Fryma e Amerikës – Populli i saj

Nga George Friedman 

Shënim i redaktorit: Nëse ndihet sikur bota po ndryshon, kjo ndodh sepse po. Rikonfigurimi ekonomik global, rënia demografike dhe riorganizimi gjeopolitik kanë ndryshuar rrënjësisht urtësinë politike konvencionale të mbajtur prej kohësh, ndoshta askund më shumë se në Shtetet e Bashkuara. Si të gjitha vendet, SHBA-ja është e ndryshueshme. Por ndryshe nga shumica e të tjerëve, ndryshimet atje kanë pasoja globale. Situata në Amerikë sinjalizon një ndërprerje të procesit natyror të një vendi. Amerika e ka befasuar botën shumë herë dhe po e bën përsëri. Eseja e mëposhtme është e para në një seri nga George Friedman që kërkon të shpjegojë pse është kështu.

Amerika ka nevojë për një ndjenjë perspektive. Në këtë kohë, gjithçka nuk është e mrekullueshme dhe as e tmerrshme. Ne duhet të gjejmë rendin në Shtetet e Bashkuara. Ne duhet të kuptojmë shpirtin e Amerikës. Në biznes, ne nuk arrijmë sukses duke nxituar në një marrëveshje – ne presim një shans dhe sigurohemi që është shansi i duhur, sepse nëse është i gabuar, rrezikojmë të humbasim të gjitha. Në mënyrë paradoksale, Shtetet e Bashkuara jetojnë nga kjo frikë. Amerika duhet ta njohë këtë dhe të bëjë paqe me veten.

Amerika është një vend i matur. Flet qetësisht dhe sinqerisht. Kur shikojmë natyrën e vendit, kjo ka kuptim. Shtetet e Bashkuara kanë një fushë të gjerë qendrore që shkon nga veriu në jug. Në atë fushë, kishte gjithmonë shpresë të madhe, vetmi të thellë dhe pasiguri për të ardhmen. Është një vend ku njerëzit kanë jetuar heroikisht. Ndërsa lëvizni nëpër rrafshnaltat perëndimore, mahniteni se sa bosh është vendi dhe sa shpresëdhënës është. Kjo histori nuk gjendet vetëm në rrafshnalta por edhe në errësirën e qyteteve. Çdo qytet ka një kuptim të ndryshëm, një premtim të ndryshëm dhe kërcënime të ndryshme. Jam rritur në qytet dhe kam jetuar në fushë. Ka diçka të frikshme në qytete dhe të shkretë në fusha.

Kjo është me të vërtetë një histori për popullin amerikan. Në “Stuhia para qetësisë”, kam shkruar:

Shumica e kombeve e përcaktojnë kombësinë në terma të historisë, kulturës dhe vlerave të përbashkëta. Populli amerikan nuk kishte asnjë nga këto. Ata nuk ndanin as një gjuhë. Përkundrazi, ata erdhën si alienë, pa pasur asgjë të përbashkët. Por ndodhi një evolucion i çuditshëm. Emigrantët filluan të kishin dy kultura. Njëra ishte një kulturë e familjeve të tyre, duke kujtuar të kaluarën e tyre. Tjetra ishte kultura e kombit të tyre në të cilën ata u bashkuan pa u zhdukur. Kultura amerikane u përcaktua nga kjo dikotomi, dhe për këtë arsye “populli amerikan” është një konstrukt shumë real – por artificial.

Takimi me realitetin mes qetësisë së fushave është ajo që i prezanton amerikanët në vendin e tyre. Ata mësojnë premtimin ekstrem, dhimbjen e vërtetë – dhe prej kësaj atdheu amerikan bëhet i fuqishëm. Ka nga ata që do të donin të pastronin atdheun dhe të hiqnin dhimbjen, por çfarë do të mbetej atëherë? Nuk është një jetë e këndshme, as e drejtë. Por ku tjetër në botë mund të bashkohen një popull kaq i ndryshëm dhe të formojnë një komb nën Zotin?

Pyetja që duhet t’i përgjigjemi është: Çfarë do të bëhet e gjithë kjo dhe cila do të jetë e ardhmja e Amerikës? Dhe ne do t’i përgjigjemi kësaj, por së pari duhet të zhytemi në realitetin e vendit. Mund të flasim për të ardhura, investime etj., por në fund, njerëzit duhet të përballen me bashkatdhetarët e tyre. Nga kjo, ne duhet të marrim parasysh natyrën e Amerikës dhe atë që na pret. Por siç thashë, nëse nuk e kuptojmë Amerikën tani, do të jemi të verbër. Një nga problemet në diskutimin e Amerikës është thjeshtësia e vizionit dhe dështimi për të kuptuar se sa komplekse është. Amerika është e përkushtuar për të thënë të vërtetën për veten, por sinqerisht, lavdia e saj gjendet aty ku u bashkuam dhe qëndruam në linjë.

Amerika duhet të bëjë paqe me veten. Jemi në luftë me njëri-tjetrin, por duhet të pranojmë se jemi të lidhur së bashku në bërjen e historisë. Kur kolonët shkuan në brendësi të tokës, ata u përballën me vështirësi që i bënë të qëndrojnë së bashku. Kur emigrantët u vendosën në qytete, ishte e njëjta histori. Për të qenë të suksesshëm, amerikanët qëndrojnë roje, qoftë për pronën, biznesin apo vendin e tyre. Ata e bëjnë këtë sepse nuk kanë ku të shkojnë tjetër. Këta janë burrat që janë themeli i republikës. Ata shkuan atje ku duhej të shkonin dhe refuzuan të kërkonin falje. Për të kuptuar Amerikën në të ardhmen, ne duhet të kuptojmë njerëzit që po bëjnë ndërtimin dhe mbrojtjen.

Amerikanët janë krenarë dhe me këtë krenari shpikin yjet dhe gjëra të tjera që thuhet se janë të pamundura. Ata marrin rreziqe të mëdha dhe luftojnë në çdo mënyrë që dinë për të fituar. Thomas Edison, Henry Ford, Steve Jobs, Elon Musk dhe njerëz si ata mohuan të pamundurën dhe bënë atë që të tjerët thanë se nuk mund të bëhej, ashtu siç bënë themeluesit e kombit. Për të parë perspektivën amerikane, ju duhet të kuptoni njerëzit që themeluan vendin, që themeluan bizneset dhe që qëndruan roje mbi tokën. Si lëviz kjo frymë në të ardhmen?