Opinion: Putin, Trump dhe një moment i jashtëzakonshëm i ekranit të ndarë në historinë botërore

Nga Frida Ghitis

Kur aeroplani në pronësi të kryekomandantit rus Yevgeny Prigozhin u rrëzua në një përplasje të zjarrtë në veriperëndim të Moskës javën e kaluar, vëzhguesit në Rusi dhe në mbarë botën kujtuan menjëherë dy fakte të padiskutueshme. Së pari, se Prigozhin kishte sfiduar hapur presidentin rus Vladimir Putin, dhe së dyti, se të tjerë të panumërt që e kishin sfiduar Putinin, kanë hasur në vdekje të parakohshme dhe të dhunshme.
Në kërkimin për të kuptuar se çfarë ndodhi, një fakt tjetër ishte i qartë: Kremlini nuk ishte vendi për të kërkuar përgjigje të drejtpërdrejta dhe të besueshme. Fjala e Kremlinit, do të themi, nuk është një burim i mirë për të vërtetën e pavarur dhe të besueshme.

Në fakt, kur zëdhënësi i Putinit hodhi poshtë pretendimet se shteti kishte vrarë Prigozhin si një “gënjeshtër absolute”, u duk një deklaratë pro forma, një që e kemi dëgjuar më parë ndërsa kritikët e Putinit, njëri pas tjetrit, kanë përfundime makabre.

Putini dhe rrethi i tij i brendshëm kanë qenë në luftë me të vërtetën për dekada, më e fundit dhe më e famshmja në lidhje me Ukrainën, për të cilën ata kanë pretenduar në mënyrë të rreme se sundohet nga nazistët dhe që, pavarësisht dëshmive të dukshme për të kundërtën, nuk është një vend i vërtetë.

Diktatorët, autokratët dhe njerëzit e fortë kanë një histori të gjatë të luftimit të së vërtetës në ndjekje të qëllimeve të tyre. Po ashtu edhe autokratët e mundshëm, individë që do të donin të gëzonin përfitimet e pushtetit të madh e afatgjatë dhe që janë të gatshëm të thyejnë çdo lloj norme për ta përvetësuar dhe mbajtur atë.

Në një nga momentet më të shquara të historisë në ekranin e ndarë, përplasja e Prigozhin konkurroi për në qendër të vëmendjes së lajmeve me një valë arrestimesh në lidhje me përpjekjet e ish-presidentit Donald Trump për të ndryshuar rezultatin e zgjedhjeve të vitit 2020 që ai humbi – mohimin e tij të së vërtetës dhe realitetit.

Bota është në mes të një lëvizjeje autoritare globale. Në mënyra të ndryshme, si Putini ashtu edhe Trump janë lojtarët kryesorë në këtë fenomen. Dhe secili prej tyre po përballet me një kundërvajtje të vendosur kundër përpjekjeve të tyre.
Përpjekjet e Putinit për të ribërë botën sipas dëshirës së tij, misioni i tij i nxitur nga gënjeshtra për ta sjellë Ukrainën nën sundimin e Moskës, ka goditur realitetin se Ukraina është, në fakt, një vend dhe nuk është i gatshëm t’i nënshtrohet tekave të Putinit. Dhe Trump, i cili ende jeton në një vend ku ka një gjyqësor të pavarur, po përballet me faktin se, sado liri të keni për të bërtitur gënjeshtrat në mikrofon dhe për të tentuar të mashtroni vendin, nuk ka të drejtë të Amendamentit të Parë për të provuar të frikësojnë zyrtarët zgjedhorë ose të përmbysin rregullat zgjedhore.

Javën e kaluar, Trump u dorëzua në burg në Atlanta, ku akuzohet për një skemë kriminale për të vjedhur në thelb zgjedhjet e vitit 2020. Trump ka mohuar të gjitha akuzat në këtë dhe tre aktakuza të tjera penale.

Në kontekstin e tyre, dhe brenda kufijve të fuqisë së tyre, i forti rus dhe autokrati i mundshëm amerikan kanë shkuar në luftë kundër së vërtetës dhe po goditen prej saj. Por ata nuk janë aspak të mundur.

Sot, bota po mban një sy të kujdesshëm ndaj Putinit dhe luftës që ai filloi kundër Ukrainës me pretendime të rreme – ndërkohë që monitoron me alarm se si rastet e shumta penale të Trump nuk kanë arritur të gërryejnë pozitën e tij mes republikanëve.

Sigurisht, politikanët tregojnë të vërtetën. Por kjo është e një përmasash të ndryshme. Autokratët dhe autokratët aspirantë kanë thënë gënjeshtra me shekuj.

Në shekullin e 20-të, një Bashkimi Sovjetik në rënie ishte i famshëm për një sistem në të cilin, siç vuri në dukje shkrimtari disident Alexander Solzhenitzyn, qeveria gënjeu, njerëzit e dinin se qeveria po gënjen, qeveria e dinte se njerëzit e dinin, por gjithçka vazhdoi. Përtej kufijve të saj, Moska thuri një sixhade mashtrimi, duke futur në grackë besimtarë të panumërt.

Trump ndërtoi personalitetin e tij publik duke manipuluar mbulimin mediatik të mendjemprehtësisë së tij të biznesit. Më pas, ndërsa përgatitej për t’u bërë president, ai shpifi mediat legjitime si “lajme të rreme”, në mënyrë që më pas të mund të gënjejë pa u ndëshkuar dhe provat e gënjeshtrave të tij të hidheshin poshtë. Ai u përqafua nga një rrjet kaq mashtrues saqë më vonë pagoi 787 milionë dollarë për të zgjidhur çështjen e promovimit të gënjeshtrave zgjedhore të Trump dhe aleatëve të tij.

Administrata e tij filloi të gënjejë që nga dita e parë në detyrë. Në ditën e tij të parë të plotë në detyrë, më 21 janar, Trump sajoi fantazi për madhësinë e turmës në inaugurimin e tij; këshilltari i tij i justifikoi gënjeshtrat si “fakte alternative”. Gjatë gjithë kohës së tij në detyrë, kontrolluesit e fakteve në Washington Post arritën 30,573 “të pavërteta”, duke kulmuar me përpjekjet e tij, të cilat vazhdojnë edhe sot e kësaj dite, për të pretenduar se ai fitoi zgjedhjet e 2020. Në një rrëshqitje dheu, jo më pak.

Putini ka jo më pak përvojë në shtrembërimin e realitetit. Shumë besojnë se ai siguroi zgjedhjet e tij të para presidenciale në Rusi duke fajësuar terroristët çeçenë për shpërthimet e apartamenteve të vitit 1999 në Moskë, për të cilat shumë janë të bindur se u kryen nga Kremlini (megjithëse nuk është provuar kurrë përfundimisht). Kriza dhe reagimi i tij i ashpër ndihmuan të çimentonin imazhin e tij të një njeriu të fortë që do të mbronte Rusinë.

Gjatë viteve, Putini e ka kthyer Rusinë në një furnizues global të dezinformatave – një fjalë tjetër për gënjeshtra të qëllimshme, të motivuara politikisht.

Putin mohoi ndërhyrjen në zgjedhjet e vitit 2016 të Amerikës, një operacion i drejtuar rastësisht nga Agjencia e Kërkimeve në Internet të Prigozhin. Ai operacion, siç përfundoi hetimi i Prokurorit Special Robert Mueller, duke paditur Prigozhin ndër të tjera, ishte pjesë e një përpjekjeje të Kremlinit për të mbjellë mosmarrëveshje në Shtetet e Bashkuara përmes “ajo që ata e quajtën luftë informacioni”. Prigozhin, i cili kishte një prirje për të thënë të vërtetat, më vonë pranoi se e bëri këtë.

Ai gjithashtu kundërshtoi pretekstin e Putinit për të shkuar në luftë kundër Ukrainës. Imagjinoni tërbimin e Putinit.

Vdekja e Prigozhin vjen pikërisht dy muaj pas kryengritjes së tij, një sfidë për autoritetin e Putinit.

Datat simbolike kanë rëndësi në Rusinë e Putinit. Gazetarja Anna Politkovskaya, një kritike e ashpër e Putinit, u vra në ditëlindjen e Putinit, për shembull. Putini filloi luftën në shkallë të gjerë në Ukrainë rreth 8-vjetorit të pushtimit të Krimesë në vitin 2014./CNN

 

Fraksion.com