“Përçarësi i fundit”; Një fazë e re në Luftën Ekonomike Globale

Nga Antonia Colibasanu 

 

Lufta është përçarësi i fundit.

Kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt, ajo nuk filloi vetëm një luftë tokësore në Evropë – ajo hapi atë që do të bëhej një luftë ekonomike mbarëbotërore që përfshin pothuajse çdo fuqi të madhe. Perëndimi iu përgjigj pushtimit duke vendosur sanksione dhe duke përdorur sistemin financiar ndërkombëtar kundër Rusisë, duke shpresuar që të gjakoste Moskën aq ekonomikisht sa për t’u pajtuar. Në vend të kësaj, Rusia gërmoi thembrat e saj, duke dyfishuar strategjinë e gjatë dekadash të armatizimit të shitjeve të saj të energjisë në Evropë, ndërsa kërkon aleatë dhe blerës të rinj. Natyrisht, heqja e energjisë ruse shkaktoi tronditje në të gjithë ekonominë globale.

Gati gjashtë muaj më vonë, bota ka hyrë në një fazë të re të luftës ekonomike. Edhe fuqitë e mëdha po përballen me inflacionin në rritje, një pandemi të vazhdueshme, mungesa të energjisë dhe një krizë të mundshme ushqimore. Temperaturat e larta të zgjatura në të gjithë Evropën kanë rritur kërkesën për energji për konsumatorët që përpiqen të qëndrojnë të ftohtë, ndërsa industria përpiqet të rrisë prodhimin si pjesë e një rimëkëmbjeje të gjatë ekonomike. Dhe kjo nuk do të thotë asgjë për dimrin e ardhshëm, thatësirat në të dyja hemisferat, ndotjen, ndërprerjet e zinxhirit të furnizimit dhe shkatërrimet e vazhdueshme në tokat pjellore në Ukrainë – të gjitha këto do të komplikojnë problemet ekonomike globale.

Ndërsa inflacioni nënkupton çmime më të larta për të gjithë, pasojat e luftës ekonomike shkojnë përtej shqetësimeve të çmimeve. Industria e transportit, për shembull, është prekur në mënyrë disproporcionale. Pas pushtimit fillestar rus, shqetësimi kryesor i industrisë ishte zgjidhja e çështjeve të lidhura me zonën e luftës – për shembull, nxjerrja e anijeve nga bregu verior i Detit të Zi – përpara se të merrej me kosto më të larta operacionale. Industria ruse e anijeve në veçanti është fare e ngelur. Megjithëse përbën vetëm 1 për qind të transportit global, vetë rusët përbëjnë gati 11 për qind të fuqisë punëtore të detarëve; Ukrainasit përbëjnë gati 5 për qind, dhe kështu lufta ka krijuar një mungesë të fuqisë punëtore në industri. Ndërkohë, operatorët kanë zhvilluar procedura auditimi për t’u siguruar që si pronësia e dërgesave ashtu edhe mallrat të mos bien nën sanksione – të gjitha këto nuk janë vetëm të kushtueshme, por kërkojnë kohë, duke ngadalësuar zinxhirët globalë të furnizimit ndërkohë që janë ende nën ndikimin e politikave pandemike.

Industria e sigurimeve ishte e ardhshme për t’u përshtatur me mjedisin e ri të biznesit. Sfida e parë për siguruesit ishte zhvillimi i procedurave që bënin të mundur auditimin e ekspozimit institucional ndaj sanksioneve ashtu siç vinin (me një ritëm të paprecedentë, jo më pak). Sigurimi i pajtueshmërisë efektive në një peizazh me zhvillim të shpejtë nuk është vetëm i shtrenjtë, por edhe i rrezikshëm, duke marrë parasysh potencialin për humbje të biznesit. Ritmi i ndryshimit që zbatimi i sanksioneve të vendosura ka bërë që kompanitë të mos jenë në gjendje të sigurojnë një person të sanksionuar ose të risigurojnë një sigurues të sanksionuar, pavarësisht nga lloji i biznesit. Mbajtja e kontrolleve mbi sanksionet, tashmë biznes si zakonisht, vazhdon të rrisë kostot operacionale dhe të fryjë primet e paguara nga bizneset në mbarë botën, të cilat të gjitha përfshihen në çmimin përfundimtar të konsumit.

Për të gjitha këto arsye, rivalitetet do të vazhdojnë të rriten ndërsa kombet përcaktojnë se çfarë është më e mira për veten e tyre. Ata do të duhet t’i përshtatin politikat e tyre me akumulimin masiv të goditjeve të vogla dhe të mëdha që vijnë nga pasiguria e lartë me të cilën po përballen prodhuesit dhe konsumatorët. Këto do të përfshijnë eksporte të kufizuara, pragje më të larta të ruajtjes, masa që mbështesin rritjen e prodhimit vendas apo edhe racionimin. Kjo përfundimisht do të rezultojë në pasoja të paqëllimshme, të paparashikueshme që do të jenë më të vështira për t’u menaxhuar për të gjitha shtetet, me disa që do të marrin goditjen më shumë se të tjerët.

Rast Studimi: Franca dhe Gjermania

Rregullatori i energjisë bërthamore i Francës njoftoi më 8 gusht se kishte zgjatur heqjet e përkohshme për të lejuar pesë termocentrale të vazhdojnë shkarkimin e ujit të nxehtë në lumenj, ndërsa vendi përballet me një nga thatësirat më të rënda në dekada. Uji i ftohtë është thelbësor për mbajtjen e reaktorëve të zhurmshëm në termocentralet bërthamore. Por edhe nëse Franca është një prodhues dhe eksportues i madh evropian i energjisë bërthamore, kushtet e motit e kanë bërë të vështirë për të vazhdimin e operimeve. Javën e kaluar, Electricite de France tha se duhet të ulë prodhimin e energjisë bërthamore në dy centrale të tjera për shkak të kushteve të motit.

Ky është po aq problem për Gjermaninë, e cila shpresonte të importonte një pjesë të prodhimit francez të energjisë elektrike në përpjekje për të reduktuar varësinë e saj energjetike nga Rusia. Të përballur me inflacion të lartë dhe në pritje të mungesës së energjisë në muajt e ardhshëm, ligjvënësit gjermanë po shqyrtojnë masat për të kursyer energjinë. Kancelari gjerman Olaf Scholz pranoi se kostot në rritje të energjisë janë një burim i mundshëm shqetësimi dhe paqëndrueshmërie sociale. Ndërkohë, e njëjta thatësirë ​​po prek ekonominë gjermane. Ministri i Transportit i Gjermanisë tha se nivelet e ulëta të ujit në Rhine mund të shkaktojnë probleme të transportit dhe bëri thirrje për një plan urgjent pastrimi për të mbajtur ekonominë gjermane të sigurt. E thënë thjesht, asgjë nuk duket qetësuese për fuqinë ekonomike të Evropës. Dhe nëse Rusia vendos të shkurtojë furnizimet me gaz natyror, situata vetëm do të përkeqësohet.

Rast Studimi: Odesa

Të gjitha këto çështje janë të dukshme edhe në mënyrën se si është zbatuar marrëveshja e eksportit të grurit të ndërmjetësuar së fundmi në portin e Odesës. Marrëveshja duhej të siguronte që gruri ukrainas të arrinte në Afrikë dhe pjesë të tjera të botës, duke shmangur një krizë ushqimore dhe duke sjellë lehtësim në tregjet globale të drithërave. Megjithatë, disa orë pas nënshkrimit të marrëveshjes, dy raketa ruse goditën portin. Për më tepër, operatorët e portit, si industria e transportit detar, po përballen me mungesë të fuqisë punëtore. Dhe çështjet ligjore janë të shumta lidhur me zbatimin e sanksioneve; burimet lokale përmendin çështjet me dokumentet dhe proceset e miratimit.

Rusia është një eksportues kryesor i shumicës së mallrave, kështu që natyrisht sanksionet ngrenë pyetje të ngjashme në portet anembanë botës. Me përjashtim të SHBA-së, e cila është kryesisht e vetë-mjaftueshme, shumica e prodhuesve industrialë në botë – veçanërisht Kina – varen nga importet e mallrave. Kina është gjithashtu e varur nga SHBA për të blerë eksportet e saj. Duke marrë parasysh problemet e tij socio-ekonomike në rritje, Pekini do të bëjë gjithçka që mundet për të shmangur kapjen në luftën ekonomike midis Perëndimit dhe Rusisë – përveç nëse ngjarjet rreth Tajvanit e detyrojnë atë ta bëjë këtë. Për botën e biznesit, kjo përkthehet në shpenzime më të larta operative dhe më shumë rreziqe të zinxhirit të furnizimit, të cilat të gjitha kontribuojnë në miratimin e përshpejtuar të ngritjes ose ripërtëritjes.

Për firmat perëndimore, megjithatë, zhvendosja vjen me rreziqet e veta – inflacioni, para së gjithash. Firmat amerikane duhet të konsiderojnë çmime më të larta të energjisë, por evropianët po përballen me pasiguri mbi sigurinë e vetë furnizimit. Edhe nëse Rusia nuk e shkurton furnizimin me gaz të Evropës, evropianëve do t’u duhet të përdorin rubla për blerjet, duke dobësuar euron dhe duke rritur inflacionin. Në të njëjtën kohë, Perëndimi, veçanërisht Evropa, duhet të ndihmojë në mbajtjen e ekonomisë së Ukrainës në këmbë. E gjithë kjo pasiguri e bën Evropën një destinacion më pak tërheqës për investimet e biznesit, e lëre më për tokën.

Problemet e Rusisë

Sfidat e Kremlinit janë të ngjashme, nëse jo më keq. Sanksionet dhe shkatërrimi i zinxhirit të furnizimit po zvogëlojnë atë që u shkon prodhuesve rusë dhe kur gjërat arrijnë atje, ato janë më të shtrenjta se dikur. Qeveria ka qetësuar popullatën për masat e saj antisanksione, por bizneset e saj po e ndjejnë vapën. Një masë kërkon që firmat ruse të shesin një përqindje të monedhës së tyre të huaj në bankën qendrore për rubla, duke ndihmuar në mbështetjen e monedhës kombëtare. Kjo përqindje ka rënë ndjeshëm që nga fillimi i luftës, por monitorimi i ngushtë financiar vazhdon, si dhe pasiguria e biznesit.

Kremlini ishte i vetëdijshëm për këto rreziqe përpara se të pushtonte Ukrainën, por bëri një llogaritje politike. Putin e vendosi strategjinë e sigurisë së Rusisë mbi prosperitetin e saj, duke e ditur se kundërvënie perëndimore kishte kufizime strikte. Si fillim, perspektiva e një Rusie të dobët dhe të paqëndrueshme të armatosur bërthamore nuk është shumë tërheqëse për Evropën apo Shtetet e Bashkuara. Megjithatë, Kremlini e dinte gjithashtu se pa teknologjinë perëndimore, ekonomia ruse do të luftonte për të ruajtur ritmin e mëparshëm të zhvillimit. Sanksionet kanë filluar të prekin prodhimin rus të energjisë dhe ka indikacione se prodhimi më i gjerë i prodhimit po vuan. Edhe nëse Rusia përfiton nga çmimet më të larta të mallrave, kufizimet e teknologjisë në veçanti do të fillojnë të gërryen dhe mund të kthehen në probleme socio-ekonomike.

Kremlini beson se rusët do t’i durojnë këto vështirësi për aq kohë sa mund të shesë një histori të besueshme se Rusia po e fiton luftën. Si pjesë e kësaj përpjekjeje, Moska përfiton nga mundësia për të dhënë lajme pozitive në vend për miqtë e rinj në Afrikë që e mbështesin atë kundër Perëndimit. Megjithëse është e paqartë se sa mund të ndihmojnë aleatët afrikanë, për Kremlinin mbështetja morale mund të jetë e mjaftueshme. Në të njëjtën kohë, është e paqartë se çfarë ndikimi ka lufta në fuqinë punëtore të Rusisë pas dëmeve të shkaktuara nga pandemia.

Lufta është përçarësi i fundit. Rreziku i destabilizimit ekonomik global rritet me çdo hap, sulmues apo mbrojtës, në luftën ekonomike, dhe ndërsa vendimet e drejtuesve të biznesit rrjedhin përmes zinxhirit të furnizimit. Së bashku, kjo përshpejton procesin e fragmentimit që tashmë ishte duke u zhvilluar për shkak të pandemisë.

Europa dhe Rusia do të preken më së pari. Një dimër i vështirë po vjen për të dy. Varësia energjetike e Evropës nga Rusia është një sfidë masive, veçanërisht gjatë thatësirës më të madhe të kontinentit në dekada. Për Rusinë, edhe nëse mund të gjejë tregje të reja për t’u shitur, rryma e teknologjive kryesore në vend po thahet. Gjërat do të përkeqësohen në fund të vitit, veçanërisht nëse marrim parasysh tregun e pasigurt të punës. Këmbëngulja e Moskës se gjërat po shkojnë mirë është shqetësuese. Si për Rusinë ashtu edhe për ekonominë globale, ato nuk janë qartësisht./GPF

 

Fraksion.com