“Rifillim i stërvitjeve të përbashkëta ushtarake”, Sekretari i Përgjithshëm nënvizon rëndësinë e partneritetit të NATO-s me Serbinë

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg pati diskutime në Beograd me Presidentin e Serbisë Aleksandar Vuçiç  të martën (21 nëntor 2023). Z. Stoltenberg dhe Presidenti Vuçiç trajtuan zhvillimet e fundit të sigurisë në Ballkanin Perëndimor, rolin e NATO-s në rajon dhe forcimin e partneritetit të Serbisë me Aleancën.

Sekretari i Përgjithshëm i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës që të angazhohen në mënyrë konstruktive në dialogun e lehtësuar nga BE-ja, pasi kjo është e vetmja rrugë drejt paqes dhe stabilitetit të qëndrueshëm. Stoltenberg theksoi rëndësinë e partneritetit të NATO-s dhe Serbisë: “Serbia është një aktor i rëndësishëm rajonal dhe një partner afatgjatë i NATO-s. Një shembull i mirë i bashkëpunimit tonë është puna e përbashkët që kemi bërë gjatë 10 viteve të fundit përmes Programit Shkencë për Paqe të NATO-s, në fusha të ndryshme, duke përfshirë sigurinë e energjisë dhe mjedisit, teknologjitë e avancuara dhe mbrojtjen kibernetike.

Sekretari i Përgjithshëm theksoi gjithashtu rolin e misionit paqeruajtës të KFOR-it të NATO-s: “Për dy dekada, KFOR-i ka siguruar një mjedis të sigurt dhe të mbrojtur në Kosovë për të gjitha komunitetet. Ne do të vazhdojmë ta bëjmë këtë në mënyrë të paanshme dhe në përputhje me mandatin tonë të OKB-së. Në maj, trupat tona të KFOR-it u sulmuan. Nëntëdhjetë e tre prej tyre u plagosën, disa pësuan lëndime që ndryshoi jetën. Në shtator pamë një tjetër shpërthim të dhunës së rëndë në Kosovë, kjo është e papranueshme. Faktet duhet të vërtetohen, autorët duhet të përballen me drejtësinë. Prandaj e mirëpres që Serbia është e përgatitur për të bashkëpunuar në këto përpjekje”.

Sekretari i Përgjithshëm diskutoi gjithashtu me Presidentin Vuçiq mundësinë e rifillimit të stërvitjeve të përbashkëta ushtarake dhe trajnimeve për gatishmëri civile: “Ne do të mirëpresim mundësinë e rifillimit të këtyre lloj stërvitjeve në të ardhmen dhe pres që të forcojmë më tej bashkëpunimin tonë”. Ndërsa ishte në Beograd, z. Stoltenberg u takua gjithashtu me kryeministren e Serbisë Ana Brnabić dhe pa shembujt më të fundit të bashkëpunimit shkencor NATO-Serbi.

Konferencë e përbashkët për shtyp Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg me Presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq

President Vuçiq, i dashur Aleksandër,

Faleminderit shumë për pritjen e ngrohtë. Është mirë të kthehem në Beograd dhe të takohem përsëri me ju.

Serbia është një aktor i rëndësishëm rajonal dhe një partner afatgjatë i NATO-s. Një shembull i mirë i bashkëpunimit tonë është puna e përbashkët që kemi bërë gjatë 10 viteve të fundit përmes Programit Shkencë për Paqe të NATO-s. Dhe mënyra se si ne punojmë së bashku gjithashtu në fusha të ndryshme nën Programin Shkencë për Paqe, ne punojmë në sigurinë e energjisë dhe mjedisit, teknologjitë e avancuara dhe mbrojtjen kibernetike.

Mezi pres të shoh disa nga këto aktivitete, disa shembuj të bashkëpunimit tonë të rëndësishëm ndërmjet NATO-s dhe Serbisë kur të takoj disa shkencëtarë serbë më vonë sot, duke demonstruar se si shkencëtarët e NATO-s dhe shkencëtarët serbë po punojnë së bashku.

Gjatë mëngjesit dhe takimit tonë diskutuam edhe mundësinë e rifillimit të stërvitjeve të përbashkëta ushtarake. NATO dhe Serbia kanë pasur stërvitje të përbashkëta ushtarake më parë dhe në fakt ju dhe unë vizituam gjithashtu stërvitjen e përbashkët serbe të përgatitjes civile të NATO-s disa vite më parë dhe do të mirëprisnim mundësinë e rifillimit të këtyre lloj stërvitjeve në të ardhmen. Dhe unë pres që të forcojmë më tej bashkëpunimin tonë.

Presidenti Vuçiq dhe unë, sapo diskutuam tensionet e fundit në veri të Kosovës. Dhe rëndësia e vazhdueshme e misionit paqeruajtës të KFOR-it të NATO-s. Për dy dekada, KFOR-i ka siguruar një mjedis të mbrojtur dhe të sigurt në Kosovë për të gjitha komunitetet. Ne do të vazhdojmë ta bëjmë këtë në mënyrë të paanshme dhe në përputhje me mandatin tonë të OKB-së.
Në maj, trupat tona të KFOR-it u sulmuan, 93 prej tyre u plagosën. Disa pësuan lëndime që u ndryshoi jetën. Në shtator, ne pamë një tjetër shpërthim të dhunës së rëndë në Kosovë. Kjo është e papranueshme. Duhet të vërtetohen faktet. Autorët duhet të përballen me drejtësinë. Prandaj e mirëpres që Serbia është e përgatitur për të bashkëpunuar në këto përpjekje siç kemi diskutuar edhe gjatë takimit tonë.

Pas dhunës, NATO ka dislokuar rreth 1000 paqeruajtës shtesë dhe forca të blinduara më të rënda në Kosovë. Ky ka qenë përforcimi më i madh i kontingjentit tonë në Kosovë në një dekadë. Dhe kjo tregon se NATO është e gatshme të ruajë paqen.

E mirëpres koordinimin e ngushtë dhe të vazhdueshëm ndërmjet forcave të armatosura serbe dhe KFOR-it. Kjo është e rëndësishme për të siguruar shkëmbimin në kohë të informacionit për të shmangur çdo keqkuptim. Unë llogaris në të gjitha palët që të ulin tensionet dhe të përmbahen nga veprimet përshkallëzuese.

Siç thashë, president Vuçiq, gjatë takimit tonë, grumbullimi i forcave ushtarake serbe sërish pranë vijës kufitare administrative nuk do ta ndihmonte situatën.

I mirëpres propozimet e fundit të BE-së për themelimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Ky do të ishte një hap kyç drejt normalizimit të marrëdhënieve. I bëj thirrje Beogradit dhe Prishtinës që të angazhohen në mënyrë konstruktive në dialogun e lehtësuar nga BE-ja. Kjo është e vetmja rrugë drejt paqes dhe stabilitetit të qëndrueshëm.

Ne diskutuam gjithashtu luftën e Rusisë kundër Ukrainës. Ne duhet të vazhdojmë të dënojmë qartë agresionin e papranueshëm të Rusisë. Ndërsa Ukraina hyn në një dimër të dytë lufte, mbështetja nga aleatët dhe partnerët e NATO-s mbetet thelbësore.

Pra, President Vuçiq, i dashur Aleksandër, është mirë të kthehem dhe ju falënderoj për një takim shumë konstruktiv dhe të mirë.

Pyetje Marija Stošić (Tanjug): Mirëdita. Pyetja e parë është për zotin President, zoti President, deri kur do të zhvendoset objektivi për Serbinë? Aty u fol për dorëheqjen e kryetarëve shqiptarë. Nuk ndodhi. Ju përmendët marrëveshjen e nënshkruar për komunitetin e komunave serbe në vitin 2013. Tani do të ketë një marrëveshje të re me shumë më pak autoritete sesa në marrëveshjen e Brukselit. Deri ku do të shkojë shkalla e Serbisë? Për dënimin e veprimit të Banjskës, a do të përgjigjet dikush për persekutimin dhe sulmet ndaj serbëve në Kosovë e Metohi? Dhe një pyetje për zotin Stoltenberg. A do të kërkojë NATO arrestimin dhe nxjerrjen para drejtësisë ata që qëlluan, të cilët u qëlluan me dy plumba nga pjesëtarët e të ashtuquajturës Forca Speciale të Policisë së Kosovës? Faleminderit.

Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg: NATO bazohet në disa vlera dhe parime thelbësore dhe një nga ato vlera dhe parime thelbësore është sigurisht, sundimi i ligjit dhe çdo shkelje e shtetit të së drejtës dhe vrasjet e civilëve janë absolutisht të papranueshme. Dhe si gjithmonë përgjegjësit duhet të mbajnë përgjegjësi pavarësisht se kush është autori apo kush është përgjegjës. Sepse kjo ka të bëjë me respektimin e disa parimeve thelbësore, për sundimin e ligjit.

Atëherë mendoj se është e rëndësishme të kuptohet, siç aludoi edhe presidenti Vuçiq, roli që ka NATO: reaguesi i parë kur është fjala për sundimin e ligjit janë autoritetet e Kosovës dhe policia e Kosovës, pastaj reaguesi i dytë është EULEX-i. Dhe pastaj, prania ushtarake e NATO-s, nuk është një prani e zbatimit të ligjit. Prania jonë është atje për të garantuar stabilitet dhe për të siguruar që ne të përmbushim mandatin tonë të OKB-së në një mënyrë të paanshme. Pra NATO nuk është autoritet ligjzbatues në Kosovë, ne jemi atje me një prani ushtarake dhe në fakt kemi rritur praninë tonë ushtarake me rreth 1000 personel për shkak të tensioneve dhe dhunës në rritje. Por të jeni të sigurt, sa herë që shohim shkelje të ligjit, shohim njerëz të pafajshëm të vrarë, atëherë sigurisht që mesazhi është i njëjtë, që përgjegjësit duhet të mbajnë përgjegjësi.

Pastaj më lejoni të them shkurtimisht se e mirëpres mesazhin e Presidentit Vuçiq për rifillimin e stërvitjeve të përbashkëta ushtarake. Unë vërtet besoj se NATO dhe Serbia mund të bëjnë më shumë së bashku dhe kjo tregon se ne kemi një partneritet që shkon përtej çështjeve që trajtojmë në Kosovë. Ne punojmë së bashku në projekte të ndryshme Shkencë për Paqe. Ne punojmë së bashku në ushtrime të përbashkëta. Dhe ne jemi gjithashtu mirënjohës për atë që Serbia ka bërë në mbështetje të aktiviteteve të ndryshme të NATO-s dhe se si NATO ka ndihmuar për të punuar së bashku me Serbinë gjatë shumë viteve.

Fakti që ne kemi stërvitje së bashku dhe që kemi stërvitje të përbashkëta ushtarake ndërmjet Serbisë dhe NATO-s, nuk do të thotë se kjo minon neutralitetin e Serbisë. Serbia e ka bërë shumë të qartë se do të mbetet një vend neutral, jashtë blloqeve ushtarake. Ne e respektojmë plotësisht atë. Por ne vazhdojmë të besojmë se si një vend neutral, jashtë blloqeve ushtarake, Serbia mund të punojë ngushtë me NATO-n dhe kjo do të përfitojë NATO-n dhe Serbinë.

Pyetje Mustafa Öztürk (Anadolu): Sekretar i Përgjithshëm, pas përleshjeve të armatosura në veri të Kosovës, Prishtina i kërkoi NATO-s të ruante kufirin e saj me Serbinë, ndërsa Serbia kërkon që NATO të sigurojë më shumë siguri për serbët që jetojnë në Kosovë. A planifikon NATO të ndërmarrë disa hapa për të ofruar sigurinë e kërkuar?

Po ashtu, Serbia së shpejti do t’i mbajë zgjedhjet e përgjithshme, kështu që a ka ndonjë planifikim për një mjedis të sigurt në veri të Kosovës për pjesëmarrjen në zgjedhje të serbëve që jetojnë në Kosovë? Faleminderit shumë.

Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg: Përsëri, prania e NATO-s në Kosovë bazohet në një mandat të OKB-së që na jep një rol të rëndësishëm për të mbrojtur të gjithë njerëzit dhe për të mbrojtur lëvizjen e lirë të njerëzve në Kosovë, por nuk e vendos NATO-n në rolin e zbatimit të ligjit . Ne nuk jemi polici, jemi forcë ushtarake. Roli i zbatimit të ligjit dhe detyrat e autoriteteve policore, pjesërisht janë autoritetet e Kosovës, policia e Kosovës dhe pjesërisht EULEX-i. Pra, përsëri, mendoj se është e rëndësishme të kuptojmë se çfarë po bën NATO në Kosovë dhe për çfarë nuk jemi përgjegjës në Kosovë.

Që prej rritjes së tensioneve, rritjes së dhunës, NATO ka vendosur të rrisë praninë e saj. Dje u takova me trupat e KFOR-it në Kosovë. Unë gjithashtu shkova në veri në një nga bazat e NATO-s në veri. Dhe, natyrisht, ajo që pashë atje ishte një forcë e fortë e angazhuar e NATO-s, e cila është atje, natyrisht, edhe për të siguruar mbrojtjen e serbëve që jetojnë në veri. Tani po bëjmë një rishikim të pranisë sonë. Kishim shumë më tepër trupa, jo shumë vite më parë. Është zvogëluar gradualisht.

1000 trupat shtesë janë përforcimi më i madh i pranisë sonë të KFOR-it për të paktën një dekadë në Kosovë. Siç e kemi parë gjatë javëve të fundit, rishikimi që po kryejnë autoritetet tona ushtarake po shqyrton nëse ne duhet ta forcojmë misionin në një bazë më të qëndrueshme, sepse çfarë kemi bërë deri më tani për të thirrur rezerva, dhe tani po shqyrtojmë nëse duhet të ketë një prani të shtuar më të qëndrueshme. Nuk është marrë asnjë vendim. Dhe kjo bëhet jo vetëm për përdorimin e rezervave, por për të pasur një bazë më të lartë për praninë tonë. Përsëri, ne po shqyrtojmë opsione të ndryshme tani. Nuk është marrë asnjë vendim, por ajo që ka ndodhur është që trupave të KFOR-it në Kosovë i kemi shtuar 1000 rezerva shtesë.

 

Fraksion.com