Bota fillon të riorganizojë veten

Nga George Friedman

Kam shkruar disa muaj më parë se bota është në proces të rirenditjes së vetvetes, diçka që e bën çdo disa breza. Nuk është një proces që varet nga vendimet e të fuqishmëve apo diçka që mund të ndalet lehtësisht. Ai rrjedh nga presionet ekonomike dhe politike brenda vendeve. Këto presione të brendshme kthehen në presione ushtarake, pasi sistemi i brendshëm përpiqet të stabilizohet. Disa vende i përjetojnë këto gjëra si ngjarje të dhimbshme, por rutinë, ndërsa të tjera destabilizohen ose shpërthejnë. Një emër tjetër për këtë është progresi, i cili është larg nga një marshim triumfal drejt lumturisë, por një luftë e dhimbshme me realitetin; dhimbjet e progresit kthehen në akuza kundër njerëzve të tjerë dhe kombeve të tjera. Dikush duhet të jetë përgjegjës për prishjen dhe çorientimin e ndryshimit, dhe gishti është drejtuar gjithmonë nga të tjerët dhe asnjëherë tek vetja.

Themeli i këtij cikli aktual ishte Europa në fillim të viteve 1990, kur Bashkimi Sovjetik u shpërbë dhe u nënshkrua traktati i Mastrihtit për të bashkuar kontinentin. Në vitin 2001, Shtetet e Bashkuara përjetuan sulmet e 11 shtatorit. Në vitin 2013, Xi Jinping u bë president i Kinës. Brenda ciklit historik, një ose dy dekada është një kohë relativisht e shkurtër.

Fragmentimi i Bashkimit Sovjetik, në atë kohë, synonte të krijonte një rajon më efikas. Bashkimi i Evropës nën Bashkimin Evropian synonte të zvogëlonte perspektivën e konfliktit duke krijuar një prosperitet të gjerë. Përgjigja e SHBA ndaj sulmit të 11 shtatorit kishte për qëllim të reduktonte kërcënimin e terrorizmit. Zgjedhja e Xi kishte për qëllim ta vendoste Kinën në rrugën e prosperitetit të paprecedentë.

Asnjë nga këto synime nuk përfundoi me dështim të plotë. Shpërbërja sovjetike çoi disa nga ish-Bashkimin Sovjetik dhe satelitët e tij në një shkallë më të lartë prosperiteti. Bashkimi evropian çoi në një periudhë produktiviteti relativ. Përgjigja amerikane parandaloi një tjetër sulm të tipit 9/11 në Shtetet e Bashkuara. Dhe Kina u rrit. Ashtu si me ciklet e tjera, synimet e drejtuesve nuk ishin një dështim i plotë, të paktën deri në ciklin tjetër.

Tani është një gjeneratë që nga fillimi i ndërrimit të fundit dhe linjat e prishjes së fazës së mëparshme janë në fazën përfundimtare të ndryshimit. Rusia është e angazhuar në një përpjekje për të rindërtuar Bashkimin Sovjetik, duke filluar me luftën e saj në Ukrainë. Bashkimi Evropian është thellësisht i ndarë dhe Gjermania dhe Franca kanë propozuar institucionalizimin e ndarjes. Ditët e fundit, radikalizmi islamik ka ngritur sërish kokën me pushtimin e Izraelit nga Hamasi. Shtetet e Bashkuara, pasi kanë parandaluar sulme të mëtejshme të mëdha nga terroristët islamikë, kanë rrëshqitur në fazën e parashikuar përfundimtare të ciklit të tyre, ku tensionet midis njerëzve mbi politikën, racën, fenë, seksualitetin dhe çdo gjë tjetër që mund të keni në mendje do të mbizotërojnë në disa të vite të ardhshme. Dhe rritja ekonomike e Kinës i ka lënë vendin dobësisë masive ekonomike dhe tensionit politik.

Janë dy pika që po përpiqem të them këtu. Së pari, kombet përmbajnë shumë miliona njerëz. Këta njerëz nxjerrin vendime për të cilat fajësojnë udhëheqësit, sepse procesi i vërtetë i miliona njerëzve që jetojnë së bashku është shumë i ndërlikuar për t’u kuptuar. Dikush duhet të fajësohet dhe nuk mund të jetë vetvetja, ndaj ka tërbim periodik. E dyta dhe ndoshta më domethënëse, problemi i periudhës së re del nga zgjidhja e periudhës së fundit.

Jemi pra në një periudhë të re, e cila e ka zanafillën në të fundit dhe përbëhet nga lufta, kriza ekonomike dhe tërbimi i ndërsjellë. Këto janë realitete që janë vërtet universale, ndonjëherë të lumtura, shumë shpesh tragjike. Por jam i sigurt se grekët e panë këtë në të njëjtën mënyrë. A mund t’i shmangim këto cikle? Do të doja të mendoja kështu, por ende nuk e kemi bërë./GPF

Fraksion.com