Politika rajonale iraniane dhe boshti i rezistencës
Nga Mimoza Golikja
“Bosht i Rezistencës”, koalicion transnacional, aleanca jokonvencionale që Irani ka kultivuar në Lindjen e Mesme që kur Republika Islamike erdhi në pushtet në 1979, përbëhet nga aktorë shtetërorë, gjysmë shtetërorë dhe joshtetërorë që bashkëpunojnë për të siguruar interesat e tyre kolektive. Teherani e konsideron veten si pjesë të aleancës dhe lider të saj. Irani u siguron këtyre grupeve nivele të ndryshme mbështetjeje financiare, ushtarake dhe politike në këmbim të një shkalle ndikimi ose kontrolli mbi veprimet e tyre. Disa janë përfaqësues tradicionalë që janë shumë të përgjegjshëm ndaj drejtimit iranian, ndërsa të tjerët janë partnerë mbi të cilët Irani ushtron ndikim më të kufizuar. Anëtarët e Boshtit të Rezistencës janë të bashkuar nga objektivat e tyre të mëdha strategjike, të cilat përfshijnë gërryerjen dhe përfundimisht largimin e ndikimit amerikan nga Lindja e Mesme, shkatërrimin e shtetit izraelit, ose të dyja. Ndjekja e këtyre objektivave dhe mbështetja e Boshtit të Rezistencës për këto qëllime janë bërë gurët e themelit të strategjisë rajonale iraniane.
Por Irani duket se po ndihet më i prekshëm pas rënies së regjimit të Asadit, veprimeve ushtarake izraelite kundër mbrojtjes ajrore iraniane dhe prodhimit të raketave, si dhe disfatës që pësoi Hamasi dhe Hezbollahu. Zëdhënësi i Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), gjeneralbrigade Ali Mohammad Naeini tha për Financial Times se Irani ka dyfishuar numrin e stërvitjeve ushtarake këtë vit “në përgjigje të peizazhit të rrezikut në zhvillim” dhe ata “kanë zgjeruar pjesëmarrjen e brigadave të përfshira në operacione realiste. Këto rritje në shtrirjen dhe sasinë e stërvitjeve ushtarake iraniane tregojnë se Irani ndihet gjithnjë e më i prekshëm pas 7 tetorit dhe pas rënies së regjimit të Asadit. Naieini njoftoi gjithashtu se IRGC dhe Artesh do të kryejnë 30 stërvitje të përbashkëta tokësore, ajrore dhe detare në gjashtë provinca perëndimore dhe jugore deri në fund të vitit iranian në mes të marsit. Naini saktësoi se stërvitjet detare do të nisin në fund të kësaj jave me një paradë të madhe detare në ngushticën e Hormuzit, për zbulimin e pajisjeve të reja. Komandanti i Shtabit të Përbashkët të Mbrojtjes Ajrore Khatam ol Anbia, gjeneralbrigade Ghadir Rahimzadeh deklaroi se do të ketë një stërvitje të përbashkët mbarëkombëtare të mbrojtjes ajrore në afërsi të qendrave të ndjeshme “me sisteme të reja dhe të panjohura” në ditët e ardhshme.
Opozita e armatosur pro-Asadit ndaj qeverisë së udhëhequr nga HTS
Ndërkohë Lëvizja e Rezistencës Siriane, e cila shpalli ekzistencën e saj në dhjetor 2024, ka të ngjarë të jetë një grup i armatosur pro Asadit dhe ka filluar t’i kornizojë “operacionet e saj në gjuhën asadiste.”, vlerëson ISW. Lëvizja e Rezistencës Siriane pranoi se luftëtarët sunitë kryen një sulm më 5 janar dhe shtoi se kjo është një lëvizje shumë-sektare. Ajo gjithashtu u përshtat si një mbrojtës i “popullit sirian” kundër “bandave terroriste” dhe “mercenarëve të huaj”, e cila është e ngjashme me gjuhën e përdorur nga organet e propagandës asadiste përpara rënies së regjimit. Grupi përdor gjithashtu flamurin e regjimit të Asadit. Grupi ka përdorur narrativa sektare në një përpjekje për të minuar koalicionin e udhëhequr nga HTS, por kjo është gjithashtu në përputhje me strategjinë propagandistike të regjimit të Asadit, i cili kërkonte të portretizonte HTS-në dhe forcat e tjera opozitare sunite në thelb si sektare. ISW ka vënë në dukje se “konflikti në rritje midis HTS dhe grupeve të pakicës dhe opozitës do të nxiste tensionet sektare, do të nxiste një cikël përshkallëzimi dhe do të rrezikonte destabilizimin e mëtejshëm të Sirisë.”.
Lëvizja e Rezistencës Siriane ndërmori gjithashtu sulmin e saj të parë që synonte forcat qeveritare të përkohshme të udhëhequra nga HTS në Sirinë bregdetare më 5 janar, duke shënuar herën e parë që një grup i organizuar ka pretenduar një sulm kundër qeverisë së udhëhequr nga HTS. Lëvizja e Rezistencës së Sirisë pretendoi se u zuri pritë forcave të përkohshme qeveritare që kryenin patrullime sigurie në al Awaina, Qyteti i Latakisë. Ky është sulmi i parë i pretenduar nga Lëvizja e Rezistencës Siriane që kur grupi shpalli kundërshtimin e tij të armatosur ndaj qeverisë së përkohshme më 29 dhjetor, tha ISW. Forcat e përkohshme qeveritare janë përleshur me mbetjet pro-Asad në pjesë të tjera të vendit, por ky është sulmi i parë i marrë përsipër nga një grup i organizuar opozitar. Burimet lokale raportuan se ish-milicitë pro-regjimit të rekrutuar dhe të armatosur nga regjimi i Asadit (i njohur gjithashtu si Shabiha) shënjestruan forcat me një mjet shpërthyes të improvizuar. Sulmi vrau dy forca të përkohshme qeveritare, përfshirë një komandant të batalionit Jaysh al Izza, batalion në vartësi të HTS si pjesë e dhomës së operacioneve Fateh Mubin që përmbysi regjimin e Asadit. Lëvizja e Rezistencës Siriane tha se sulmi i saj ishte një përgjigje ndaj operacioneve të pastrimit të qeverisë së përkohshme në qytetin e Homsit, të cilat kanë vazhduar për katër ditë. Qeveria e përkohshme njoftoi se operacionet e Homsit kishin përfunduar pas arritjes së qëllimeve të tyre më 6 janar. Lëvizja e Rezistencës Siriane ka akuzuar forcat e udhëhequra nga HTS për shënjestrim sektar gjatë operacioneve në Homs dhe në qytete të tjera.
Nga ana tjetër SNA dhe Turqia vazhduan operacionet sulmuese kundër SDF-së në veri të Sirisë më 6 janar. SDF kreu një seri sulmesh me dronë duke synuar automjetet dhe pozicionet e SNA-së përgjatë vijës së frontit në verilindje të Digës Tishreen më 5 janar dhe 6 janar, sipas raporteve të ISW. Këto sulme mund të kenë mbështetur Këshillin Ushtarak të SDF-së në Manbij ndërsa angazhoi forcat SNA në veri të Digës Tishreen. Kreu i qendrës mediatike të SDF-së raportoi se forcat turke e mbështetën SNA-në me bombardime artilerie dhe sulme me dron. Artileria SNA bombardoi gjithashtu pozicionet e SDF-së në bregun lindor të lumit Eufrat afër Jaada, i cili është afërsisht 4 km në veri të anës lindore të urës Qara Qozak. Në mediat lokale arabe anti-SDF, më 6 janar, u tha se SDF ende kontrollonte Digën Tishreen në lumin Eufrat dhe Maskanah, në provincën Aleppo.
Ministri i Jashtëm turk Hakan Fidan më 6 janar, gjatë një konference të përbashkët shtypi me ministrin e jashtëm jordanez Ayman Safad përsëriti se “çrrënjosja” e “milicisë kurde YPG” është “e afërt”. Zyrtarët turq kanë theksuar vazhdimisht se do të shkatërrojë milicinë “YPG”, që është një eufemizëm për SDF-në. Gjithashtu Turqia ka bombarduar pozicionet e SDF në të gjithë Sirinë verilindore që nga rënia e regjimit. Turqia kohët e fundit rriti sulmet ajrore dhe granatimet e artilerisë duke synuar linjat e mundshme të furnizimit të SDF-së më afër fushëbetejave përgjatë lumit Eufrat, për shembull, dronët turq goditën pozicionet e SDF pranë Digës Tishreen më 6 janar 2025.
Politika Rajonale iraniane
Në Siri, objektivat e Boshtit të Rezistencës janë të rivendosë linjat tokësore të komunikimit nga Siria në Liban, të rivendosë ndikimin iranian në Siri
Zyrtarët e qeverisë së përkohshme siriane vazhduan turneun e tyre të dytë rajonal dhe udhëtuan në Abu Dhabi, Emiratet e Bashkuara Arabe, më 6 janar. Ministri i Përkohshëm i Punëve të Jashtme të Sirisë, Asad al Shaibani, ministri i përkohshëm i Mbrojtjes Marhaf Abu Qasra dhe kreu i përkohshëm i inteligjencës, Anas Khattab u takuan me ministrin e Jashtëm të Emirateve, Abdullah bin Zayed, i cili shprehu mbështetjen për Sirinë gjatë takimit.
Mediat iraniane riqarkulluan raportet irakiane se qeveria e udhëhequr nga HTS ndërmori veprime kundër sjelljes së keqe nga forcat pro-HTS pranë faltores Sayyida Zeinab në Damaskun jugor. Media irakiane Baghdad Today raportoi më 6 janar se HTS tërhoqi 90 luftëtarë ndërkombëtarë nga faltorja e Sayyida Zeinab për shkak të sjelljes së keqe dhe një rritje të ankesave kundër luftëtarëve. Ndërsa një media iraniane e lidhur me regjimin e riqarkulloi raportin. Burimet siriane thanë se HTS i tërhoqi këto forca pas një video të publikuar me “përmbajtje sektare”. Burimet shtuan se HTS ka “urdhëruar rreptësisht që të mos publikohen imazhe ose video nga brenda vendeve të shenjta” për shkak të ndikimit të tyre negativ në tensionet sektare.
Mediat lokale siriane postuan pamjet në X (Twitter) më 6 janar që supozohet se tregonin sirianët në qytetin al Sanamayn, provincën veriore Daraa, duke bërë thirrje që qeveria e udhëhequr nga HTS të mbajë përgjegjës një grup lokal të udhëhequr nga Mohsen al Haymad “për kryerjen e shkeljeve kundër tyre”, gjatë një proteste. Ndërsa një ish-milici e lidhur me regjimin e udhëhequr nga Mohsen al Haymad u përlesh me fraksione të tjera të paspecifikuara lokale në qytetin al Sanamayn midis 2 dhe 4 janarit. Grupi i Haymad dhe fraksionet e tjera lokale ranë dakord për një armëpushim dhe për t’i dorëzuar armët e rënda forcave të HTS, pas dislokimit të Departamentit të Operacioneve Ushtarake të udhëhequr nga HTS në zonë më 5 janar. Forcat e kontrolluara nga HTS do të qëndrojnë në al Sanamayn për të ngritur pika kontrolli dhe për të ruajtur sigurinë brenda qytetit pas këtij armëpushimi të rënë dakord.
Në Irak objektivat janë të forcohet ndikimi i Iranit dhe i Boshtit të Rezistencës mbi shtetin dhe shoqërinë irakiane, forcimi i qeverinë irakiane kundër mospajtimit të brendshëm.
Media irakiane raportoi më 6 janar se qeveria irakiane ridislokoi brigada të paidentifikuara të Forcave të Mobilizimit Popullor nga kufiri Siri-Irak. Një “burim i informuar” i tha medias irakiane se brigadat e PMF-së dhe milicitë irakiane të mbështetura nga Irani do të “rivendosen plotësisht” në kufi pas “masës taktike”, e cila mund t’i referohet çdo numri aktivitetesh ushtarake, ose përfshirë riorganizimin ushtarak në Irak. Ky ridislokim i raportuar i PMF pason takimet e Komandantit të Forcave Quds të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike iraniane (IRGC), Esmail Ghaani me zyrtarë të lartë irakianë dhe komandantët e milicisë për të diskutuar “ristrukturimin” e PMF më 5 janar. “Burim i informuar” me bazë në provincën Anbar tha për mediat irakiane se policia irakiane mbushi njësitë e PMF dhe mori kontrollin e postblloqeve të sigurisë në al Qaim, përgjatë kufirit Siri-Irak.
Esmail Ghaani i tha kryeministrit irakian se Irani nuk dëshiron që Iraku të përfshihet në ndonjë konflikt me Sirinë, sipas një “burimi të informuar” duke folur për mediat irakiane. Pozicioni i Ghaanit nuk është befasues për shkak të realitetit që shumë prej formacioneve të milicisë irakiane të mbështetur nga Irani që ishin në Siri do të duhet të riorganizohen dhe të ripajisen pas një tërheqjeje shumë të shpejtë dhe me sa duket të ethshme nga Siria. “Ky proces riorganizimi dhe ri-pajisje mund të marrë kohë të konsiderueshme për t’u realizuar dhe nuk mund të ndërmerret nëse milicitë irakiane përfshihen edhe në përleshje kufitare të nivelit të ulët me njësitë e udhëhequra nga HTS.”. Irani aktualisht është i shqetësuar me kërcënimin e destabilitetit në Irak dhe milicitë irakiane të mbështetura nga Irani janë kyçe për përpjekjet iraniane për të ruajtur stabilitetin në Irak. “Sidoqoftë, është e dukshme që zyrtarët iranianë duken të gatshëm të nxisin destabilitetin në Siri për të dobësuar qeverinë e përkohshme të udhëhequr nga HTS.”, vëren ISW.
Në Gadishulli Arabik objektivat e Boshtit të Rezistencës janë forcimi i regjimit Houthi kundër mospajtimit të brendshëm në zonat e kontrolluara nga Houthi. Shkatërrimi i opozitën anti-Houthi për të kontrolluar të gjithë Jemenin, dhe zhdukja e vullnetin izraelit për të vazhduar luftën në Rripin e Gazës
Zëdhënësi ushtarak Houthi, Yahya Sarea, pretendoi më 6 janar se Houthi-t u përpoqën të parandalonin sulmet e supozuara ajrore të SHBA-së duke gjuajtur katër drone dhe dy raketa lundrimi në aeroplanmbajtësen USS Harry S. Truman në Detin e Kuq verior. Komanda Qendrore e SHBA (CENTCOM) nuk e ka konfirmuar sulmin në kohën e këtij shkrimi.
Territoret palestineze, Libani dhe Bregu Perëndimor
Zhdukja e vullnetit të establishmentit politik dhe publikut izraelit për të mbështetur operacionet e pastrimit në Rripin e Gazës, rivendosja e Hamasit si autoritet qeverisës në Rripin e Gazës, rindërtimi dhe rivendosja e Hezbollahut në Libanin jugor, krijimi i Bregut Perëndimor si një front i qëndrueshëm kundër Izraelit, janë objektivat e Boshtit të Rezistencës në këto territore.
Ndërkohë IDF kreu operacione pastrimi në Rripin verior të Gazës më 6 janar. Një video e postuar nga një gazetar palestinez tregoi një buldozer izraelit duke shkatërruar infrastrukturën në kampin e refugjatëve Jabalia. Kurse Hamasi nga ana e tij pretendoi se shpërtheu një mjet shpërthyes të improvizuar (IED) dhe një depërtues të formuar në mënyrë shpërthyese (EFP) duke synuar dy tanke izraelite në kampin e refugjatëve në Jabalia perëndimore më 6 janar. IDF tha se milicitë palestineze plagosën veçmas dy ushtarë izraelitë në Rripin verior të Gazës më 6 janar. Kurse Brigadat e Dëshmorëve të Al Aksa-s qëlluan me raketa që synonin IDF-në përgjatë Korridorit Netzarim më 6 janar. Xhihadi Islamik Palestinez (PIJ) hodhi raketa duke synuar Sderot në jug të Izraelit më 6 janar dhe IDF zbuloi tre raketa dhe kapi një. Dy raketat e tjera goditën Sderotin dhe shkaktuan dëme të vogla në një shtëpi. PIJ hodhi raketat nga Beit Hanoun në Rripin verior të Gazës, sipas një korrespondenti të Radios së Ushtrisë Izraelite dhe milicitë palestineze kanë kryer pothuajse çdo ditë sulme me zjarr indirekt duke synuar Izraelin jugor nga Rripi i Gazës gjatë dy javëve të fundit.
Hamasi zbuloi emrat e 34 pengjeve izraelite që Izraeli i kërkoi si pjesë e një marrëveshjeje armëpushimi, por ende nuk e ka ndarë statusin e këtyre pengjeve me zyrtarët izraelitë. Ndërkohë një zyrtar i lartë i Hamasit zbuloi listën, e cila përfshin gra, burra të moshuar dhe fëmijë të vegjël. Hamasi tregoi nga ana tjetër se “do t’i lironte 34 pengjet si pjesë e marrëveshjes së armëpushimit”, sipas një përfaqësuesi të Hamasit duke folur për The New York Times. Zyra e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu raportoi më 6 janar se zyrtarët izraelitë u dërguan ndërmjetësuesve një listë të përditësuar me 34 pengje dhe kërkuan që Hamasi të zbulonte statusin e tyre. Hamasi refuzoi të jepte përditësim mbi statusin e pengjeve, duke thënë se nuk do ta bënte këtë “pa marrë diçka në këmbim”, por mbetet e paqartë nëse të 34 pengjet në listën e zbuluar janë gjallë.
Ndërkohë Forcat e Armatosura Libaneze (LAF) dhe UNIFIL (Forca e Përkohshme e Kombeve të Bashkuara në Liban) vazhduan dislokimin në Libanin juglindor më 6 janar. Media libaneze raportoi më 5 janar se një patrullë e UNIFIL hoqi një mur tokësor të vendosur nga IDF në hyrjen jugore të Burj el Muluk. LAF raportoi më 5 janar se një patrullë e LAF rihapi rrugët që IDF kishte mbyllur pranë Taybeh.
Mediat libaneze raportuan se IDF bombardoi një shtëpi në Ainata dhe shkatërroi ndërtesa të paidentifikuara në Aitaroun, Libani juglindor më 6 janar. Ato raportuan se IDF shkatërroi infrastrukturën në lindje të Tire Harfa, Libani jugperëndimor, më 6 janar dhe se Forcat izraelite shkatërruan infrastrukturën në Tayr Harfa më 5 janar. LAF dhe UNIFIL mbushën forcat e IDF në Naqoura, Libani jugperëndimor, më 6 janar. Mediat libaneze raportuan se LAF e mbushi IDF-në në Naqoura dhe në Hamoul aty pranë pas tërheqjes së IDF-së. Media libaneze raportoi se IDF shkatërroi ndërtesa të paidentifikuara në Naqoura më 6 janar përpara vendosjes së LAF-UNIFIL. Ndërsa media izraelite raportoi më 5 janar se IDF do të tërhiqej së shpejti nga Naqoura përpara një dislokimi të LAF.
Nga ana tjetër i dërguari i posaçëm i SHBA Amos Hochstein diskutoi mekanizmat e zbatimit të armëpushimit me komandantin e ushtrisë së LAF, gjeneralin Joseph Aoun dhe kreun e komitetit mbikëqyrës të armëpushimit, gjeneralmajorin Jasper Jeffers në Liban më 6 janar. Një korrespondent i Radios së Ushtrisë izraelite raportoi se Hochstein synonte të zgjaste armëpushimin Izrael-Liban me 30 ditë të tjera për t’i mundësuar LAF të mbushte plotësisht forcat izraelite që po largoheshin. Hochstein tha më 6 janar se IDF do të vazhdojë të tërhiqet nga Libani jugor derisa IDF të tërhiqet plotësisht nga Libani. Zyrtarët e lartë izraelitë treguan më 5 janar se IDF do të zgjasë vendosjen e saj në Libanin jugor nëse kushtet e marrëveshjes së armëpushimit Izrael-Liban nuk përmbushen deri më 26 janar.
Tre luftëtarë palestinezë të paspecifikuar nga Jenin vranë tre izraelitë dhe plagosën tetë të tjerë në një sulm me armë zjarri që synonte automjetet në Rrugën 55 në Guvernatorin Qalqilya, Bregu Perëndimor verior, më 6 janar. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu miratoi masa të reja, të papërcaktuara “sulmuese dhe mbrojtëse” të sigurisë në Bregun Perëndimor pas një vlerësimi të sigurisë pas sulmit me zyrtarë të lartë të mbrojtjes izraelite. Netanyahu miratoi gjithashtu operacionet për të “kapur” tre luftëtarët e përfshirë në sulm. Mediat izraelite raportuan se forcat izraelite të sigurisë kërkuan të arrestonin dy prej luftëtarëve të dyshuar për përfshirje në aktivitete të mëparshme terroriste, por luftëtari i tretë nuk ishte i njohur për autoritetet izraelite. Asnjë milici palestineze nuk e ka marrë përgjegjësinë për sulmin në këtë moment të shkrimit.
Forcat e sigurisë së Autoritetit Palestinez vazhduan operacionin e tyre për të rimarrë kontrollin e sigurisë të kampit të refugjatëve Jenin nga milicitë palestineze më 6 janar. Ky operacion ka zgjatur për më shumë se një muaj, sipas ISW. Batalioni Jenin i Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ) qëlloi me armë të vogla dhe shpërtheu një IED që synonte “forcat armike” që tërhiqeshin nga hyrja e qytetit Jenin më 6 janar, ndërsa IDF operoi në Meithulan, afërsisht 12 kilometra në jug të kampit të refugjatëve Jenin, më 5 janar. Barrons raportoi më 6 janar se luftëtarët e milicisë vendosën barrikada metalike për të bllokuar forcat e PA që të hynin në kamp, kurse forcat e PA-së janë vendosur jashtë hyrjes së kampit të Jeninit, raportoi ISW më 6 janar.
Fraksion.com
