Audrey Possemiers përkthyesja në selinë e NATO-s që vendos mjetet moderne të AI

Audrey zhvilloi një interes të hershëm për kulturat dhe gjuhët e huaja, dhe kështu ajo vendosi të studiojë për Përkthim dhe Komunikim Shumëgjuhësh në universitet. Ajo donte të punonte si përkthyese, por shpejt e kuptoi se si natyra e punës po ndryshonte me futjen e teknologjive të reja.

“Kur u regjistrova për studimet e mia, prindërit e mi më thanë se një ditë përkthimi do të bëhej me makineri,” thotë Audrey. “Sot mund të them se kjo nuk është plotësisht e vërtetë, por peizazhi i përkthimit po ndryshon, po shfaqen mundësi të reja pune dhe falë teknologjisë jam këtu sot.”

Përkthyesit e NATO-s rekrutohen për aftësinë e tyre për të prodhuar tekste të hartuara me kujdes që pasqyrojnë me besnikëri synimin e origjinalit, duke respektuar gjithmonë ndjeshmëritë në linjat e ndryshme të punës së NATO-s. Në punën e tyre, përkthyesit e NATO-s përdorin gjerësisht mjetet e përkthimit me ndihmën e kompjuterit (CAT), të cilat mbështeten në memoriet e përkthimit dhe bazat e të dhënave terminologjike. Shërbimi i Përkthimit tani po përgatitet të vendosë AI në proceset e tij të përkthimit, fillimisht në anglisht dhe frëngjisht, dy gjuhët zyrtare të Aleancës. Së shpejti do të vijnë çifte të tjera gjuhësore.

Koordinatorja CAT e NATO-s që nga viti 2016, Audrey është pika e kontaktit midis përkthyesve dhe specialistëve të TI-së, duke qëndruar në krah të teknologjisë së përkthimit që po zhvillohet me shpejtësi dhe duke siguruar që përkthyesit të kenë mjetet më të mira për të kryer punën e tyre. Si e tillë, ajo po drejton transformimin dixhital të përkthimit në Shtabin e NATO-s.

“NATO është një organizatë ndërkombëtare që nxit shumëgjuhësinë dhe diversitetin”, thotë Audrey. “Shumëllojshmëria e lëndëve dhe ndjeshmëria e përmbajtjes e bën atë një vend pune emocionues për përkthyesit, të cilët duhet të japin maksimumin për të ofruar cilësinë e lartë që pritet. Për të gjitha këto arsye, NATO është mjedisi i përsosur për teknologjinë gjuhësore për të ndihmuar përkthyesit të mbajnë ritmin e tyre dhe t’i bëjnë mesazhet e Aleancës të dallohen përtej kufijve në një botë sfiduese.”

Nga origjina e përkthimit me makinë deri në ditët e sotme

Përkthimi me makinë mund të gjurmohet në vitet 1950. Në atë kohë, makinat kryenin përkthim të bazuar në rregulla, që do të thotë se atyre u mësohej fjalori dhe gramatika e shumë gjuhëve në mënyrë që të bënin përkthim të automatizuar.

“Por në gramatikë, ne e dimë se ka po aq përjashtime sa ka rregulla, kështu që makinat shumë shpesh bënin gabime që ishin shumë të dëmshme për cilësinë e përkthimit,” thotë Audrey.

Tre dekada më vonë, në vitet 1980, u shfaq përkthimi statistikor me makinë. Ai përdori sasi të mëdha të dhënash dhe memorie të gjerë të kompjuterëve për të parashikuar përkthimin më të mundshëm. Miliona fjalë ishin të nevojshme për të trajnuar këtë teknologji në çdo fushë. Megjithatë, megjithëse rezultatet ishin të mira në shkrimin shkencor dhe teknik, përkthimi statistikor me makinë paraqiti shumë të meta, të tilla si paaftësia e makinës për të interpretuar gjuhën e folur ose artistike.

Risia më e fundit në fushën e teknologjisë së përkthimit ndodhi kohët e fundit, në vitin 2016, kur u prezantua për herë të parë përkthimi me makinë nervore (NMT). Në vend të kryerjes së përkthimit automatik bazë të bazuar në statistika dhe grupe të dhënash si teknologjitë e mëparshme, NMT është një teknologji e bazuar në AI që mbështetet në të mësuarit e thellë për të imituar mënyrën se si neuronet njerëzore dërgojnë sinjale tek njëri-tjetri.

“Makina është në gjendje të kontrollojë fjali të tëra dhe të bëjë lidhje midis fjalëve individuale për të kapur më mirë kuptimet,” shpjegon Audrey.

Mjeti zbërthen fjalitë, llogarit probabilitetet dhe përputh fjalët individuale me ekuivalentin më të saktë në gjuhën e synuar. Si rezultat, prodhimi i përkthimit të makinës nervore është dukshëm më i mirë se sistemet e mëparshme të përkthimit me makinë.

Kjo teknologji e re e përkthimit me makinë ruan informacionin nga përkthimet e kaluara, përshtatet me kontekstet e reja dhe mëson nga korrigjimet njerëzore.

“Ju mund ta ushqeni makinën me gjuhë të përgjithshme, por edhe ta përmirësoni atë me të dhënat tuaja. Plani ynë është ta trajnojmë duke e njohur atë me sintaksën dhe terminologjinë e rënë dakord të NATO-s,” shtjellon Audrey.

Audrey Possemiers është një koordinatore përkthimi me ndihmën e kompjuterit (CAT) në Shërbimin e Përkthimit në Shtabin e NATO-s.

Pse përkthimi i bazuar në AI nuk do të zëvendësojë përkthyesit njerëzorë

Aftësia e mjeteve të bazuara në AI për të përkthyer shpejt dhe madje për të përdorur idioma të zakonshme është mbresëlënëse. Megjithatë, pavarësisht progresit të vazhdueshëm, kjo teknologji ka kufizimet e saj. Prodhimi NMT është po aq i mirë sa të dhënat mbi të cilat është trajnuar, prandaj nevoja për përkthyes njerëzorë të klasit të parë.

Në deklaratat zyrtare të NATO-s dhe dokumentet e tjera ku imazhi i Aleancës është veçanërisht i rrezikuar, nuk ka vend për gabime. Mjetet e AI nuk janë të pajisura për të kuptuar nuancat emocionale dhe kontekstin politik ose historik të një teksti të caktuar, veçanërisht kur ka të bëjë me përdorimin e termave, mbiemrave ose shprehjeve subjektive me një kuptim të fshehur. Përkthyes njerëz do të nevojiten gjithmonë për të verifikuar çdo përkthim të AI.

“Për shkak të natyrës politike të NATO-s, fjalët janë të një rëndësie të madhe,” shpjegon Audrey. “Fjalët që përdoren në tekstet tona nuk janë zgjedhur rastësisht; disa komitete mund të negociojnë për orë të tëra për të gjetur fjalën e përsosur për të përcjellë kuptimin e saktë pa dëmtuar ndjeshmëritë ose pa lënë hapësirë për keqinterpretim (ose përkundrazi, duke futur qëllimisht paqartësi).

Përkthyesit me përvojë të NATO-s kanë ekspertizën që vjen nga njohja e kontekstit të materialit burimor dhe të kuptuarit e tyre të gjerë të historisë dhe gjuhës së veçantë të Aleancës. Megjithatë, vendosja e NMT në Shërbimin e Përkthimit rrit më tej aftësinë e përkthyesve për të prodhuar cilësi dhe qëndrueshmëri në punën e tyre.

Nga gjuhët tek zhytja në skuba

“Për mua, përkthimi ka të bëjë me hapjen e mendjeve tona ndaj kulturave të tjera. Të kesh njerëz nga vende dhe prejardhje të ndryshme të kuptojnë njëri-tjetrin përmes përkthimit, na bën paqeruajtësit më të mirë”, thotë Audrey.

Ky interes në vende dhe kultura të tjera shtrihet përtej punës së Audrey-t në Shërbimin e Përkthimit. Kur ajo nuk është në hap me tendencat më të fundit të industrisë, asaj i pëlqen të testojë aftësitë e saj të gjuhës frënge, angleze dhe spanjolle dhe të udhëtojë nëpër botë në kërkim të pikave të zhytjes në skuba.

“Unë kam një pasion për detin dhe jetën në det. Para se të merrja licencën time të zhytjes, vizitoja akuariumet, por tani mund t’i shoh krijesat në habitatin e tyre natyror. Kam qenë në shumë vende në Amerikën Latine, Shtetet e Bashkuara dhe Zelanda e Re, por vendi im i preferuar në tokë është në Jukatan, Meksikë, ku ka ujë të pastër dhe një shkëmb të madh koral.”

 

Fraksion.com