Përgatitje për luftë, trazira sociale apo një pandemi të re? Kompanitë kineze po ngrenë milici si në vitet 1970

Analizë nga  Laura He

 

Kompanitë kineze po bëjnë diçka që rrallë shihet që nga vitet 1970: ngritjen e ushtrive të tyre vullnetare. Të paktën 16 firma të mëdha kineze, duke përfshirë një gjigant të qumështit në pronësi private, kanë krijuar forca luftarake gjatë vitit të kaluar, sipas një analize të CNN të raporteve të medias shtetërore.

Këto njësi, të njohura si Departamentet e Forcave të Armatosura Popullore, përbëhen nga civilë që ruajnë punën e tyre të rregullt. Ato veprojnë si një forcë rezervë dhe ndihmëse për ushtrinë e Kinës, më e madhja në botë, dhe janë të disponueshme për misione që variojnë nga reagimi ndaj fatkeqësive natyrore dhe ndihma në ruajtjen e “rendit social” deri në ofrimin e mbështetjes gjatë kohës së luftës.

Forcat, të cilat aktualisht nuk operojnë jashtë Kinës, kanë më shumë të përbashkëta me Gardën Kombëtare të Amerikës sesa lëvizjen e saj milicie, e cila i referohet organizatave private paraushtarake që zakonisht kanë një fokus politik të krahut të djathtë.

Krijimi i brigadave të korporatave nxjerr në pah shqetësimet në rritje të Pekinit për konfliktin e mundshëm jashtë vendit, si dhe trazirat sociale në vend ndërsa ekonomia pengohet, thonë analistët.

Ringjallja shihet gjithashtu si një përgjigje ndaj pandemisë dhe pjesë e përpjekjeve të liderit kinez Xi Jinping për të forcuar kontrollin e Partisë Komuniste mbi shoqërinë, përfshirë sektorin e korporatave.

“Kthimi i milicive të korporatave pasqyron përqendrimin në rritje të Xi në nevojën për të integruar më mirë zhvillimin ekonomik me sigurinë kombëtare, pasi vendi përballet me një të ardhme më të vështirë të rritjes më të ngadaltë dhe konkurrencës gjeopolitike në rritje,” tha Neil Thomas, një bashkëpunëtor për politikën kineze në Shoqërinë e Azisë. Qendra e Institutit të Politikave për Analizën e Kinës.

“Milicitë e korporatave nën udhëheqjen ushtarake mund të ndihmojnë Partinë Komuniste të shuajë në mënyrë më efektive incidentet e trazirave sociale si protestat e konsumatorëve dhe grevat e punonjësve,” tha ai.

Ekonomia e Kinës u rrit 5.2% në 2023, pak më mirë se objektivi zyrtar që Pekini kishte vendosur. Por vendi po përballet me një mori sfidash, duke përfshirë një rënie rekord të pronave, papunësi në rritje tek të rinjtë, presion deflacioni, rritje të mospagimit të korporatave dhe rritje të stresit financiar në qeveritë vendore.

Protestat duket se po përhapen ndërsa zhgënjimi rritet. Numri i grevave dhe demonstratave të punëtorëve u rrit në 1,794 në vitin 2023, më shumë se dyfishuar nga viti 2022, kur u regjistruan 830 raste, sipas të dhënave nga China Labour Bulletin, një organizatë jofitimprurëse me qendër në Hong Kong që monitoron protestat e punëtorëve.

Pak më shumë se një vit më parë, protestuesit u përleshën me policinë në fabrikën më të madhe në botë të iPhone në Zhengzhou, ndërsa zemërimi u ndez kundër Foxconn për refuzimin e premtimeve për të rritur pagat dhe përfitimet për të tërhequr punëtorët pas pandemisë.

Jashtë sektorit të korporatave, njësitë e milicisë shpesh organizohen nga qeveritë vendore dhe universitetet, sipas rregullave për punën e milicisë. Këto njësi ekzistojnë ende sot në shumicën e këtyre vendeve, vetëm në një shkallë shumë më të vogël se në dekadat e mëparshme.

Shumëllojshmëri firmash

Shumica e kompanive që deri më tani kanë shpallur milici kanë qenë ndërmarrje shtetërore (NSH), të cilat janë në pronësi të drejtpërdrejtë të qeverive qendrore ose rajonale.

Por në dhjetor, Yili Group, prodhuesi i pestë më i madh i qumështit në botë, u bë kompania e parë e madhe kineze e kontrolluar privatisht në historinë e fundit që krijoi një njësi të Departamentit të Forcave të Armatosura Popullore.

Yili nuk kontrollohet shumica nga shteti, por qeveria lokale në Hohhot, qyteti ku ajo është i bazuar, ka 8.5% të aksioneve, sipas dosjeve të saj më të fundit të shkëmbimit.

Nuk ka dhënë asnjë detaj për fuqinë e forcës apo demografinë e punonjësve që janë bashkuar. Sipas Ligjit të Shërbimit Ushtarak të Kinës, anëtarët meshkuj të milicisë duhet të jenë të moshës 18 deri në 35 vjeç. Ka njëfarë fleksibiliteti për njerëzit me aftësi të veçanta. Gratë gjithashtu kanë të drejtë të anëtarësohen, megjithëse kërkesat e moshës nuk janë specifikuar në ligj.

Njësia e Yilit do të jetë nën menaxhimin e drejtpërdrejtë të garnizonit të Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLA) në Mongolinë e Brendshme, zona ku ndodhet kompania dhe komiteti i Partisë Komuniste të qeverisë rajonale.

Njësia u formua për të ndërtuar një forcë të mbrojtjes kombëtare me bazë në Yili, e cila mund të “shërbyejë në kohë paqeje, të përballet me emergjencat dhe të përgjigjet në kohë lufte”, tha Huang Zhiqiang, nënkryetar ekzekutiv i Rajonit Autonom të Mongolisë së Brendshme, në një ceremoni në kryeqyteti rajonal i Hohhot. Të pranishëm ishin edhe një zyrtar i lartë ushtarak për rajonin dhe sekretari i partisë së qytetit.

Ishte i fundit në një mori milicish të krijuar nga kompanitë kryesore kineze vitin e kaluar.
Në shtator, Shanghai Municipal Investment Group, një firmë ndërtimi dhe zhvilluesi pronash në pronësi të qeverisë, ngriti një njësi të Departamentit të Forcave të Armatosura të Popullit. Ajo do të mbikëqyrej nga garnizoni i PLA në Shangai, sipas Jiefang Daily, gazeta zyrtare e Partisë Komuniste në qytet.

Liu Jie, komandanti i garnizonit, tha se milicia do të ndihmonte ushtrinë në detyra të tilla si ofrimi i vendeve të punës për veteranët e çmobilizuar ose rekrutimi i ushtarëve për ushtrinë.

Të paktën 14 firma të tjera shtetërore kanë bërë të njëjtën gjë vitin e kaluar, sipas analizës së CNN të raporteve të medias shtetërore.

Ato përfshijnë Mengniu Dairy, prodhuesi i dytë më i madh i qumështit në Kinë; Investimet dhe Zhvillimi i Ndërtimit Urban Hai’an në qytetin Nantong, provincën Jiangsu; tre kompani të ndërtimit të pronave, transportit dhe shërbimeve të ujit në qytetin Huizhou, provincën Guangdong, si dhe nëntë firma në Wuhan, kryeqyteti i provincës Hubei.

Në një konferencë për shtyp në tetor, një zëdhënës i Ministrisë së Mbrojtjes tha se shtytja për të ngritur milici në kompanitë shtetërore ishte “për të forcuar zhvillimin e mbrojtjes kombëtare”.

Një histori e gjatë

Milicitë e Kinës i paraprijnë themelimit të Republikës Popullore të vitit 1949. Në fakt, ata filluan në vitet 1920 dhe mbështetën Partinë Komuniste në betejat e saj të shumta. Pas vitit 1949, kur partia mori kontrollin e Kinës kontinentale, njësitë u futën përfundimisht në qeveri, shkolla dhe kompani.

Forcat ishin të përhapura gjatë epokës maoiste nga viti 1949 deri në 1976 dhe arritën kulmin në fund të viteve 1950 – me 220 milionë anëtarë – kur tensioni ushtarak ishte i lartë me Shtetet e Bashkuara mbi Tajvanin, sipas dokumenteve qeveritare.

Milicitë janë një pjesë kyçe e ushtrisë së Kinës, e cila përbëhet nga dy forca profesionale me kohë të plotë: PLA dhe Policia e Armatosur Popullore, e cila ka për detyrë sigurinë e brendshme. Milicitë luajnë një rol mbështetës për PLA, sipas ligjit të mbrojtjes të vendit.

Duke regjistruar një numër të madh civilësh në brigada, Mao Ce Duni, udhëheqësi revolucionar i Kinës, tha se ai po forconte mbrojtjen e vendit kundër kërcënimit të “forcave perandorake” si Shtetet e Bashkuara. Por historianët thanë se Mao përdori forcat për të promovuar axhendën e tij personale dhe për të konsoliduar pushtetin e tij.

Ai i futi brigadat në Komunat Popullore, kolektivë të mëdhenj të formalizuar në vitin 1958 që menaxhonin pothuajse të gjitha aktivitetet ekonomike dhe politike në Kinën rurale. Komunat ishin një pjesë qendrore e fushatës së hapit të madh përpara të Maos, një përpjekje katastrofike për të galvanizuar bujqësinë dhe për të rritur prodhimin e çelikut përmes kolektivizimit që rezultoi në vdekjen e dhjetëra miliona njerëzve.

Mao zgjeroi gjithashtu sistemin e milicisë për të shtypur dhe frikësuar njerëzit që kundërshtonin politikat e tij radikale, duke zhvilluar një kult të personalitetit brenda dhe jashtë partisë.

Pas vdekjes së Maos në 1976, vendi filloi të zhvendoste fokusin e tij në rritjen ekonomike dhe jo në luftën politike. Ndërsa ekonomia u ngrit, anëtarësimi i milicive ra në 8 milionë deri në vitin 2011, sipas të dhënave më të fundit të disponueshme nga ministria e mbrojtjes kombëtare.

Edhe pse disa NSH ruajtën milicitë e tyre, ato nuk kishin ekzistuar më parë në ndërmarrjet e mëdha private deri vonë, pasi sektori privat filloi të rithemelohej vetëm pas vitit 1978, kur Kina zbatoi reformat e tregut të lirë.

Pse tani?
Ringjallja e milicive të korporatave ka të ngjarë të nxitet nga pandemia Covid-19 dhe kriza e fundit në sektorin e pasurive të paluajtshme, sipas Timothy Heath, studiues i lartë ndërkombëtar i mbrojtjes në Rand Corporation.

“Pandemia Covid-19 mund të kishte luajtur një rol në motivimin e liderëve qendrorë për të kërkuar organizata dhe forca më efektive në shoqëri që mund të ndihmonin në menaxhimin dhe koordinimin e përgjigjeve ndaj emergjencave të mëdha kombëtare si pandemitë,” tha ai.

Një rënie shumëvjeçare e tregut të pronave ka shkaktuar një grevë të gjerë të hipotekave. Që nga viti 2022, blerësit e zemëruar të shtëpive në shumë qytete kineze kanë refuzuar të paguajnë hipotekat e tyre për apartamentet e papërfunduara pasi zhvilluesit me para në dorë vonuan ose braktisën ndërtimin.

Pasojat nga rënia e pasurive të paluajtshme janë përhapur në sektorin financiar, duke bërë që disa banka të mëdha në hije të falimentojnë produktet e tyre të investimeve, gjë që nga ana tjetër ka nxitur demonstratat e njerëzve që humbën para.

Rithemelimi i Departamenteve të Forcave të Armatosura Popullore lidhet gjithashtu me përpjekjet më të mëdha të Xi për të riparuar ushtrinë kineze, shtoi Heath. Udhëheqësi kinez nuk e ka fshehur qëllimin e tij për të “modernizuar” PLA dhe për ta transformuar atë në një forcë luftarake “të klasit botëror”.

“Qëllimi kryesor i ndryshimeve është të përmirësojë aftësinë e ushtrisë për të kryer një mobilizim mbrojtës të aseteve. Kjo mund, në afat të gjatë, të kursejë burimet e PLA duke deleguar disa detyra tek forcat e milicisë për t’u kujdesur, “tha Heath.

Willy Lam, bashkëpunëtor i lartë i Fondacionit Jamestown, tregon për një ndjenjë dejà vu.

“Ne po shohim ringjalljen e sloganeve kryesore të Maos – “lufta e popullit” dhe “bashkëekzistenca organike e sektorëve civilë dhe ushtarakë”, tha ai.

Kjo mund të pasqyrojë dëshirën e Pekinit për të forcuar më tej kontrollin mbi shoqërinë dhe për ta vendosur vendin në një bazë lufte, ashtu siç bëri Mao në vitet 1950 dhe 1960.

Në terma afatgjatë, Xi mund të përgatitet për një pushtim të Tajvanit, kur “një pjesë e madhe e Kinës do të militarizohet”, tha Lam, duke shtuar se qytetet e mëdha mund të shndërrohen në “zona të militarizuara” ose “porte”.

Xi është zotuar se “ribashkimi” eventual i ishullit me kontinentin është “një pashmangshmëri historike”. Partia Komuniste në pushtet e Kinës e sheh Tajvanin si pjesë të territorit të saj, pavarësisht se nuk e ka kontrolluar kurrë.

“Nëse gjithnjë e më shumë qytetarë bëhen anëtarë të milicisë së tyre, zjarrmi i tyre nacionalist supozohet se do të rritet,” tha Lam./CNN

 

Fraksion.com

​