Ja si bakteret e zorrëve po kontrollojnë trurin tuaj!

Zorrët tona janë shtëpi për triliona mikroorganizma, si baktere, kërpudha dhe mikrobe të tjera, të cilët kanë një ndikim të rëndësishëm në shëndetin tonë fizik dhe mendor. Këta mikroorganizma, të njohur si mikrobiota, janë të pranishëm që nga koha e evoluimit të njeriut dhe luajnë një rol thelbësor në metabolizmin, imunitetin dhe tretjen tonë. Ata prodhojnë gjithashtu komponime jetike që trupi ynë nuk mund t’i krijojë vetë.Një numër studimesh të fundit kanë zbuluar se mikrobiota e zorrëve mund të ndikojë jo vetëm në shëndetin tonë fizik, por edhe në mënyrën se si mendojmë dhe sjellim. Këto mikrobe mund të kenë një ndikim të papritur në trurin tonë, duke formuar mendimet dhe sjelljet tona. Kjo ka të bëjë me lidhjen e tyre me ndihmën e trupit për të çliruar lëndët ushqyese dhe mund të ketë lidhje me çrregullime të shëndetit mendor, si depresioni, ankthi dhe skizofrenia.

Duke e kuptuar më mirë këtë lidhje midis mikrobiotës dhe shëndetit mendor, mund të hapen mundësi të reja për trajtimin e kushteve të tilla, duke ofruar një qasje më të thelluar dhe efektive për mirëqenien tonë.

Zorrët tona janë një ekosistem i pasur me baktere dhe mikroorganizma që mund të ndikojnë në shëndetin mendor, duke komunikuar me trurin. Ky koncept ka origjinën nga një eksperiment i vitit 1822, kur kirurgu William Beaumont vëzhgoi ndikimin e emocioneve në tretjen e një pacienti, St. Martin, që kishte një vrimë në stomak pas një aksidenti. Ky zbulim hapi rrugën për idenë e “boshtit zorrë-tru”, që sugjeron se truri dhe zorrët ndikojnë njëri-tjetrin. Sot, studiuesit po zbulojnë se mikroorganizmat në zorrët tona luajnë një rol të rëndësishëm në këtë ndërveprim, duke ndihmuar në formimin e mendimeve dhe sjelljeve tona.

Kërkimet e fundit sugjerojnë se mikrobioma e zorrëve mund të ndikojë në trurin dhe sjelljen tonë. Sipas Elaine Hsiao, profesoreshë e asociuar në Universitetin e Kalifornisë, mikrobet që jetojnë në trupin tonë kanë evoluar me ne dhe luajnë një rol të rëndësishëm në ndikimin e trurit dhe emocioneve tona. Kjo fushë studimi është ende në zhvillim, por ka pasur përparime të rëndësishme gjatë 20 viteve të fundit, veçanërisht në kafshë.

John Cryan thekson se mikrobet kanë qenë këtu para se njerëzit të ekzistonin dhe ne kemi evoluar bashkë me ta, duke krijuar një lidhje të pandashme. Ai sugjeron që sinjalet që dërgojnë mikrobet mund të jenë të rëndësishme për të përcaktuar mënyrën se si ndihemi, sillemi dhe veprojmë. Kjo hap mundësinë për të modifikuar këto mikroorganizma në mënyrë terapeutike për të përmirësuar funksionet e trurit, mendimin dhe shëndetin mendor.

Elaine Hsiao, një nga studiuesit kryesorë në këtë fushë, ka eksploruar rolin e mikroorganizmave të zorrëve në zhvillimin e trurit dhe kushtet neurologjike si epilepsia dhe depresioni. Ajo ka zbuluar se mikrobet e zorrëve mund të ndikojnë në tru duke moduluar sistemin imunitar dhe duke prodhuar molekula që rregullojnë aktivitetin e neuroneve. Hulumtimet sugjerojnë se mikrobet komunikojnë me trurin përmes rrugëve të ndryshme, si imuniteti dhe biokimikatet, duke përfshirë nervin vagus, i cili mund të jetë një rrugë komunikimi për bakteret, siç tregon një efekt i dobishëm i bakterit Lactobacillus rhamnosus JB1 në minj.

Hulumtimet kryesore në këtë fushë janë bërë te minjtë dhe kafshët e tjera, dhe ato kanë ofruar njohuri të rëndësishme mbi ndërveprimin midis mikrobet dhe trurit. Studimet tregojnë se minjtë pa mikroba, si dhe ata që marrin antibiotikë, janë më të prirur ndaj ankthit dhe kanë probleme me të mësuarit dhe kujtesën. Ndërsa mikrobiota e shëndetshme mund të ndihmojë në sjellje më të shoqërueshme dhe më pak të shqetësuara. Megjithatë, edhe pse minjtë dhe peshqit nuk janë njerëz, këto gjetje mund të ofrojnë informacion për mënyrën se si mikrobet ndikojnë në shëndetin mendor të njeriut dhe mund të çojnë në zhvillimin e trajtimeve të reja.

Termi “psikobiotikë” është shpikur për të përshkruar ndërhyrjet që ndikojnë pozitivisht në trurin e njeriut, përmes mikrobiotës. Ndërsa disa baktere kanë efekte të dobishme, ka ende shumë të panjohura dhe kërkime të mëtejshme janë të nevojshme për të kuptuar sesi mikrobiota ndikon në mendjen e njeriut. Çdo individ ka një mikrobiotë të ndryshme, prandaj përgjigjet mund të ndryshojnë. Megjithatë, ndryshimi i mikrobiotës përmes dietës, suplementëve dhe mundësisht meditimit mund të ketë efekte pozitive në shëndetin mendor, duke sjellë shpresë për trajtime të reja. Disa kushte shëndetësore janë të lidhura me ndryshime në mikrobiotë, siç është reduktimi i baktereve që prodhojnë acide yndyrore që ndihmojnë trurin.

Një studim i vitit 2019 nga Mireia Valles-Colomer dhe kolegët e saj gjeti një lidhje midis baktereve që prodhojnë butirate, si Faecalibacterium dhe Coprococcus, dhe mirëqenies. Ata zbuluan se këto baktere ishin të lidhura me cilësi më të lartë të jetës dhe nivele më të ulëta depresioni, edhe pas marrjes së antidepresantëve. Megjithatë, studimet mbi komunikimin ndërmjet zorrëve, trurit dhe mikrobiotës janë ende të pakta dhe kërkohen më shumë hulumtime. Philip Burnet thekson se ende nuk është e qartë nëse ndryshimet në mikrobiotë shkaktojnë depresionin apo nëse njerëzit që janë në depresion ndryshojnë zakonet e të ushqyerit. Një studim i vitit 2019 nga Philip Burnet dhe kolegët e tij hulumtoi mundësinë e përdorimit të prebiotikëve dhe probiotikëve si psikobiotikë për të trajtuar kushte të ndryshme të shëndetit mendor. Ata përdorën një studim të dyfishtë të verbër, të kontrolluar nga placebo, për të hetuar efektin e një probiotiku me shumë lloje në përpunimin emocional dhe njohjen e njerëzve me depresion të butë deri në mesatar. Studiuesit monitoruan disponimin e pjesëmarrësve para dhe pas eksperimentit duke përdorur një pyetësor për të matur ashpërsinë e depresionit (PHQ-9). Ky studim sugjeron se probiotikët mund të kenë potencial për të ndihmuar në trajtimin e depresionit dhe çështjeve të tjera të shëndetit mendor.

Një studim i vitit 2019 me 71 pjesëmarrës ka treguar se probiotikët mund të ndihmojnë në përmirësimin e humorit të individëve me depresion të butë deri në mesatar. Pjesëmarrësve, të cilët nuk po merrnin ilaçe të tjera, iu dha një probiotik me 14 lloje bakteresh për katër javë. Rezultatet treguan përmirësim të ndjeshëm të humorit te ata që merrnin probiotik, në krahasim me grupin që mori placebo, megjithatë nuk pati ndryshime të dukshme në nivelet e ankthit. Ky studim i vogël dhe i shkurtër sugjeron se psikobiotikët mund të jenë një trajtim të ardhshëm të dobishëm për depresion, sidomos për ata që hezitojnë të përdorin ilaçe tradicionale, megjithatë nevojiten më shumë kërkime për të vërtetuar efektivitetin dhe kauzalitetin e tyre.

Burnet thekson se, megjithëse probiotikët mund të ofrojnë përfitime të mundshme për shëndetin mendor, ata nuk do të bëjnë të gjithë më të lumtur. Sidoqoftë, ata mund të jenë një shtesë e dobishme për trajtimet ekzistuese të shëndetit mendor. Megjithatë, për të vërtetuar këtë mundësi, nevojiten studime më të thella dhe më të shumta njerëzore. Kërkimi për psikobiotikët është ende në faza të hershme, dhe, për momentin, ka ende shumë për të mësuar. Por potenciali i këtij fushë ka tërhequr shumë vëmendje dhe imagjinatën e shkencëtarëve dhe atyre që kërkojnë mënyra alternative për trajtimin e kushteve të shëndetit mendor.

Burnet dhe kolegët e tij kanë hetuar se përdorimi i antibiotikëve gjatë periudhave të gjata mund të ketë ndikime negative në funksionet njohëse, duke përfshirë mësimin, memorien e punës dhe vëmendjen. Ky fakt ka tërhequr interesin e madh nga publiku, i cili është gjithnjë më shumë i interesuar për mundësinë e përdorimit të suplementeve natyrale për të përmirësuar shëndetin mendor, veçanërisht pas pandemisë.

Në lidhje me psikozën, Burnet ka eksploruar përdorimin e prebiotikëve për të ndihmuar njerëzit me këtë gjendje të përmirësojnë funksionet njohëse, si vëmendja dhe kujtesa. Një studim i dyfishtë i verbër, i kontrolluar nga placebo ka sugjeruar se përdorimi i prebiotikëve mund të përmirësojë funksionin njohës tek pacientët me psikoza, duke hapur mundësi për trajtime të reja për këtë gjendje.

Ky studim i fundit ka treguar se përdorimi i antibiotikëve për periudha të gjata mund të ndikojë në aftësitë njohëse, duke përfshirë mësimin, memorien e punës dhe vëmendjen. Gjatë një studimi mbi infermieret femra që përdorën antibiotikë për më shumë se dy muaj, ato kishin rezultate më të ulëta në testet njohëse dhe vazhduan të kishin rezultate më të dobëta edhe shtatë vjet më vonë. Ky ndryshim mund të jetë për shkak të ndikimit që antibiotikët kanë mbi mikrobiotën e zorrëve, duke sugjeruar një lidhje midis mikrobiotës dhe aftësive njohëse.

Ndërsa kërkimi mbi mikrobiotën e zorrëve dhe ndikimin e saj në shëndetin mendor është në rritje, është ende në fazat e hershme dhe kërkon më shumë fonde dhe burime. Ka shumë mikrobe që ende nuk janë studiuar thellësisht, dhe shkencëtarët janë ende në procesin e kuptimit të diversitetit të madh të mikrobeve dhe mënyrës se si ato funksionojnë, si individualisht, ashtu edhe si pjesë e komunitetit të tyre brenda zorrës.

Kjo është një perspektivë shumë e rëndësishme! Mikrobiota jonë duket të jetë një pjesë e pazëvendësueshme e shëndetit tonë të përgjithshëm, dhe hulumtimi që po bëhet tani mund të hapë mundësi të reja për trajtime më natyrale dhe më të aksesueshme. Dieta mesdhetare, ushqimet e fermentuara dhe fibra janë një hap i shkëlqyer për të përmirësuar mikrobiotën dhe, për rrjedhojë, shëndetin tonë fizik dhe mendor. Ky lloj qasjeje jo vetëm që mund të përmirësojë mirëqenien, por mund të sjellë edhe zgjidhje për individët në grupe të ndryshme socio-ekonomike, duke ofruar mundësi të shëndetshme dhe të përballueshme për të gjithë.

Marrëdhënia mes nesh dhe mikrobeve tanë është vërtet e veçantë, një bashkëpunim që mund të ndihmojë në parandalimin dhe trajtimin e sëmundjeve./ BBC

 

Fraksion.com