Opsioni i përsosur

Nga George Friedman 

Kanë kaluar 22 vjet që nga sulmi i 11 shtatorit që shkatërroi ndërtesat e Qendrës Botërore të Tregtisë dhe një krah të Pentagonit dhe nisi një varg veprimesh amerikane që ishin edhe të pashmangshme dhe përfundimisht joefektive.

Sulmi ishte i shkëlqyer në konceptim. Në thelbin e saj ishin anëtarët e al-Kaidës, të cilët ishin të përgatitur të shkonin drejt vdekjes së tyre të sigurt. Ata kanë hyrë në vend me rrugë ligjore rreth një vit para sulmit dhe kanë marrë një shumë të madhe parash për operacionin e tyre. Pjesa më e rëndësishme e operacionit ishte kapja e avionëve që do të shërbenin si bomba, me goditjen e avionit dhe ndezjen e karburantit të avionit që shërbente si agjentë shkatërrimi.

Misioni i tyre kërkonte që secili prej katër avionëve të kishte të paktën një pilot, por asnjë nga komplotistët nuk dinte të drejtonte një aeroplan. Me sa duket, trajnimi nuk mund të zhvillohej në Lindjen e Mesme sepse, duke marrë parasysh numrin e të trajnuarve, ata mund të zbuloheshin. Prandaj, plani ishte për të marrë trajnime fluturimi në SHBA, ku shkollat private të fluturimit janë të zakonshme dhe ku rrëmbyesit do të fshiheshin mes numrit të madh të kursantëve. Burrave të caktuar në mision u duhej vetëm të fluturonin dhe të lundronin me aeroplanë tashmë në ajër. Ata nuk kishin nevojë të dinin si të ngriheshin apo të uleshin. Kjo çuditshmëri mund të kishte shkaktuar shqetësim, por kërcënimi ishte i paimagjinueshëm në atë kohë.

Avionët që ata zgjodhën për të rrëmbyer dukej se ishin zgjedhur me mend. Rrëmbyesit donin që avioni të godiste objektivat e tyre sa më afër të ishte e mundur. Nëse do të kishte një hendek të gjerë, mbrojtja ajrore do të alarmohej dhe do të gërvishtej. Meqenëse kontakti me radio nuk do të lejohej ose zëri do të kishte një theks të huaj, sulmuesit duhej të zgjidhnin avionë që mund të godasin objektivat e tyre përpara se përgjuesit të mund të ngriheshin. Kur shikon llojin e avionit të përzgjedhur, ata ishin të gjithë avionë me një rresht, përveç atij që u rrëzua në Pensilvani. Marrja e kontrollit të avionëve ishte mjaft e lehtë, pasi sulmuesit kishin armë. (Kontrolli paraprak i bagazheve filloi pas 11 shtatorit.) Pasi pilotët ishin të paaftë, sulmuesit morën kontrollet dhe filluan të ndryshonin kursin drejt objektivit. Rreziku në atë moment ishte se pasagjerët, duke kuptuar se çfarë po ndodhte, do të shkonin drejt kabinës. Duke pasur parasysh numrin e vogël të sulmuesve në bord, ata mund të mbingarkoheshin, por një aeroplan me një rresht i lejoi ata të mbanin kundërshtarët e tyre të mundshëm më lehtë sesa një aeroplan me dy rreshta. Kjo ka të ngjarë të ishte një zgjedhje e qëllimshme.

Objektivat e tyre u zgjodhën sepse ishin të njohur, jo vetëm në Amerikë, por veçanërisht në Lindjen e Mesme. Synimi i tyre për të goditur SHBA-në nuk ishte ta paralizonin atë, pasi kjo nuk mund të ndodhte gjithsesi. Sulmi u drejtua drejt botës muslimane, dhe për këtë arsye rëndësia e objektivave duhej të njihej gjerësisht. U zgjodhën Qendra Botërore e Tregtisë, Pentagoni dhe një vend tjetër i pakonfirmuar. Ka pasur shumë diskutime se cili ishte objektivi i aeroplanit të katërt. Mendimi im, bazuar në faktin se ata zgjodhën objektiva të mëdhenj, të dukshëm, do të ishte Kapitoli, por sido që të ishte, duket se rrëmbimi dështoi pasi sulmuesit u pushtuan nga pasagjerët.

Siç thashë, qëllimi i sulmit ishte të ndikonte mbi myslimanët në Lindjen e Mesme. Al-Kaida i shihte shumë prej qeverive në rajon si duke tradhtuar parimet islame. Ajo donte të shkaktonte kryengritje kundër tyre. Sipas pikëpamjes së tyre, popullatat ishin dakord me urrejtjen e tyre ndaj regjimeve, por ishin të paralizuara nga pikëpamja se fuqia amerikane po i mbështeste këto regjime. Nëse al-Kaida do të mund të demonstronte se fuqia amerikane ishte një iluzion dhe se trimëria islame mund të sulmonte ndërtesat më të rëndësishme të SHBA-së, këto popullsi mund të arrinin në përfundimin se regjimet e tyre – të mbështetura, ata besonin, nga forca e SHBA-së – mund të përmbyseshin. Me fjalë të tjera, sulmi i 11 shtatorit përdori SHBA-në si një platformë për të demonstruar dobësinë amerikane ndaj botës myslimane.

Por 11 shtatori nuk e rrëzoi regjimin amerikan. Ai shkaktoi operacione të hapura dhe të fshehta të SHBA-së që në retrospektivë patën më shumë ndikim në rajon sesa kishte 11 shtatori, duke ngjallur kritika nga shumë njerëz. Por këto kritika duhen vënë në perspektivë. Së pari, ideja që SHBA nuk do të vepronte kundër al-Kaidës ishte e pamundur. Të folurit pasiv nuk do të mjaftonte si një përgjigje politike. Ideja se SHBA nuk mund të mbrohej dot duhej të kundërshtohej, edhe nëse ishte e vërtetë. Zemërimi dhe frika e amerikanëve në atë moment duhej marrë parasysh. Ky ishte një realitet themelor.

Së dyti, kushdo që nuk u frikësua pas 11 shtatorit nuk ishte në kontakt me realitetin. Inteligjenca e SHBA-së mbi al-Kaedën ishte qartësisht e pamjaftueshme dhe kjo do të thoshte se ne nuk kishim arsye të mos besonim se ata kishin armë shumë më vdekjeprurëse, ndoshta gaz helmues apo edhe armë bërthamore. Një përsëritje e sulmit të 11 shtatorit ishte e mundur – madje e mundshme – në mendjet e disa analistëve. Duke qenë se al-Kaida shpresonte që amerikanët të sulmonin për të provuar armiqësinë e tyre ndaj masave, udhëheqja e SHBA-së ishte në një nga pozicionet më komplekse që mund të imagjinohej. Frika në Shtetet e Bashkuara ishte e dukshme dhe racionale. Më kujtohet se isha në Uashington tre ditë pas 11 shtatorit dhe qëndrova në Klubin e Ushtrisë dhe Marinës, rreth disa blloqe larg Shtëpisë së Bardhë. Nuk isha në gjendje të flija dhe përpiqesha të imagjinoja nëse do të ndjeja një goditje bërthamore ose vetëdija ime thjesht do të zhdukej. Ishte një kohë kur skenari më i keq ishte konsiderata e vetme e arsyeshme.

Operacioni i 11 shtatorit ishte i shkëlqyer. Burrat që e dinin se do të vdisnin, hartuan dhe zbatuan një operacion të madh të fshehtë në objektiva të zgjedhura, ndërsa mbetën të pavërejtur nga një sistem i shkëlqyer sigurie. Por puna mbresëlënëse operacionale nuk rezultoi në rezultatet politike që ata ëndërronin. Nuk pati asnjë kryengritje dhe regjimet vinin e iknin sipas kadencës normale. Nuk kishte asnjë përmbysje dhe asnjë fund të historisë./GPF

Fraksion.com