Zhvendosja euro-amerikane

Nga George Friedman 

Ka disa presione që jehojnë në të gjithë globin që mund të shfaqen në fusha të ndryshme, duke përfshirë ekonominë, ushtrinë dhe sistemin ligjor. Ndërsa bota evoluon, po kështu edhe këto presione. Ato zakonisht prekin vendet një nga një, por ndonjëherë mund të ndikojnë në shumë vende në të njëjtën kohë. Tani jemi në mes të një krize sistematike transkontinentale që prek shumë vende evropiane si dhe Shtetet e Bashkuara.

Në këto rajone, forcat që po zbatohen kanë rezultuar në humbjen e besimit te shteti dhe te matrica kulturore. Ka një luftë kulturore, e përqendruar në çështje që variojnë nga gjinia tek lëvizja e njerëzve, e nxitur nga forcat ekonomike dhe politike. Normat e vjetra kulturore po ristrukturohen, një ndryshim që shpesh mbikëqyret dhe miratohet nga shteti. Lëvizja e njerëzve përtej kufijve sjell me vete vlera të ndryshme kulturore, krimin e shkaktuar nga varfëria dhe vështirësitë e integrimit social. Ish-presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i ka sfiduar këto ndryshime me një forcë që ka habitur dhe alarmuar kundërshtarët e tij.

Mes presioneve të krijuara nga frika e papunësisë është një ndjenjë se shteti ka humbur interesin për mirëqenien e qytetarëve më të varfër në favor të migrantëve. Me këtë vjen frika se vlerat e vjetra morale të vendit të tyre do të nëntheksohen dhe idealet e reja do të ndërtohen ndërsa grupeve të reja do t’u jepet legjitimitet mbi brezat e vjetër.

E gjithë kjo gjeneron një përgjigje politike kundër jo shumë partive të një prirje të caktuar politike, por atyre partive në pushtet. Në Shtetet e Bashkuara, sfida vjen nga përballja mes Partisë Demokratike dhe krahut radikal të Partisë Republikane. Demokratët shihen si të pavëmendshëm ndaj vlerave morale që ishin dominuese në të kaluarën dhe rreziqeve të migrimit.

Në Evropë, shumë nga këto çështje janë ende në lojë, së bashku me ndjenjën se bashkimi evropian ka favorizuar disa vende mbi të tjerat dhe se sistemi politik nuk ka kënaqur nevojat e shumë njerëzve. Në disa raste, shqetësimet tradicionale mbi shpërndarjen e pasurisë kanë qenë gjithashtu në rrënjë të betejës. Trajektorja politike është kryesisht kundër partive të krahut të majtë, me detajet e sfidave të ndryshme, megjithëse rezistenca ndaj migrimit është një fije e zakonshme.

Në përgjithësi, partitë në pushtet janë objektivat e zhgënjimit. Zyrtarët në detyrë, pavarësisht nga ideologjia e tyre, mbahen përgjegjës për ankesat e publikut. Ndërsa partitë opozitare – madje ndonjëherë ato në të majtë – marrin përsipër çështje si migrimi masiv dhe ndryshimi i vlerave, ato fillojnë të anojnë zgjedhjet në favor të tyre.

Zgjedhjet në SHBA janë një model i kësaj tendence. Trump po fokusohet në delegjitimimin e demokratëve dhe republikanëve që janë më konvencionalë, në favor të një strukture të re politike. Një dinamikë e ngjashme po ndodh në Evropë, ku partitë e majta po lëvizin për të njohur pretendimet morale të partive të reja të fuqizuara skeptike ndaj unitetit evropian, migrimit dhe ndryshimeve në normat kulturore. Kështu, bota euro-amerikane po kalon një ndryshim rutinë, por dramatik./GPF

Fraksion.com

Fraksion.com