Varshava në Budapest

Nga George Friedman 

Udhëtimi nga Varshava në Budapest është një udhëtim mes dy realiteteve. Varshava nuk është plotësisht në një bazë lufte, por ka një dëshirë për të qenë. Për polakët, Ukraina është gjithashtu lufta e tyre, ashtu siç janë të etur për të mbështetur ukrainasit dhe për të angazhuar rusët, duke shpresuar se SHBA, e cila ka trupa me bazë në Poloni, do t’u bashkohet atyre. Ata kanë një urrejtje të thellë ndaj rusëve që i paraprin komunizmit dhe ndajnë një ndjenjë identiteti me ukrainasit, të cilët u mirëpritën në shtëpitë polake kur u larguan nga vendi i tyre në fillim të luftës. Pjesërisht kjo për shkak se Polonia është ngulitur thellë në historinë evropiane. Linguistikisht është e lidhur me Evropën. Polakët thonë se do të sakrifikojnë për Ukrainën, dhe megjithëse duket se e mendojnë këtë, nuk mund të mos vërej se zjarri i artilerisë ruse nuk e ka goditur ende Varshavën. Megjithatë, sigurisht që lufta është afër zemrës së Varshavës.

Polonia dhe Hungaria

Bëhet fjalë për një orë fluturim për në Budapest, ku humori është shumë i ndryshëm. Qeveria nuk është e bindur se lufta do të vijë në Hungari, një ndjenjë që pasqyron tjetërsimin e rrënjosur në identitetin hungarez. Ndryshe nga Polonia, Hungaria nuk ka lidhje etnike me Ukrainën, apo me ndonjë vend tjetër evropian për këtë çështje. Hungarezët nuk kanë lidhje me asnjë komb apo grup etnik tjetër evropian. Të gjitha gjuhët evropiane – përveç hungarezes – rrjedhin nga indo-evropianishtja, një gjuhë e një populli të humbur në mjegullën e kohës. Hungarezët mbërritën nga Azia Qendrore. Ata u vendosën aty ku janë në vitin 800 pas Krishtit. Hungarezët mund të kenë afinitete personale me vendet e tjera evropiane, por etnikisht dhe gjuhësor janë të shkëputur. Është e vërtetë që Hungaria dikur kontrollonte zonën e Ukrainës vetëm në lindje të saj, por ata e pushtuan atë si hungarez, jo si të barabartë, dhe gjithsesi, Budapesti e humbi këtë territor në Traktatin e Trianonit pas Luftës së Parë Botërore. Vendi mbetet vërtet i zemëruar në lidhje me të, dhe disa janë të apasionuar pas rifitimit të atij rajoni.

Nëse po pyesni veten se çfarë dua të them, po përpiqem të kuptoj gjeopolitikën e Polonisë dhe Hungarisë. Polonia u ndërtua jashtë kornizës së Evropës. Hungaria nuk ishte kurrë pjesë e Evropës. Polonia ka një lidhje të thellë historike me Ukrainën. Hungaria jo. Polonia është përfshirë në Ukrainë pasi kufijtë e saj ndryshuan gjatë viteve. Hungaria mbetet një vend i vogël me qendër në Rrafshin e Madh Hungarez (një emër i mirë), një zonë në lindje të Austrisë, në jug të Polonisë dhe në veri të Rumanisë. Ky ka qenë thelbi i tij për 12 shekuj.

Polonia shtrihet në Rrafshin e Evropës Veriore, një zonë e gjerë, e sheshtë që shkon nga Franca në Moskë. Trafiku në këtë fushë ishte i rënduar dhe i larmishëm dhe ka përcaktuar historinë e Evropës veriore. Me përjashtim të Danubit, Hungaria ishte jashtë asaj rrjedhe. Polonia ishte pjesë e Evropës. Hungaria ndodhet vetëm atje.

Rrafshi i Evropës Veriore

Bisedat e ndryshme që do të bëhen në Varshavë dhe Budapest kërkojnë shpjegim, por kjo është e vështirë të arrihet. Dy qytete, gati fqinjë në vetëm 500 milje (800 kilometra) larg njëri-tjetrit, janë të huaj për njëri-tjetrin. Gjuhët nuk janë lehtësisht të transferueshme. Njëra është pjesë e luftës së Ukrainës, dhe tjetra është e largët, madje indiferente. Polonia është si pjesa më e madhe e Evropës; Hungaria është entiteti i saj. Pra, është e arsyeshme që Polonia është e kënaqur me rolin e Evropës bashkëkohore dhe Amerikës në të. Hungaria është e shqetësuar me të, për shkak të agjitacionit të fqinjëve të saj. Budapesti qëndron midis Varshavës dhe Bukureshtit, por duket se ata kanë më shumë të përbashkëta se sa ka me Budapestin./GPF

Fraksion.com