Faza tjetër në konfrontimin Kinë-SHBA

Nga George Friedman 

Javën e kaluar, shkrova për zgjerimin e madh të aleancës SHBA-Filipine, rreshtimin japonez me Tajvanin dhe lidhjet e mundshme trepalëshe me Korenë e Jugut dhe një vizitë të planifikuar nga Presidenti Joe Biden në Papua Guinenë e Re për të krijuar një aleancë atje. Ai takim nuk u zhvillua, zyrtarisht sepse Biden duhej të kthehej në Uashington për të siguruar një marrëveshje për rritjen e tavanit të borxhit. Mendimi im është se gjatë një jave ku mbrojtja strategjike e Kinës në Detin e Kinës Jugore u shkatërrua dhe me gjasë u copëtua, SHBA vendosi të mos grumbullohej me një vizitë, por marrëveshja me Papua Guinenë e Re do të përfundojë megjithatë.

Këtë javë, fokusi ndryshoi nga vendosjet ushtarake në ekonomi. Në përgjithësi, kjo është shumë më e rëndësishme për kinezët sesa ekuilibri ushtarak. Ushtria e Kinës nuk arrin nivelin ku Pekini mund të ketë një shkallë të lartë besimi në suksesin e tij në një konflikt dhe humbja do të ishte katastrofike. Por në fakt, unë e konsideroj ushtrinë kineze si më të dobët se të tjerët. Armët janë të rëndësishme, por edhe përvoja në luftime dhe terrene. Terreni nuk ishte kurrë i favorshëm për Kinën. Ishujt bllokojnë hyrjen e saj në det të hapur dhe marrëveshjet e javës së kaluar e bënë të paqëndrueshme pozicionin kinez si një fuqi sulmuese. Ekziston një tendencë interesante për të mbivlerësuar fuqitë e mundshme sulmuese mbi ato me një bazë të fortë mbrojtëse. Rusia në Ukrainë është një rast i tillë, por po ashtu është edhe Kina, ku një sulm ndaj Tajvanit ka qenë i pashmangshëm prej vitesh. Rusia nuk e njohu pozicionin e saj, por Kina e njeh.

Prandaj, kinezët përshëndetën ftesën e këshilltarit të sigurisë kombëtare të SHBA-së, Jake Sullivan për një takim, i cili ishte po aq i pakëndshëm sa kërkonte sjelljet e mira. Sullivan donte të siguronte kinezët se nismat e reja nga administrata nuk kishin për qëllim të dëmtonin Kinën. Më shqetësuese për Pekinin është një listë në rritje e kontrolleve të eksporteve të SHBA-së që synon të sigurojë që firmat amerikane të mos i shesin Kinës asgjë që mund të përdoret për të forcuar ushtrinë e saj. Kjo do të dukej të ishte relativisht e mirë, por duke qenë se pothuajse gjithçka mund të perceptohej si e dobishme për ushtrinë, SHBA-ja po tregonte se mund të kufizonte rrjedhën e eksporteve në Kinë sipas dëshirës.

Ky hap i mundshëm zemëroi kinezët, të cilët i dhanë Sullivanit një platformë të mirë për negociata. Kina mbështetet në importet e teknologjisë së avancuar nga SHBA-ja dhe investimet e SHBA-së në Kinë kanë rënë, megjithëse vazhdojnë të jenë të mëdha. Ekonomia e Kinës ka filluar të rimëkëmbet nga kriza e pasurive të paluajtshme, por realiteti bazë i krijuar nga ajo krizë mbetet i paprekur. Rimëkëmbja ekonomike e Kinës pas pandemisë është dobësuar deri në pikën e zhdukjes; ka pasur një rritje, por asgjë afër asaj që premtoi rritja ekonomike. Prandaj kinezët përballen me një shkallë trazirash. Kur një komb zbulon se përparimi i tij në përmirësimin e standardit të tij të jetesës në rastin më të mirë është ngecur, regjimi duhet të paktën të marrë parasysh rastin më të keq. Është e arsyeshme që kinezët gjatë muajve të fundit kanë lëvizur në mënyrë agresive kundër trazirave të mundshme në disa rajone.

Kinezët ende mund të festojnë triumfet ekonomike të së kaluarës, por kjo nuk është aq e mirë sa festimi i triumfeve të reja. Prandaj, Kina duhet t’i drejtohet ushtrisë së saj si themeli i legjitimitetit të saj. Me kërcënimet kineze ndaj Tajvanit duke u përballur me vendosje ushtarake nga të tjerët, mund të bëhet rasti që mbrojtësit të njohin fuqinë e Kinës. Në të njëjtën kohë, zhvendosjet që kanë ndodhur në ujërat në lindje dhe në jug të Kinës do të tregonin një lexim të ndryshëm. Por ndërrimet me gjasë dukeshin për shumicën e kinezëve, nëse i vinin re, thjesht si ndërrime rutinë diplomatike dhe jo ndërtimi i një linje të fuqishme mbrojtëse. Udhëheqja kineze, natyrisht, e kupton rrezikun. Një opsion është kalimi në një marrëdhënie më të përzemërt me SHBA-në për të siguruar që tregtia të vazhdojë dhe për të zbutur shqetësimin e SHBA-së me operacionet ushtarake kineze.

Themeli i Kinës post-maoiste ishte mrekullia e saj ekonomike. Lufta hap derën e humbjes. Shikimi i themeluesit të Rusisë bën një rast për shmangien e luftës. Prandaj, Kina duhet të bëhet më agresive në politikën e saj tregtare. Paradoksalisht, kjo do të thotë të jesh më akomodues me Shtetet e Bashkuara. Një marrëdhënie e fortë ekonomike me SHBA-në është çelësi i rimëkëmbjes së Kinës. Është e vetmja marrëdhënie e vetme mjaft e fortë për të ofruar një ndryshim të rëndësishëm. Sullivan dhe disa hapje të tjera në Kinë vijnë në një kohë të përshtatshme.

Shtetet e Bashkuara nuk duan luftë me Kinën dhe sigurisht që nuk synojnë të dërgojnë forca tokësore. Ajo thjesht nuk dëshiron që fuqia ushtarake kineze të projektohet në Paqësor. Çfarëdo ëndrrash që mund të ketë pasur Kina, ajo duhet të pranojë realitetet me të cilat përballet. Gjëja e rëndësishme për udhëheqësit kinezë është se, duke pranuar realitetin, ata nuk i duken popullit kinez si të dështuar. Kjo mund të jetë fatale. Prandaj, jemi në një periudhë ku pamja e jashtme ka rëndësi dhe tani është koha që SHBA-të të jenë shumë modeste. Sfida për Uashingtonin është t’i bëjë të ditur publikut amerikan se modestia shtiret pa u shqetësuar populli kinez.

E di që pikëpamja ime për Kinën është larg pikëpamjes së ekspertëve. Kjo më jep ngushëllim. Ekspertët kanë njohuri, por zakonisht, njohuritë fitoheshin me çmimin e imagjinatës.

Fraksion.com