“Linjat detare të hapura, çelësi i luftërave të SHBA-së”, Strategjia e saj në Evropë

Nga George Friedman 

Një nga rezultatet më të rëndësishme të garës presidenciale të SHBA-së mund të jetë se si ajo ndikon në marrëdhëniet e Shteteve të Bashkuara me Evropën. Donald Trump ka deklaruar qartë se ai dëshiron që Evropa të paguajë më shumë nga kostoja e NATO-s – një pikë mosmarrëveshjeje e përhershme midis SHBA-së dhe aleancës. Sido që të jetë, thelbi i çështjes është marrëdhënia strategjike midis Shteteve të Bashkuara dhe Evropës.

SHBA-ja ka shkuar në luftë – ose afër luftës – tre herë me fuqitë evropiane që kishin kërkuar të merrnin kontrollin e kontinentit. E para ndodhi në vitin 1917, kur Shtetet e Bashkuara vendosën forca në Francë për të luftuar Gjermaninë. Ndërhyrja në dukje u shkaktua nga nëndetëset gjermane që kishin fundosur anijet britanike dhe franceze përpara se të ktheheshin në anijet amerikane në rrugë për në Evropë. Por ajo u nxit më thelbësisht nga fakti se tregtia e SHBA me Evropën kishte vazhduar me fitim gjatë fazës së parë të Luftës së Parë Botërore; përpjekja gjermane për të sulmuar anijet ishte një përpjekje për të ndërprerë linjën e furnizimit midis Britanisë dhe Shteteve të Bashkuara. Forcat gjermane po dobësoheshin në tokë, kështu që Berlini shpresonte se përgjimi i anijeve nga SHBA do të dëmtonte përpjekjet e luftës britanike dhe, nga ana tjetër, do të lehtësonte trupat e tij.

Për Uashingtonin, ishte më shumë se një çështje e humbjes së anijeve. SHBA dhe Evropa formuan zemrën ekonomike të botës. Ndërsa francezët dhe britanikët po luftonin për jetën e tyre, amerikanët po luftonin për të ruajtur marrëdhënien ekonomike që ishte shtylla kurrizore e ekonomisë amerikane.

Kjo përcaktoi strategjinë e SHBA. Shtetet e Bashkuara ishin të sigurta nga pushtimi tokësor – as Kanadaja dhe Meksika nuk ishin një kërcënim – kështu që e vetmja rrugë e mundshme për pushtim ishte deti. Pra, përveç kërcënimit për tregtinë e saj, SHBA-ja ishte e shqetësuar se një fuqi tjetër do të merrte kontrollin e Atlantikut dhe do të organizonte një sulm amfib. Strategjia e Uashingtonit ishte të thyente fuqinë tokësore të Gjermanisë dhe të parandalonte marinën e saj që të siguronte Atlantikun. Kjo mund të arrihej vetëm përmes një aleance me Evropën Perëndimore në tokë dhe det, sepse disfata e tyre do ta linte SHBA-në të pambrojtur ndaj Gjermanisë.

SHBA do të ndërhynte në Evropë për herë të dytë në Luftën e Dytë Botërore, e cila i la Shtetet e Bashkuara pothuajse në të njëjtin pozicion. Uashingtoni u detyrua të mbronte Atlantikun dhe të parandalonte rënien e Evropës Perëndimore. Më konkretisht, SHBA-të kishin frikë se Gjermania do të pushtonte dhe pushtonte Britaninë dhe do të merrte kontrollin e flotës së saj masive detare. Ky ishte një kërcënim vdekjeprurës për tregtinë dhe sigurinë kombëtare të SHBA. Kështu, ajo ndoqi të njëjtën strategji që bëri në Luftën e Parë Botërore, duke ofruar ndihmë masive detare për Londrën për të mbajtur gjermanët nga marrja e kontrollit të Atlantikut.

Dallimi kryesor, natyrisht, është se SHBA u përballën gjithashtu me Japoninë në Oqeanin Paqësor. Për Uashingtonin, një kërcënim i njëkohshëm nga oqeanet Atlantik dhe Paqësor ishte skenari më i keq. Lufta e Paqësorit ishte një luftë detare.

Ndërhyrja e tretë u zhvillua gjatë Luftës së Ftohtë, me SHBA-të që mbanin linja përtej Atlantikut për të furnizuar Evropën Perëndimore dhe forcat e NATO-s të angazhuara me Bashkimin Sovjetik. Vetëm këtë herë të dyja palët mbanin armë bërthamore, kështu që çdo luftë e nxehtë do të ishte një luftë ajrore-tokësore. Mbrojtja amerikane e detit u luftua nga toka dhe ajri, por në parim ishte ende një luftë detare.

Çështja më e madhe është se këto luftëra u zhvilluan në kontekstin e një aleance dhe se strategjia e SHBA-së ka qenë kryesisht e pandryshuar për më shumë se një shekull. Në përputhje me këtë strategji, Uashingtoni pret të luftojë një luftë detare dhe të furnizojë forcat amerikane, ndërkohë që forcon asetet e tij me një aleancë të nxjerrë nga forcat tokësore në fushat kryesore të betejës tokësore.

Në këtë kuptim, NATO si organizatë nuk është e nevojshme për një luftë të SHBA-së në Evropë. Por trupat që mund të furnizonte do të ishin të mirëseardhura. Dhe duhet mbajtur mend se SHBA-ja ka ende nevojë për tregti – dhe tregtia me Evropën është më e rëndësishmja. Mbajtja e linjave detare të hapura ishte çelësi i luftërave të SHBA-së në shekullin e 20-të. Kështu mbetet tani dhe kështu do të vazhdojë edhe në të ardhmen.

Fraksion.com