Izrael Hamas, marrëveshja e brishte e paqes

 Kanë kaluar vetëm tre javë nga armëpushimi i brishtë, dhe Izraeli dhe Hamasi po ngrenë secili akuzat se pala tjetër ka shkelur marrëveshjen. Deri më tani, 16 nga 33 pengjet e planifikuar për lirim në fazën aktuale të marrëveshjes janë liruar nga Hamasi dhe 656 të burgosur palestinezë nga një listë prej afro 2,000 janë liruar nga Izraeli. Por shkëmbimet javore tani mund të ndërpriten pasi Hamasi akuzoi Izraelin për shkelje të marrëveshjes dhe tha se do të shtynte lirimin e pengjeve të së shtunës “deri në një njoftim tjetër”.

Nga ana tjetër kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu kërcënoi të rifillojë operacionet ushtarake në Rripin e Gazës nëse Hamasi nuk arrin të lirojë pengjet izraelite më 15 shkurt. Netanyahu e bëri këtë njoftim pasi thirri një mbledhje të kabinetit të sigurisë më 11 shkurt për të diskutuar fazën e dytë të marrëveshjes së armëpushimit Izrael-Hamas.

Hamasi deklaroi më 10 shkurt se do të shtynte lirimin e pengjeve izraelite, gjë që do të ishte shkelje e marrëveshjes së armëpushimit. Ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, udhëzoi Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF) më 10 shkurt që të përgatiteshin për çdo “skenar të mundshëm” në Rripin e Gazës. IDF vendosi Divizionin e saj 252 në zonën tampon përgjatë kufirit Izrael-Rripin e Gazës më 11 shkurt, duke e çuar numrin e përgjithshëm të divizioneve atje në tre. Hamasi mund të përdorë pengjet e mbetura për t’i bërë presion Netanyahut që të negociojë përsëri nëse IDF rifillon operacionet në Gaza Jugore.

Hamasi po përpiqet të vendosë kushte informative për të mund të fajësojë Izraelin për një prishje të mundshme të armëpushimit. Zyrtari i lartë i Hamasit Osama Hamdan tha më 10 shkurt se vendimi i Hamasit për të shtyrë lirimin e pengjeve është një “paralajmërim” për Izraelin. Hamdan pohoi se Hamasi do të respektojë detyrimet e armëpushimit për aq kohë sa Izraeli përmbush detyrimet e tij. Kjo deklaratë synon të fajësojë paraprakisht çdo prishje të armëpushimit për dështimin e supozuar të Izraelit për të përmbushur detyrimet e tij të armëpushimit. Megjithatë, vetë Hamasi ka shkelur marrëveshjen e armëpushimit duke shtyrë lirimin e pengjeve izraelitë.

Ndërkohë edhe shefi  i OKB-së i kërkoi Hamasit të vazhdojë me lirimin e pengjeve. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, tha se “ne duhet të shmangim me çdo kusht rifillimin e armiqësive në Gaza që do të çonin në tragjedi të madhe”. Në një postim në X, ai tha se “I bëj thirrje Hamasit që të vazhdojë me çlirimin e planifikuar të pengjeve”. Ai paralajmëron gjithashtu se të dyja palët “duhet t’i përmbahen plotësisht” marrëveshjes së armëpushimit dhe të rifillojnë negociatat.

 

Shtyrja e afatit të lirimit të pengjeve izraelitë, si çelës në negociata

 

Ndërsa Hamasi tha më 10 shkurt se do të shtynte lirimin e pengjeve izraelitë deri më 15 shkurt, kjo gjë që jo vetëm që do të ishte shkelje e marrëveshjes së armëpushimit, por mesa duket Hamasi mund të synojë  gjithashtu të mbajë pengjet e tij si levë në negociata, vlerësojnë analistët. Zëdhënësi i krahut ushtarak të Hamasit pretendoi se ishte Izraeli që shkeli marrëveshjen e armëpushimit duke vonuar kthimin e banorëve të Gazës në Rripin verior të Gazës, duke i shënjestruar ata me armë zjarri dhe duke kufizuar rrjedhën e ndihmave në Rripin e Gazës. Por këto pretendime, nuk janë të vërteta, pasi ”Izraeli vonoi lëvizjen e banorëve në brezin verior në janar 2025, sepse Hamasi nuk liroi një grua peng civile përpara se të lironte pengje ushtare femra, siç kërkohet nga marrëveshja e armëpushimit.”.

Forcat izraelite kanë gjuajtur të shtëna paralajmëruese ndaj palestinezëve, por të shtënat paralajmëruese janë një pjesë normale e shumicës së procedurave të përshkallëzimit të forcës në ushtritë profesionale. Izraeli gjithashtu ka ofruar të paktën një mesatare prej 555 kamionësh ndihma në ditë për banorët e Gazës, që është një rritje nga 70 kamionë në ditë në fillim të janarit 2025, përpara armëpushimit, edhe pse ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, udhëzoi Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF) që të përgatiteshin për çdo “skenar të mundshëm” në Rripin e Gazës në përgjigje të shkeljeve të armëpushimit të Hamasit.

Hamasi ndoshta mund të kërkojë të mbajë këtë ‘levë’ pjesërisht sepse beson se mbajtja e pengjeve do të jetë çelësi për të bërë presion ndaj Izraelit dhe Shteteve të Bashkuara për të ecur përpara me fazën e dytë të negociatave. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka thënë edhe më parë se Izraeli është i gatshëm të rifillojë operacionet ushtarake në Rripin e Gazës dhe se Izraeli do të “vazhdojë luftën derisa Hamasi të mos ketë më ndikim në Gaza”. Hamasi do të jetë në gjendje t’i përdorë këto pengje të mbetura për t’i bërë presion Netanyahut që të negociojë përsëri në të ardhmen.

Kjo strategji negociuese synon të shpëtojë Hamasin si organizatë në vend që të mbrojë palestinezët apo Gazën. Hamasi e ka paraqitur vazhdimisht veten si mbrojtës i popullit palestinez dhe si qeveri e Gazës. Hamasi, nëse do të negocionte si qeveri apo si mbrojtës i popullit të tij, do të kërkonte të shkëmbente pengjet në këmbim të ndalimit të luftimeve dhe lirimit të ndihmës humanitare për të ndihmuar palestinezët. Megjithatë, Hamasi po përdor pengjet si mjet për të siguruar mbijetesën e tij. OKB-ja raportoi se Izraeli ka lejuar “mbi” 10,000 kamionë ndihma në rrip që nga 19 janari. Kjo do të thotë se Izraeli siguroi mesatarisht më shumë se 555 kamionë ndihma për të hyrë në brez çdo ditë midis 19 janarit dhe 6 shkurtit, sipas Kombeve të Bashkuara. Armëpushimi kërkon që Izraeli të lejojë 600 kamionë në Rrip në ditë, gjë që do të kërkonte që Izraeli të dërgonte 10,800 kamionë në Rrip midis 19 janarit dhe 6 shkurtit. Mesatarja ditore e 555 kamionëve me ndihma është 55 kamionë më shumë sesa Izraeli i lejuar të hynte në brez përpara 7 tetorit 2023 dhe një rritje prej afro 500 kamionësh në ditë krahasuar me nëntorin 2024, megjithatë.

 

Zhvendosja e banorëve nga Gaza

 

Ndërkohë media shtetërore egjiptiane raportoi më 12 shkurt se ndërmjetësit nga Egjipti dhe Katari po “intensifikojnë” përpjekjet diplomatike për të parandaluar prishjen e marrëveshjes së armëpushimit Izrael-Hamas. Burime të paspecifikuara egjiptiane i thanë Reuters se Katari dhe Egjipti diskutuan përpjekjet për të parandaluar rënien e armëpushimit Izrael-Hamas më 12 shkurt. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu kërcënoi më 11 shkurt se do të rifillonte operacionet ushtarake në Rripin e Gazës pasi Hamasi tha se do të shtynte lirimin e planifikuar të pengjeve izraelite më 15 shkurt, gjë që do të shkelte armëpushimin. Sipas Institutit të Studimeve të Luftës një divizion i tretë IDF hyri në zonën tampon përgjatë kufirit Izrael-Rripin e Gazës më 11 shkurt, dhe IDF tërhoqi rezervistët si pjesë e përgatitjeve për rifillimin e operacioneve në Rripin e Gazës. Megjithatë, zyrtarët izraelitë kanë treguar se Izraeli do të vazhdojë të përmbushë detyrimet e tij sipas fazës së parë të armëpushimit nëse Hamasi liron pengjet izraelitë më 15 shkurt, shkruan ISW.

Mbreti jordanez Abdullah II ra dakord të pranonte 2000 fëmijë të sëmurë nga Gaza, por refuzoi të priste refugjatë palestinezë të tjerë gjatë një takimi me Presidentin e SHBA Donald Trump në Uashington, DC, më 11 janar. Mbreti Abdullah II deklaroi se “të gjithë” duhet t’i japin përparësi rindërtimit të Rripit të Gazës. Egjipti dhe Jordania po zhvillojnë një plan për të rindërtuar Rripin e Gazës pa zhvendosur banorët e Gazës.

Presidenti amerikan Donald Trump  kishte thënë më 10 shkurt se Shtetet e Bashkuara do të “ndërtojnë një vend të përhershëm” për gazanët jashtë Rripit të Gazës. Trump shtoi se ai do të negociojë me Jordaninë dhe Egjiptin për të pranuar refugjatët e Gazës edhe pse të dyja vendet e kanë refuzuar propozimin. Ministria e Jashtme egjiptiane njoftoi më 9 shkurt se Egjipti do të presë një samit urgjent të Ligës Arabe më 27 shkurt në Kajro për të diskutuar “zhvillimet e reja dhe të rrezikshme” pas deklaratës së Trump për Gazën. Ministri i Jashtëm iranian Abbas Araghchi gjithashtu bëri thirrje për një takim urgjent të Organizatës së Bashkëpunimit Islamik në telefonata të veçanta me Sekretarin e Përgjithshëm të OIC Husein Ibrahim Taha dhe ministrat e Jashtëm tunizian, egjiptian dhe malajzian më 9 dhe 10 shkurt.

Presidenti i Autoritetit Palestinez Mahmoud Abbas nxori një dekret më 10 shkurt që ristrukturoi legjislacionin që parashikonte pagesa për luftëtarët palestinezë në Bregun Perëndimor, të cilët u arrestuan nga forcat izraelite ose vdiqën gjatë kryerjes së një sulmi. Legjislacioni i ristrukturuar do të sigurojë fonde të mirëqenies sociale për palestinezët në bazë të statusit socio-ekonomik dhe jo të shtesave të bazuara në statusin e “të burgosurit ose martirit”. Ky legjislacion parashikonte pagesa për luftëtarët palestinezë të arrestuar nga forcat izraelite të sigurisë bazuar në kohëzgjatjen e dënimit të tyre me burg. Administrata të ndryshme izraelite dhe amerikane iu referuan këtij sistemi si “pagua-to-slay”. Një zyrtar palestinez i tha Axios se dekreti transferon programin e ndihmës në para, bazën e të dhënave dhe alokimet nga Ministria e Zhvillimit Social të AP-së te Fondacioni Kombëtar Palestinez për Fuqizimin Ekonomik, një “institucion i pavarur” i fokusuar në reduktimin e varfërisë dhe adresimin e varfërisë. Abbas themeloi organizatën në vitin 2019.

 

Fraksion.com