Gjendja e luftës në Ukrainë

Nga George Friedman 

Një muaj e gjysmë më parë, menjëherë pas tentativës për grusht shteti të Wagner-it, në Moskë dukej se kishte kaos, me të ardhmen e Presidentit Vladimir Putin në pikëpyetje. Kishte indikacione për disa lëvizje drejt negociatave në luftë. Disa nga ato kontakte ishin publike. Drejtori i CIA-s gjatë një vizite në Ukrainë ka zhvilluar një bisedë të zgjeruar telefonike me shefin e inteligjencës ruse. Nuk dihet se çfarë u tha, por nuk ka gjasa që dy shefat e inteligjencës të kenë folur pa diskutim paraprak në nivele më të ulëta. Duke pasur parasysh natyrën e kësaj lufte, nuk ka gjasa që kontakti midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara, sado i parëndësishëm dhe joefektiv, të mos ketë qenë gjatë gjithë kohës.

Lufta dukej se kishte dy kufij. Shtetet e Bashkuara nuk do të vendosin forcë të konsiderueshme në Ukrainë ose nuk do të qëllojnë kundër forcave ruse. Rusët do të sulmonin forcat ukrainase, por jo depot amerikane të furnizimit në Poloni. Kjo do të thoshte se lufta nuk do t’i vinte forcat ruse dhe amerikane drejtpërdrejt kundër njëra-tjetrës, duke vazhduar mirëkuptimin e vendosur që nga viti 1945, në masë dërrmuese, por jo absolutisht të nderuar. Lufta strategjike do të jetë midis Ukrainës, e furnizuar nga SHBA-ja dhe Rusisë. Kjo marrëveshje mban dhe kufizon rreziqet globale në luftë. Mund të ketë funksionuar vetëm në këtë mënyrë, por pres që të arrihet një mirëkuptim i qartë. Incidenti i Wagner duhet të ketë shqetësuar Uashingtonin se kush ishte në kontroll në Moskë dhe ngriti pyetje nëse mirëkuptimi ishte ende në vend. Transferimi i luftëtarëve të Wagner në Bjellorusi dhe në kufirin e Polonisë duhet të ketë shtuar shqetësimet.

Dy gjëra u bënë të pamundura: që Rusia do të shkatërronte ushtrinë ukrainase dhe do të pushtonte Ukrainën, dhe se ushtria e Ukrainës do ta dëbonte Rusinë nga Ukraina. Hapi i vetëm logjik është një zgjidhje e negociuar. Pyetja është se çfarë mund të përbëhet nga ajo zgjidhje. Zgjidhja e vetme logjike – të paktën në sipërfaqe – është ndarja e Ukrainës. Një opsion mund të jetë që Donbasi, plot me rusë etnikë dhe në kufirin e Rusisë, t’i jepet Moskës. Por Ukraina nuk mund të dorëzojë më shumë – apo edhe këtë – sepse në mënyrë të arsyeshme nuk u beson rusëve që të mos bazojnë një forcë atje dhe të sulmojnë përsëri në të ardhmen. Rusët do të kenë shumë vështirësi për ta pranuar këtë. Ata kanë humbur shumë në luftë, dhe kthimi vetëm me Donbasin do të ishte një fyerje për të vdekurit dhe shkatërruese për Putinin. Ukraina duhet të ketë një kufi të mbrojtur ushtarakisht dhe një lëshim të cekët. Rusia duhet të vërtetojë pretendimin se është një fuqi e madhe dhe se mund të kënaqet me shumë më tepër sesa mund të pranojë Ukraina. Secila palë duhet të bëjë një lëvizje të fuqishme për të bindur tjetrin se një kompromis i keq është më i mirë se humbja.

Unë kisha menduar se Rusia mund të nisë një ofensivë të fuqishme të krijuar për të shkatërruar ushtrinë ukrainase dhe për të filluar marrjen e territorit ukrainas, duke detyruar një zgjidhje. U habita që nuk e bëri këtë. Atëherë kuptova se ushtria ruse nuk ka aftësinë për të organizuar një sulm të tillë apo për të pranuar ato lloj viktimash. Putin përdori Wagnerin si një forcë të veçantë, sepse ai i kuptonte kufijtë e armikut të tij. Kur ajo shpërtheu në fytyrën e tij, ai e kuptoi se çfarë më mungonte: se ushtria e tij nuk ishte në gjendje të fillonte një sulm përfundimtar dhe se ai nuk ishte në gjendje të negocionte.

Problemi i Ukrainës është se ajo nuk kontrollon pjesën më të madhe të sistemit të saj logjistik dhe furnizuesi kryesor i saj, Shtetet e Bashkuara, ka interesa disi të ndryshme nëse mbivendosen. Qëllimi i ukrainasve është të mposhtin rusët dhe të rifitojnë të gjithë Ukrainën. Interesi amerikan për të mbrojtur Ukrainën është një qëllim në vetvete dhe mjet drejt një qëllimi tjetër. SHBA-ja duhet ta pengojë Rusinë të lëvizë drejt perëndimit dhe të krijojë një luftë të ftohtë të re dhe shumë të kushtueshme. SHBA-të gjithashtu duan t’i demonstrojnë botës se janë në gjendje të marrin pjesë ushtarakisht në mbrojtjen e Ukrainës për sa kohë që Ukraina është e përgatitur për të mbrojtur veten. Një tjetër objekt i dukshëm i mësimit është Kina dhe periferia e saj, veçanërisht Tajvani. Në një farë mënyre, ky është mohimi përfundimtar i modelit të Vietnamit, ku forcat amerikane u angazhuan në luftime të drejtpërdrejta sepse vietnamezët e jugut nuk ishin në gjendje ose nuk dëshironin. Në Ukrainë, SHBA shmangën çantat e trupit që erdhën në shtëpi gjatë Vietnamit dhe gjithashtu treguan fuqinë e mbështetjes logjistike.

Nëse është e saktë që Rusia nuk mund të nisë një sulm vendimtar tokësor, atëherë ajo duhet të bëjë diçka në mënyrë indirekte për të krijuar një pykë midis Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara. Kremlini e di se një thyerje e plotë është e pamundur, por një thyerje e kushteve të paqes mund të jetë e mundur. Një strategji ruse që po dështon është mbështetja e një lëvizjeje antiluftë të stilit të Vietnamit në Shtetet e Bashkuara. Ekziston një, por nuk është aq e fuqishme sa ishte strategjia e Vietnamit kundër luftës.

Një alternativë është të vendosësh një pykë midis SHBA-së dhe aleatëve të tjerë. SHBA-ja ka nevojë për aleatë në rajon dhe të kënaqësh Ukrainën ndërkohë që i largon ata është e pambështetur. Vendimi rus për të lëvizur anijet në Detin e Zi arriti dy gjëra. Ukraina është një eksportues i madh i drithërave dhe prerja e këtyre drithërave do të shkaktonte probleme në përgjithësi dhe katastrofë të mundshme në Afrikë. Rusët do të shpresonin ta formësonin këtë në kërkesën ndërkombëtare për një zgjidhje, më shumë në kushtet ruse.

Qëllimi tjetër i tyre do të ishte përçarja e NATO-s. Deti i Zi përfshin shtete të NATO-s si Rumania. Prania e një flote të vogël ruse pranë bregut të saj mund t’i detyrojë rumunët të kërkojnë që të arrihet një zgjidhje. Të dyja këto janë strategji të keqdrejtimit, të përdorura kur fuqia direkte nuk është e disponueshme. Megjithatë, anijet janë shumë të cenueshme këto ditë – ndaj fuqisë ajrore, raketave dhe dronëve. Kështu, ukrainasit sulmuan anijet ruse, duke ndjerë rëndësinë jo vetëm të eksporteve të tyre, por edhe për t’u treguar amerikanëve se ata mbeten një forcë serioze. Sulmet gjithashtu rrisin ndjenjën e cenueshmërisë së Rusisë.

Siç thashë, janë duke u zhvilluar bisedime joformale. Rusët duhet të vendosin nëse do të dyfishojnë strategjinë e Detit të Zi, të kërkojnë një krah tjetër për të goditur ose të pranojnë një zgjidhje që i fiton pak, por nuk i poshtëron. Është një çështje se sa larg shkon mendjemadhësia e Putinit dhe sa i sigurt është ai./GPF

Fraksion.com