G20 rrezikon të bëhet i parëndësishëm

Nga Laura Carvalho

 

Ekonomia globale është e rrethuar nga rritja e inflacionit dhe borxhi në rritje, i nxitur kryesisht nga urgjenca klimatike dhe pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës nga Rusia. Nevoja është urgjente: Kombet e Bashkuara kanë identifikuar 54 vende që kanë nevojë për lehtësim të borxhit, të cilat janë shtëpia e gati një të pestës së popullsisë globale. Më shumë se gjysma e tyre janë vendet më të varfra në botë dhe më të prekshmet ndaj ndryshimeve klimatike.

Por në vend që të ndihmojnë tregjet në zhvillim, bankat qendrore të ekonomive të përparuara po rrisin normat e interesit ndërkohë që institucionet financiare ndërkombëtare nuk po arrijnë të ofrojnë lehtësim, likuiditet ose financim të mjaftueshëm për klimën. Përsëritja e politikave të dështuara po shkakton trazira në Jugun Global, por grupi i 20 ekonomive më të mëdha në botë, i njohur si G20, duket shumë i paralizuar nga mosmarrëveshjet gjeopolitike për të ndërmarrë veprime të bashkërenduara.

Në takimin e fundit të G20-ës në Bali, supozohej të kishte një zhvillim pozitiv: nisja zyrtare e fondit global të gatishmërisë ndaj pandemisë të organizuar nga Banka Botërore. Ky mjet – i financuar nga anëtarët e G20 dhe shtetet e tjera – ka për qëllim të ndihmojë qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare të përmirësojnë gatishmërinë e tyre për të trajtuar pandemitë e ardhshme dhe për të krijuar mekanizma solidë koordinues.

Por nisma tashmë është kritikuar për shtrirjen e saj të kufizuar dhe pamjaftueshmërinë e financimit – ajo ka marrë vetëm 1.4 miliardë dollarë deri më tani. Sfida të tjera globale – përfshirë klimën, ushqimin dhe krizat ekonomike – panë pak veprime nga G20 në Bali.

Është gjithnjë e më e vështirë të justifikohet vazhdimësia e qasjes ekzistuese shumëpalëshe nëse sistemi nuk mund të ofrojë për më të cenuarit. Pse këto vendime për jetë a vdekje po vihen në duart e G20 nëse samitet e tyre përfundojnë me kaq pak për të treguar?

Për të qëndruar i rëndësishëm, ky forum ndërqeveritar duhet të tregojë se është në gjendje të trajtojë krizat në rritje me të cilat përballet bota sot.

Një mënyrë për ta bërë këtë është të mbështesim paketën stimuluese të propozuar nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres për të adresuar situatën e përkeqësuar për vendet në zhvillim. Ai përfshin nxitjen e lehtësimit të borxhit dhe ristrukturimin, rritjen e huadhënies nga bankat e zhvillimit shumëpalësh (MDB), forcimin e mbështetjes së likuiditetit për të kundërshtuar largimin e kapitalit dhe zhvlerësimin e monedhës, dhe përafrimin e flukseve financiare me Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs) dhe Marrëveshjen e Parisit për ndryshimet klimatike.

Një nismë tjetër e rëndësishme që duhet të mbështesë G20 është Axhenda e Bridgetown e paraqitur nga kryeministrja e Barbados, Mia Mottley. Ai u bën thirrje vendeve me të ardhura të larta që menjëherë të vënë në dispozicion 100 miliardë dollarë të Drejta Speciale të Tërheqjes të papërdorura, të cilat janë aktive ndërkombëtare të rezervuara për kohët e vështirësive ekonomike globale për të rritur likuiditetin e vendeve me të ardhura të ulëta.

Axhenda e Bridgetown propozon gjithashtu zgjerimin e huadhënies shumëpalëshe për qeveritë në 1 trilion dollarë dhe pezullimin e pagesave të borxhit dhe interesit për vendet tashmë të vuajtura nga borxhi. Ai kërkon të zyrtarizojë mekanizma të rinj për financimin e klimës si financimi i ri për humbjet dhe dëmet e propozuara në COP27 dhe financimi afatgjatë për energjinë e pastër në Jugun Global.

G20 duhet gjithashtu të shikojë të bëjë përparim në drejtësinë tatimore dhe mund të fillojë me rishikimin e një nisme që tashmë e ka mbështetur. Vitin e kaluar, ajo njoftoi mbështetjen e saj për planin “Korniza Gjithëpërfshirëse” nga Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD) për një taksë minimale globale të korporatave prej 15 përqind.

Nisma u miratua nga 132 vende dhe juridiksione dhe shënoi një ndryshim të rëndësishëm paradigme, por në fund i mungonte ambicia për të bërë një ndryshim të vërtetë.

Ajo dështoi të frenonte zhvendosjen e fitimit në mënyrë efektive dhe të gjeneronte të ardhura të konsiderueshme për vendet me të ardhura më të ulëta të prekura nga abuzimi me taksat e korporatave. Ndërprerjet e konsiderueshme të bëra për shumëkombëshet dhe juridiksionet me taksa të ulëta – të kombinuara me përjashtimin e shumicës së vendeve në zhvillim nga procesi i vendimmarrjes – nuk bënë asgjë për të shpërndarë nocionin se sistemi shumëpalësh është i manipuluar kundër më të varfërve.

G20 mund ta ndryshojë këtë. Një fillim i mirë do të ishte krijimi i një sekretariati për Kornizën Gjithëpërfshirëse që do të përfaqësonte më mirë vendet në zhvillim dhe tregjet në zhvillim dhe nevojat dhe shqetësimet e tyre. Për më tepër, faza të ndryshme të procesit të vendimmarrjes duhet t’i nënshtrohen votimeve dhe procedurave të hapura për publikun. Rritja e kontrollit është jetik dhe duhet të kufizojë vendet e pasura nga marrja e vendimeve për vendet në zhvillim mbi kokat e tyre.

G20 nuk mund të shmangë adresimin e çështjeve kryesore strukturore dhe duhet të dëgjojë me kujdes këto ide që dalin nga forume të tjera. Lehtësimi i borxhit është i rëndësishëm, por ai përbën një suva të thjeshtë pa trajtuar ndryshimet klimatike dhe drejtësinë tatimore, të cilat veprojnë si një spirancë për financat e vendeve në zhvillim.

Grupi gjithashtu duhet të jetë më gjithëpërfshirës, duke përfaqësuar interesat e jo vetëm të ekonomive të mëdha. E rëndësishmja në takimin në Bali, disa shtete anëtare miratuan kandidaturën e Bashkimit Afrikan për t’u bërë pjesë e G20 – një hap shumë i nevojshëm dhe i rëndësishëm.

Në vitin 2023, “trojka” e G20 (e përbërë nga mikpritësit aktualë, të mëparshëm dhe të ardhshëm) do të jenë India, Indonezia dhe Brazili. Në vitin 2025, Afrika e Jugut do të presë. Kjo vazhdimësi e paprecedentë e ekonomive të tregut në zhvillim që mbajnë presidencën e G20 mund të paraqesë një mundësi të vlefshme për të përforcuar zërin e Jugut Global.

Do të ishte një simbol i fuqishëm nëse vendet me përvojat e fundit të borxhit dhe varfërisë mund të vendosnin axhendën për adresimin e sfidave sociale dhe klimatike. Por do të ishte turpi i fundit nëse ekonomitë më të fuqishme do të linin trashëgim një sistem kaq të thyer dhe të plogësht si tani.

*Laura Carvalho:  Drejtor Global i Equity në Fondacionin e Shoqërisë së Hapur
Laura Carvalho është një ekonomiste kryesore braziliane dhe drejtoreshë globale e kapitalit të Fondacionit të Shoqërisë së Hapur. Laura gjithashtu udhëheq përpjekjet e OSF-së për të korrigjuar pabarazinë strukturore dhe ekonomike që minon mbrojtjen e të drejtave, shërbimet publike dhe përfshirjen e plotë të të gjithë njerëzve në komunitetet ku ata jetojnë dhe punojnë

 

Fraksion.com