Abramovich nuk pagoi miliona euro taksa përmes kontratave fiktive

Në fund të vitit 2011, jahti i tij më i madh deri atëherë, “Eclipse” me gjatësi 162 metra, qëndronte i ankoruar në ujërat vezulluese të St. Barts, ishulli piktoresk në Karaibe ku miliarderët mblidhen për të festuar Vitin e Ri.

Në atë kohë, ky ishte jahti më i madh në botë, i blerë për 390 milionë euro dhe ishte gati për të mirëpritur mysafirët në festën e veçantë VIP të Abramovich-it.

Ndoshta duke mbërritur përmes njërës prej dy helipadave të jahtit, mysafirët mund të freskonin këmbët në pishinat e bordit, të relaksoheshin në vaskën me burim uji të nxehtë, ose të shihnin një film në kinema private përpara se të shkonin në sallën e diskotekës.

Në mbrëmje, të ftuarit, përfshirë Rupert Murdoch dhe producentin tashmë të diskredituar Harvey Weinstein, u mblodhën për një festë madhështore pa kursyer shpenzime. Pika kryesore e natës? Një koncert privat nga grupi amerikan i muzikës rock, “Red Hot Chili Peppers”, i angazhuar për të performuar për të paktën 75 minuta me një tarifë marramendëse prej 1 milion dollarësh.

Abramovich ka qenë gjithmonë bujar me jahtet e tij, tregojnë dokumentet, duke mirëpritur të ftuar si lojtarët e futbollit të Chelsea-t, Frank Lampard dhe John Terry, si dhe trajnerin e klubit, José Mourinho.

Ndërsa Abramovich shpenzonte pa kufij për të shijuar jetën luksoze në jahtet e tij, ai duket se ka qenë më pak i gatshëm kur bëhej fjalë për të paguar taksa mbi shpenzimet e tyre.

Sot, një hetim i realizuar nga “The Guardian”, “BBC”, “Bureau of Investigative Journalism” dhe partnerët ndërkombëtarë “Der Spiegel” dhe “ZDF” zbulon se si një skemë jashtë vendit duket se ka ndihmuar kompanitë e zotëruara nga miliarderi të shmangin detyrimet tatimore që potencialisht kapin dhjetëra miliona dollarë.

Ekspertët kanë deklaruar se këto marrëveshje mund të konsiderohen si shmangie e qëllimshme tatimore.

Detajet dolën në dritë falë dokumenteve të përfshira në “Cyprus Confidential”, rrjedhja më e madhe ndonjëherë e informacionit nga industria financiare offshore e ishullit Mesdhetar.

Dosjet tregojnë se si kompanitë offshore u përdorën për të krijuar një trillim: sikur pesë prej superjahtëve të Abramovich-it ishin dhënë me qira për qëllime komerciale.

Kjo i lejonte kompanive operuese të jahtëve të shmangnin pagesën e TVSH-së për një listë të gjatë shpenzimesh, si për shembull kostoja prej 2 milionë dollarësh për çdo mbushje me karburant të jahtit “Eclipse”. Dosjet sugjerojnë se TVSH mund të ishte e detyrueshme në Itali, Qipro dhe disa vende të tjera të BE-së.

Avokatët e Abramovich-it thanë se ai gjithmonë kishte vepruar në përputhje me këshillat profesionale tatimore dhe mohuan se kishte njohuri apo përgjegjësi personale për çdo akuzë të pretenduar për shmangie tatimore.

“Skema e Jahtit” 

Në prill të vitit 2005, Roman Abramovich ishte në kulmin e suksesit.

Chelsea FC po i afrohej titullit të parë në Premier League, një arritje e mundësuar nga pasuria marramendëse e pronarit të ri që nuk kursente para.

Për më tepër, ai ishte në prag të një marrëveshjeje historike: shitja prej 13 miliardë dollarësh (10.5 miliardë paund) e aksioneve të tij të mbetura në kompaninë e naftës dhe gazit “Sibneft”, tek rivali i mbështetur nga shteti, “Gazprom”.

Ndërkohë që oligarku i afrohej kësaj lavdie, këshilltarët e tij po punonin me zell. Fokusimi i tyre ishte te “Blue Ocean Yacht Management”, një kompani me bazë në Qipro e krijuar në vitin 2002 për të menaxhuar flotën e jahteve luksoze të Abramovich-it. Shqetësimi i tyre kryesor ishte tatimi.

Mjetet private, si jahte luksoze, janë subjekt i TVSH-së për mallrat dhe shërbimet që ato blejnë.

Tatimi mbi shitjet aplikohet në rreth 20% në vendet evropiane ku Abramovich shpesh ankoronte jahtet e tij, si Franca, Italia dhe Greqia.

Kostoja vjetore e mirëmbajtjes së një superjahti zakonisht përbën 10% të çmimit të blerjes, duke u përkthyer në miliona dollarë çdo vit për ekuipazhin, kuvertën, inxhinierinë, karburantin, mirëmbajtjen dhe shpenzimet e porteve – me një faturë të rëndë të TVSH-së.

Sipas një memoje të rrjedhur, ky detyrim duhej të shmangej.

Memorandumi ishte shkruar në qershor të vitit 2005 nga Jonathan Holloway, një ekspert në menaxhimin e jahteve që kishte hyrë si drejtor në Blue Ocean në mars të atij viti.

“Ne duam të shmangim pagesën e TVSH-së mbi çmimin e blerjes së jahteve dhe, kur është e mundur, të shmangim pagesën e TVSH-së mbi mallrat dhe shërbimet e ofruara për jahtet,” shkruhej në memo.

Zgjidhja ishte një strukturë aq e ndërlikuar sa edhe e zgjuar.

Ndërmjet viteve 1999 dhe 2010, dokumentet tregojnë se çdo superjaht i Abramovich-it zotërohej nga kompani të veçanta, të regjistruara në “British Virgin Islands (BVI)” dhe që vetë zotëroheshin nga një trust i bazuar në Qipro, përfitues i të cilit ishte Abramovich.

“Skema e TVSH-së” 

Sipas skemës së TVSH-së, e cila zgjati nga viti 2005 deri të paktën në vitin 2012, kompanitë pronare të jahteve i jepnin me qira anijet e tyre kompanisë “Blue Ocean Yacht Management”, që gjithashtu ishte në pronësi të Abramovich, në këmbim të miliona dollarëve në vit.

Blue Ocean mbulonte shpenzimet duke i dhënë më pas jahtet me qira për “kruziera” njëjavore, duke gjeneruar të ardhura për mirëmbajtje, riparime, ekuipazh dhe karburant.

Skema të ngjashme nuk janë të pazakonta mes pronarëve të superjahteve dhe tatimi mund të shmanget në mënyrë legjitime nëse ka aktivitet të vërtetë komercial.

Këshilltarët regjistruan flotën e Abramovich-it si “anije pasagjerësh”. Por jahtet nuk po jepeshin me qira për turistët në kruziera zbavitëse.

Dosjet sugjerojnë se klientët e vetëm të Blue Ocean ishin disa kompani në “British Virgin Islands (BVI)”, të gjitha në pronësi të vetë Abramovich-it. Oligarku, në fakt, po jepte me qira jahtet e veta.

“‘Duhet ta ndjekim këtë strukturë me sytë hapur’”

Rreziku kryesor i një skeme të tillë – që binte ndesh me autoritetet tatimore – u vu në dukje nga Jonathan Holloway në memorandumin e tij të vitit 2005, të cilin ai ia dërgoi një grupi të vogël personash të rëndësishëm në ekipin e Abramovich-it.

Të paktën një ndihmës duket se e lexoi paralajmërimin, pasi më vonë mori pjesë në diskutime me email mbi implikimet tatimore të pretenduara për statusin komercial të jahteve.

Së bashku me qëllimin e deklaruar të planit, për të shmangur pagesën e TVSH-së, Holloway shtoi një paralajmërim: “Duhet ta ndjekim këtë strukturë me ‘sy të hapur’ dhe të jemi të vetëdijshëm për rreziqet,” shkroi ai.

“Struktura jonë duhet të ndalojë sa më qartë të jetë e mundur palët e ndryshme, në mënyrë që një hetues që kontrollon operacionin tonë ta shohë atë si një strukturë legjitime. Por të gjithë duhet të pranojmë që një hetues i vendosur mund të zbulojë përfundimisht se kjo është një strukturë e brendshme dhe të nxjerrë pasojat që mund të ketë.”

Holloway sugjeroi që kompanitë në skemë të kishin aksionerë, drejtorë dhe adresa të ndryshme, duke paralajmëruar se një “lidhje e përbashkët mund të jetë pista e parë që dikush i cili shqyrton strukturën, të thellohet më tej”.

Dosjet tregojnë se agjentët e Abramovich-it, përfshirë Holloway, diskutuan synimin e tyre për të shmangur TVSH-në mbi të gjithë çmimin e superjahteve, që mund të kishte arritur në dhjetëra miliona euro. Nuk është e qartë nga dokumentet nëse ia dolën ta realizonin këtë qëllim.

Por kursimet nga mos pagesa e TVSH-së për mallra dhe shërbime ishin potencialisht të mëdha.

Kostoja e mbushjes me karburant të jahtit “Eclipse” varionte midis 1.5 dhe 2 milionë dollarë, sipas raporteve, duke nënkuptuar një faturë TVSH-je prej 300,000 deri në 400,000 dollarë sa herë që rezervuari mbushej.

Nga viti 2005 deri në 2012, llogaritë tregojnë se “Blue Ocean” regjistroi kosto karburanti prej më shumë se 15 milionë dollarësh.

“Kërkimi i përjashtimit nga TVSH për këto shpenzime kërkonte më shumë sesa thjesht arkitekturë korporative; kërkonte dokumentacion.”

Dhënia me qira e një jahti sipas kushteve komerciale zakonisht përfshinte nënshkrimin e një “time charter” – në thelb, një marrëveshje qiraje.

Një email i dërguar nga Holloway sugjeron se “time charters” e përdorura nga Blue Ocean shpesh nuk ishin marrëveshje të ligjshme qiraje, por mjete për të shmangur TVSH-në, të pas ngjarjes.

“Nëse do të përpiqemi të kërkojmë karburant pa taksa në të ardhmen, duhet të jemi në gjendje të prodhojmë marrëveshje të nënshkruara ‘time charter’ brenda 24 orëve. Duhet të hetojmë si mund të realizohet kjo,” shkroi ai në shtator të vitit 2005.

Në një memorandum të mëparshëm, Holloway shkroi:

“Do të bëjmë çdo përpjekje për të siguruar që, aty ku është e mundur, ‘time charters’ e ngritura të përputhen me përdorimin real të jahteve.”

“Por marrëveshjet “time charter” nuk përputheshin gjithmonë me udhëtimet reale të jahteve.”

Ndonjëherë, ato tregonin një vendndodhje për udhëtimin që – sipas të dhënave të trafikut detar – nuk përputhej me vendndodhjen reale të jahtit.

Dhe, në më shumë se 150 raste, marrëveshjet “time charter” duket se janë hartuar me data të mëparshme pasi udhëtimi supozohej të kishte ndodhur. Në një rast, një marrëveshje u duk se ishte hartuar pas në kohë për të blerë karburant pa TVSH në Rivierën Franceze. Dokumenti i kurseu Blue Ocean $44,000.

Përdorimi i dukshëm i prapadatatimit nënkupton se mënyra se si u zbatua skema Blue Ocean mund të përbëjë evazion fiskal të paligjshëm, sipas Rita de la Feria, profesore e së drejtës fiskale në Universitetin e Leeds-it.

Ajo tha se skema Blue Ocean “duket si një strukturë artificiale për të shmangur pagesën e taksës”.

“Nëse është shmangie apo evazion varet nga fakti nëse biznesi në fjalë ka dhënë informacion të gabuar ose ka fshehur informacion.

“Tani, nga dokumentet që kam parë […] duket se ka pasur disa keqprezantime. Nëse ka keqprezantim të informacionit, atëherë kalojmë pragun nga shmangia në evazion.”

“Deloitte dhe përfshirja e saj” 

Një nga këshilltarët e Blue Ocean për statusin fiskal të jahteve të Abramovich-it ishte një nga firmat më prestigjioze të kontabilitetit në botë: Deloitte.

Email-et tregojnë se një drejtor nga zyra e Deloitte në Qipro ishte mes marrësve të memorandumit fillestar të Holloway, në vitin 2005, ku përshkruhej skema e jahteve.

Po atë vit, drejtori u bashkua me MeritServus, një ofrues shërbimesh financiare i formuar përmes një blerjeje menaxheriale të drejtuar nga Demetris Ioannides, i cili kishte themeluar Deloitte Qipro, një degë lokale e lidhur me firmën globale por jo në pronësi të saj.

Deloitte Qipro tha se lidhja e saj me MeritServus përfundoi në atë pikë. Megjithatë, të dyja firmat vazhduan të punonin për Blue Ocean.

Në vitin 2006, Deloitte Qipro i dërgoi një memorandum të detajuar Holloway-it, duke konfirmuar se klasifikimi i anijeve – si komerciale ose private – ishte thelbësor për mënyrën se si Blue Ocean mund të “minimizonte çdo ekspozim ndaj TVSH-së”.

Një zëdhënës i Deloitte Qipro tha: “Ne kemi vepruar gjithmonë në përputhje me ligjet dhe rregulloret në fuqi dhe vazhdojmë të operojmë në përputhje me rregulloret përkatëse të sanksioneve të SHBA-së, MB-së, BE-së dhe OKB-së.”

Nuk ka sugjerime që Deloitte të ketë qenë në dijeni për kontratat e nënshkruara me data të mëparshme.

“Autoritetet marrin vesh skemën” 

Pavarësisht sofistikimit të saj, autoritetet në Itali dhe Qipro duket se kishin dyshime serioze për statusin komercial të superjahteve të Abramovich-it.

Në vitin 2015, prokurorët italianë në qytetin verior të Triestes nisën procedura kundër Blue Ocean në lidhje me mbi 500,000 euro taksa të papaguara për katër furnizime me karburant që përfshinin tre jahtet e zotëruara përmes strukturës – Eclipse, Pelorus dhe Luna – ndërmjet viteve 2009 dhe 2012.

Kapitenët e jahteve u arrestuan dhe gjithashtu u përballën me ndjekje penale.

Akuzat penale u hodhën poshtë pasi bashkëpunëtorët e Abramovich-it bënë paraqitje për prokurorët, duke shpjeguar se jahtet po përdoreshin për qëllime komerciale.

Në Mesdheun juglindor, autoritetet qipriote ndërmorën një hap më tej.

Në vitin 2012, zyrtarët tatimorë qipriotë përcaktuan se Blue Ocean i detyrohej më shumë se 14 milionë euro taksa të papaguara për periudhën nga dhjetori 2005 deri në gusht 2010.

Kompania, sipas tyre, nuk kishte arritur të provonte se jahtet e saj po përdoreshin për qëllime komerciale.

Blue Ocean kundërshtoi vendimin dhe tha se nuk ishte “në gjendje” të ofronte prova për aktivitetet e kompanive të cilave u kishte dhënë me qira jahtet.

Këto palë të treta, sipas provave, ishin thjesht kompani të lidhura brenda skemës së jahteve të Abramovich-it.

Blue Ocean vazhdoi betejën ligjore, pa sukses, për më shumë se një dekadë, deri sa gjykata e lartë e Qipros hodhi poshtë apelin e saj në mars 2024.

Gjatë një seance dëgjimore, avokati i kompanisë tha se ata kishin “humbur kontaktin” me klientin e tyre. Kompania u shpërbë vitin e kaluar.

I pyetur nëse Blue Ocean pagoi ndonjëherë faturën tatimore që Qipro përcaktoi si të detyrueshme, avokatët e Abramovich-it nuk komentuan.

Ata thanë se ai kishte marrë gjithmonë këshilla të pavarura profesionale nga ekspertë tatimorë dhe ligjorë në lidhje me çështjet e tij tatimore dhe kishte vepruar në përputhje me ato këshilla.

Në lidhje me subjektet e përmendura, ata thanë se Abramovich priste që këshilla të ngjashme të kërkohej nga ata që ishin përgjegjës për menaxhimin e përditshëm të tyre.

Ata deklaruan se ai mohon çdo akuzë nuk ishte personalisht përgjegjës për ndonjë mashtrim ndaj ndonjë autoriteti qeveritar për të shmangur pagesën e taksave që ishin ligjërisht të detyrueshme.

Fraksion.com