Domosdoshmëria e Luftës së Irakut

Nga George Friedman 

Kohët e fundit u ngrita nga gjumi për të zbuluar se shumë nga të diturit ishin ngritur për ta shpallur luftën e SHBA-së në Irak jo vetëm një dështim, por edhe një ndërmarrje të gabuar që asnjë person me intelekt minimal nuk do ta kishte ndërmarrë. Në këtë këndvështrim ka dy rreziqe. E para është se ka një klasë luftëtarësh që u rrezikuan dhe tani mbajnë hidhërimin e të vdekurve. E dyta është hidhërimi i atyre që nuk kanë shkuar në betejë, por kanë pasur fragmente njohurish, të mjaftueshme për të mashtruar.

Natyrisht, të gjithë kanë të drejtë të diskutojnë, por gjykimi i çdo gjëje aq komplekse sa luftërat vetëm dekada pasi ato u zhvilluan, rrezikon të keqkuptohen dhe të përçmojnë ata që ishin atje. Veteranët e luftës mund të shtrembërojnë gjithashtu faktet, por atyre u detyrohet përfitimi i dyshimit se ata nuk ishin budallenj dhe se kujtesa e tyre mbart me vete një masë të së vërtetës. Unë kam fëmijë që luftuan në Irak. Ata kanë të drejtë të jenë të hidhëruar nëse dëshirojnë. Ata që gjykojnë një luftë, e vërteta e vërtetë e së cilës nuk do të dihet me shekuj – madje edhe atëherë do të debatohet – po shikojnë në errësirë.

Nëse këto rreshta tingëllojnë të hidhura, ato nuk janë menduar të jenë. Shkrova një libër ndërsa lufta po intensifikohej, plotësisht i vetëdijshëm se fëmijët e mi do të mbanin barrën e mendimit të rastësishëm. Dua të filloj duke cituar nga ai libër, diçka gjithmonë me shije të keqe, por e rëndësishme për të kuptuar domosdoshmërinë e luftës:

Në mëngjesin e 11 shtatorit 2001, njësitë e operacioneve speciale të grupit ndërkombëtar xhihadist Al Kaeda goditën Shtetet e Bashkuara. Në një sulm klasik të hapur, ata goditën njëkohësisht qendrat politike, ushtarake dhe financiare të Shteteve të Bashkuara. Sulmi ndaj qendrave politike dështoi plotësisht kur avioni i caktuar për atë mision u rrëzua para kohe në Pensilvani. Sulmi në qendrën ushtarake ishte vetëm pjesërisht i suksesshëm. Avioni i caktuar për atë objektiv u rrëzua në një pjesë të Pentagonit që ishte modernizuar me materiale rezistente ndaj zjarrit, të cilat në mënyrë efektive përmbanin shpërthimin. Avionët e caktuar për të sulmuar qendrën financiare të SHBA-së patën sukses plotësisht, jo vetëm duke shkatërruar kullat e Qendrës Botërore të Tregtisë, por duke mbyllur tregjet financiare për disa ditë dhe duke prishur ekonominë e SHBA.

Nëntëmbëdhjetë burrat që kryen misionin ishin operativë të aftë. Arritja e tyre nuk ishte marrja e kontrollit të katër avionëve në të njëjtën kohë, megjithëse kjo nuk ishte një arritje e parëndësishme. Përkundrazi, ishte planifikimi, trajnimi dhe vendosja për operacionin pa u zbuluar ndonjëherë nga inteligjenca amerikane – ose, më saktë, duke vepruar në një mënyrë të tillë që, pavarësisht zbulimit të pashmangshëm, të dhënat nuk u ngjizën kurrë në inteligjencë vepruese. Ndërsa aftësitë e tyre ushtarake ishin jashtëzakonisht inferiore se ato të Shteteve të Bashkuara – atyre iu desh të vidhnin një forcë ajrore – aftësitë e tyre në operacionet e fshehta ishin të shkëlqyera.

Një pasuri e madhe e al-Kaidës ishte se ajo zotëronte një forcë shumë të shpërndarë që i mundësoi asaj të grupohej dhe të rigrupohej. Ajo kishte demonstruar aftësinë për të vepruar globalisht duke ruajtur marrëdhëniet politike në një pozicion fiks. Al-Kaida kishte operacione politike në Arabinë Saudite, Pakistan, Afganistan dhe deri në Azinë Juglindore në Lindje. Ajo operoi në të gjithë këto zona, duke rritur ndikimin e saj rajonal dhe duke ruajtur një aftësi për të vepruar gjerësisht. Sulmi ndaj Shteteve të Bashkuara tregoi aftësinë për të vepruar në shumë mjedise. Më e rëndësishmja, Al-Kaida mund të shpërndahej duke ruajtur fuqinë sulmuese.

Prandaj, Al-Kaida paraqiste kërcënime të shumta në shumë rajone. Ajo mund të godasë fshehurazi si në Shtetet e Bashkuara, duke ruajtur lidhjet rajonale në Afganistan dhe duke eksploruar Paqësorin. Forca e saj ishte aq shumë e shpërndarë saqë aftësia e saj për të goditur do të tejkalonte edhe inteligjencën amerikane, e cila ishte e fokusuar në kërcënimet operacionale. Al-Kaida ishte e fokusuar në ruajtjen e një game të gjerë opsionesh pa ofruar marrëdhënie dhe burime që mund të neutralizoheshin. Ishte pikërisht kjo aftësi që i mundësoi Al-Kaidës të vepronte fshehurazi në Shtetet e Bashkuara dhe të vriste 3000 njerëz pa rrezikuar thelbin e grupit.

Kjo ishte një forcë që nuk mund të mposhtej shpejt. As nuk mund të negociohej apo as të vendosej për negociata. Nuk kishte asnjë opsion apo mundësi politike për të ndarë forcën. Dhe mundësia për të depërtuar në të ishte një iluzion.

Në të njëjtën kohë, Shtetet e Bashkuara nuk mund të pranonin status quo-në. Al-Kaida kishte demonstruar aftësitë e saj dhe nuk kishte asnjë arsye që të mos godiste përsëri. Në mungesë të zgjidhjeve politike, opsioni i vetëm i Uashingtonit ishte një sulm ushtarak – një fushatë e gjerë dhe e përhapur e krijuar për të copëtuar al-Kaidën. Kjo nënkuptonte operacionet e SHBA-së në një bazë pothuajse globale, nga Arabia Saudite në Mianmar.

Kjo nuk mund të ishte një luftë konvencionale për tre arsye. Së pari, armiku nuk kishte qendër graviteti. Së dyti, forca sulmuese duhej të shpërndahej. Së treti, logjika normale e inteligjencës nuk zbatohej. Pas 11 shtatorit me sulme të shënjestruara me përpikëri kundër al-Kaidës nuk ishte një opsion, pasi inteligjenca nuk ekzistonte. Al-Kaida ishte e fshehur edhe brenda Shteteve të Bashkuara, nuk kishte qendër dhe shihej si e pamëshirshme në armiqësinë dhe aftësinë e saj për të goditur.

Pushtimi i Afganistanit dhe Irakut ishte e vetmja mundësi praktike nëse qëllimi ishte të gjymtohej një armik shumë i aftë. SHBA ndërmori sulme të gjera në shumë vende. Kjo mund të provokonte armiqësi, por nuk kishte alternativë më të mirë. Ishte një kundërsulm jokonvencional, dhe kjo është ajo që kritikët e saj nuk e pëlqejnë, por ata nuk ofrojnë asnjë alternativë të qartë. Pas 11 shtatorit, kërcënimi ishte thjesht shumë i madh. Strategjia ishte përçarje në mbarë botën. Nuk ishte e bukur, por funksionoi. Nuk pati sulme të tjera në shkallë të gjerë në atdheun e SHBA./GPF

Fraksion.com