Euroazia në krizë

Nga George Friedman

Demonstratat kundër politikës zero-COVID të Pekinit janë rritur javën e kaluar, me njerëzit që shprehën zhgënjimin e tyre jo vetëm për masat e bllokimit, por edhe për qeverinë dhe vetë presidentin Xi Jinping. Kjo lloj trazire është pothuajse e paprecedentë në epokën moderne kineze dhe sigurisht që shkakton shqetësim në mesin e elitës në pushtet.

Që nga fillimi i pandemisë, Pekini ka kërkuar vazhdimisht të përmbajë COVID-19 duke vendosur bllokime në mbarë qytetin, në të cilat hyrja dhe dalja ishin të kufizuara, nëse jo të ndaluara, dhe në të cilat aktivitetet ishin të kufizuara rëndë. Pse qeveria miratoi masa kaq të rrepta është e paqartë. Asnjë vend tjetër nuk e vendosi këtë shkallë kontrolli, kryesisht për shkak se kostot për ta bërë këtë ishin kaq të larta. Shanghai, qendra më e rëndësishme financiare e vendit, u mbyll për javë të tëra, ndërsa mbyllje të ngjashme ndodhën në qytete më të vogla. Dhe kjo nuk do të thotë asgjë për pamundësinë e mbylljes hermetike të qyteteve të mëdha, me popullsi të dendur dhe ndryshe të zhurmshme kineze.

Na mbeten, pra, dy shpjegime të mundshme. Njëra është se qeveria po përpiqet të përmbajë një mutacion për të cilin bota e jashtme nuk është në dijeni. Kjo është e dyshimtë në vetvete, dhe në çdo rast nuk ka pasur llojin e numërimit të trupit që mund të pritej nga një tendosje e re, më vdekjeprurëse. Shpjegimi i dytë dhe më i arsyeshëm është se Pekini krijoi politika drakoniane për të vendosur kontrollin e vendeve që tashmë ishin të trazuara ose të paqëndrueshme. COVID-19 ishte, në këtë skenar, thjesht një pretekst.

Hong Kongu është udhëzues në këtë drejtim. Nuk ishte shumë kohë më parë që Kina përjetoi një rebelim atje. Autoritetet shtypën qytetin, por jo përpara se bota të shihte zemërimin e thellë të ndjerë nga shumë njerëz kundër Pekinit. Në të vërtetë, Hong Kongu i mësoi kontinentit tre gjëra: se trazirat e hapura ishin të mundshme; se kryengritjet mund të përhapeshin dhe kështu duhet të fshiheshin ose nënvlerësoheshin me çdo kusht; dhe se një vend i varur nga tregtia dhe investimet ndërkombëtare nuk mund të përballonte një gjykim në gjykatën e opinionit publik. Nëse një qytet si Shangai duhej të mbyllej fort, kështu qoftë. Operacionet financiare iu desh të vinin në prapavijë ndaj trazirave të përhapura, ose kështu shkoi mendimi.

Nëse kjo ishte vërtet strategjia, atëherë strategjia është prishur gjatë ditëve të fundit. Ngjarja precipituese ishte një zjarr në një pallat të pazgjidhur. Ndjenja publike u shndërrua, siç ndodh shpesh, në një lëvizje më të gjerë antiqeveritare. Parullat e disidentëve përqendroheshin në humbjen e lirisë së imponuar nga bllokimet përpara se të përshkallëzoheshin në dënime të presidentit dhe Partisë Komuniste, duke u bërë thirrje të dyve të largoheshin.

Në asnjë mënyrë kjo nuk sugjeron se ka pasur demonstrata kudo, dhe as kjo nuk do të thotë se regjimi rrezikon të bjerë. Deri më tani, është e paqartë nëse kjo është kryesisht një lëvizje rinore; nëse është, është shumë më pak e rëndësishme se ajo e udhëhequr nga profesionistë më të vjetër të klasës së mesme. As nuk është e qartë saktësisht se sa të përhapura dhe intensive janë protestat – sa qytete janë të përfshira, sa po bëjnë thirrje për një qeveri të re, sa të organizuar janë, sa është dashur të ndërhyjë policia dhe ushtria, etj.

Mbani në mend se këto protesta nuk shpërthyen brenda natës. Ekonomia kineze ka performuar shumë dobët vitet e fundit. Ndërsa eksportet hasën në rezistencë, ekonomia filloi të varej gjithnjë e më shumë nga konsumi i brendshëm – dhe nga investimet e brendshme. Tranzicioni ka qenë i ashpër, siç ndodh zakonisht për vendet në këtë situatë. Në mënyrë të pashmangshme ngre pyetjen, veçanërisht në mesin e të rinjve, se çfarë lloj jete ka përpara. Pas dekadash rritjeje shpërthyese, përmbysja e pritshmërive mund të jetë tronditëse.

Por protestat bankare në provincën Henan janë një gjë; Zemërimi i hapur dhe i përgjithësuar politik është një tjetër. Thirrja për t’i dhënë fund udhëheqjes komuniste është e jashtëzakonshme dhe sinqerisht është e vështirë të merret seriozisht, veçanërisht nëse vjen nga dikush, përveç të rinjve të pakënaqur. Ose, e thënë ndryshe, do ta besoj kur ta shoh. Qeveria pothuajse me siguri ka aftësinë për të shtypur këtë rebelim të mundshëm nëse e sheh të nevojshme. Është plotësisht e mundur që qeveria beson se lëvizja do të shuhet vetë.

Nga një këndvështrim më i gjerë gjeopolitik, nëse ky është në ndonjë mënyrë fillimi i diçkaje më shumë, fuqia e Kinës bëhet e dyshimtë. Që kjo të ndodhë në të njëjtën kohë, fuqia e Rusisë është bërë e prishshme, dhe në të njëjtën kohë BE-ja është gjithnjë e më e pasigurt për drejtimin e saj të unifikuar, sugjeron që e gjithë Euroazia është në krizë. Nga ana tjetër, kjo do të thotë se fuqia relative e Shteteve të Bashkuara po rritet në mënyrë dramatike. Vlejnë paralajmërimet e zakonshme, por është e rëndësishme të theksohet se nëse Rusia nuk e stabilizon pozicionin e saj në Ukrainë, nëse BE-ja nuk bashkohet siç duhet dhe nëse demonstratat kineze janë më shumë se një ndezje në tenxhere, atëherë shumë mund të shfaqet një botë e re./GPF

Fraksion.com