisht evropianët të cilët e shohin Rusinë si kërcënimin më të madh për sigurinë e tyre.

Diplomatët presin që udhëheqësit në samit t’i bëjnë propozimet e Komisionit një mirëseardhje të gjerë dhe të udhëzojnë zyrtarët që t’i kthejnë ato shpejt në projektligje. Anëtarët e BE-së më pas do të duhet të bien dakord për çështjen e thellë, e cila nuk do të jetë e drejtpërdrejtë.

Sa i përket Ukrainës, pothuajse të gjithë liderët e BE-së janë të prirur të sigurojnë Zelenskiy se ai ende mund të mbështetet te Evropa për mbështetje pas përplasjes së tij të ashpër të Zyrës Ovale me Trump javën e kaluar.

Por anëtarët e BE deri më tani nuk kanë qenë në gjendje të bien dakord mbi një propozim të shefes së politikës së jashtme Kaja Kallas për të vendosur një shifër mbi ndihmën ushtarake që do t’i premtojnë Ukrainës këtë vit.

Është e paqartë nëse teksti për Ukrainën do të miratohet nga të 27 liderët, për shkak të një kërcënimi vetoje nga Orban, i cili ka mbajtur lidhje miqësore me Kremlinin dhe ka miratuar qasjen e Trump ndaj Ukrainës.

Në një letër drejtuar presidentit të Këshillit Evropian Antonio Costa të së shtunës, Orban tha se kishte “ndryshime strategjike në qasjen tonë ndaj Ukrainës që nuk mund të kapërcehen”.
Kryeministri sllovak Robert Fico, i cili gjithashtu ka refuzuar ndihmën ushtarake për Ukrainën, përsëriti se donte të përmendej rihapja e tranzitit të gazit rus përmes Ukrainës – një rrugë kryesore e energjisë për Sllovakinë që Kievi e ndaloi këtë vit – si pjesë e konkluzioneve të samitit.

“Nëse kjo është atje, ne nuk kemi asnjë arsye, natyrisht, për të bllokuar përfundimet,” tha Fico përpara se të nisej për në samit.

 

Fraksion.com