Protesta kundër minierës së litiumit në Serbi – zyrtarët flasin për komplot kundër Vuçiç

Dhjetëra mijëra u mblodhën të shtunën në në Beograd, në një protestë kundër hapjes së minierës së litiumit në Serbi, pavarësisht paralajmërimeve të zyrtarëve për “komplotin e tyre të dyshuar” për të rrëzuar presidentin populist Aleksandar Vuçiç dhe qeverinë e tij.

Presidenti Vuçiç tha më herët se ishte informuar nga shërbimet ruse të zbulimit se “trazira masive dhe një grusht shteti” po përgatiteshin të shtunën në Serbi nga fuqi të paspecifikuara perëndimore, që dëshirojnë ta rrëzojnë atë nga pushteti.

Turma e madhe brohoriste “Nuk do të ketë minierë” dhe “Tradhti, tradhti”.

Zyrtarët qeveritarë dhe mediat e kontrolluara nga shteti zhvilluan një fushatë të gjerë kundër tubimit, duke e krahasuar atë me kryengritjen e Maidanit në kryeqytetin e Ukrainës, Kiev, që çoi në përmbysjen e presidentit të atëhershëm pro-rus të vendit Viktor Janukoviç në vitin 2013. Organizatorët e protestës në Beograd thanë se protestat do të jenë paqësore.

“Tubimi ynë sot është ekologjik dhe nuk ka ambicie politike, por qeveria na ka akuzuar se po përpiqemi të organizojmë një grusht shteti”, tha aktorja e njohur Svetlana Bojkoviç.

“Ne erdhëm këtu sot për të ngritur zërin kundër diçkaje që është përtej politikës”, tha ajo.

Në orët e mbrëmjes protestuesit bllokuan linjat hekurudhore në Beograd.

Tubimi në qendër të kryeqytetit pasoi disa javë protestash në dhjetëra qytete gjithandej Serbisë kundër një plani të qeverisë për të lejuar hapjen e minierës së litiumit në një luginë bujqësore në perëndim të vendit.

Ky plan ishte anuluar në vitin 2022 pas demonstratave të mëdha që përfshinin bllokimin e urave dhe rrugëve kryesore. Por, ai u ringjall muajin e kaluar dhe mori një shtytje me një marrëveshje të nënshkruar nga qeveria e presidentit Vuçiç me Bashkimin Evropian.

Vendi ballkanik kërkon zyrtarisht anëtarësimin në BE, ndërsa mban lidhje shumë të ngushta me Rusinë dhe Kinën. Marrëveshja me BE-në për minierat e litiumit dhe materialeve të tjera, do ta afronte Serbinë më afër bllokut dhe do të ulte importet e litiumit dhe makinave elektrike në Evropë nga Kina.

Ndërsa qeveria këmbëngul se miniera është një mundësi për zhvillim ekonomik, kritikët thonë se ajo do të shkaktonte ndotje të pariparueshme në luginën e Jadarit, në rezervat e saj të rëndësishme të ujit nëntokësor dhe tokën bujqësore.

Banorët në luginë kundërshtojnë fuqishëm minierën që do të drejtohej nga kompania shumëkombëshe e minierave Rio Tinto. Si qeveria ashtu edhe kompania kanë premtuar standardet më të larta mjedisore në procesin e hapjes së minierave, por kundërshtarët nuk janë bindur.

Dhjetëra mijëra kanë marrë pjesë në tubimet për mbrojtjen e mjedisit të mbajtura në të gjithë Serbinë në javët e fundit, duke paraqitur një sfidë të madhe për presidentin Vuçiç dhe sundimin e tij gjithnjë e më autokratik. Kundërshtarët duan që qeveria të ndalojë zyrtarisht çdo minierë të litiumit dhe borit në të gjithë vendin.

Qeveria ka ngritur një ekip mjekësor për të monitoruar çdo rrezik të mundshëm shëndetësor dhe një qendër thirrjesh telefonike, ku qytetarët mund të shprehin shqetësimet e tyre, një përpjekje e dukshme për të qetësuar disa nga opozita.

Ministrja serbe e Minierave dhe Energjisë Dubravka Gjedoviç Handanoviç tha për agjencinë e lajmeve Associated Press në fillim të kësaj jave se Serbia jo vetëm që do të eksportojë lëndë të para, por do të zhvillojë një “zinxhir vlerash” në vend të lidhura me prodhimin e baterive dhe makinave elektrike për të ndihmuar në zhvillimin e teknologjive të reja.

Banorët e luginës së Jadarit, megjithatë, thanë se asgjë nuk mund t’i bind ata të pajtohen me minierën. Ata thanë se janë të gatshëm të bëjnë gjithçka për të parandaluar hapjen e minierës./VOA

 

Fraksion.com