Tatarët e Krimesë shënojnë dëbimet e Stalinit, pavarësisht paralajmërimeve nga autoritetet ruse
Rreth 70 njerëz në kryeqytetin e Krimesë kanë kundërshtuar paralajmërimet zyrtare për të përkujtuar viktimat e dëbimit masiv të popullit tatar nga Stalin në vitin 1944.
Ata duruan shiun e madh dhe rrezikun e hakmarrjes për të marrë pjesë në një ngjarje përkujtimore në një pllakë pranë stacionit hekurudhor në Simferopol, duke mbajtur flamuj dhe, në disa raste, ngjyrat ukrainase në formën e byzylykut ose gjilpërës.
Gjysma e tatarëve të Krimesë, një popull mysliman sunit, mendohet të ketë vdekur gjatë zhvendosjes së tyre me forcë në pjesë të largëta të Bashkimit Sovjetik; pasardhësit e tyre flasin për dëbimin si gjenocid.
Por për tetë vitet e fundit, që kur Rusia aneksoi Krimenë, atyre u është refuzuar leja për të përkujtuar tmerrin.
Grupi i të Drejtave të Njeriut në Kharkiv, i cili heton abuzimet në të gjithë Ukrainën, thotë se këtë vit aktivistët tatarë morën paralajmërime nga zyrtarët rusë në Krime për “papranueshmërinë e aktiviteteve ekstremiste”.
Por ngjarja vazhdoi, me të moshuarit që përbënin shumicën e të pranishmëve.
Një i ri që mori pjesë tha se, përpara aneksimit rus të Krimesë në vitin 2014, rreth 50,000 njerëz do të mblidheshin në sheshin kryesor në Simferopol për të shënuar përvjetorin.
Shumë prej tyre ishin kthyer në atdheun e tyre pas rënies së Bashkimit Sovjetik dhe komuniteti tatar kishte lulëzuar përsëri.
CNN nuk po e zbulon njeriun për sigurinë e tij.
“Ishte e ndaluar të bëheshin demonstrata të tilla në vitet e fundit,” tha ai për CNN dhe gradualisht numri i pjesëmarrësve kishte rënë.
“Njerëzit po shkojnë në grupe të vogla në xhami, varreza dhe memoriale,” tha ai.
Por ai kishte dashur të vinte në ngjarjen në Simferopol, që “të mblidhemi në një turmë me flamujt tanë, të lutemi së bashku dhe të përkujtojmë këtë tragjedi, sepse ajo të lëviz shpirtin”.
Rreth 200 tatarë u mblodhën në Büyük Onlar (i quajtur nga sovjetikët si Oktyabrskoe), ku u tha një lutje në shi dhe fëmijët lexuan poezi.
Përvjetori u shënua edhe nga qeveria ukrainase, e cila tërhoqi paralele me pushtimin e vazhdueshëm të Rusisë.
Presidenti Volodymyr Zelensky nënshkroi legjislacionin “për mbrojtjen e të gjithë njerëzve të zakonshëm paqësorë, civilë që u shtypën nga pushtuesit dhe që u kapën rob prej tyre”.
Tamila Tasheva, përfaqësuesja e Zelensky në Krime, tha: “Ne nuk mund të mos bëjmë paralele me vitin 1944. Krimet aktuale kanë një histori të gjatë… Tatarët e Krimesë nuk futen më në kamionë mallrash dhe nxirren jashtë me forcë, por [rusët] krijojnë kushtet që ne të largohemi nga atdheu ynë historik”.
Ata tatarë që protestojnë ose promovojnë identitetin e Krimesë shpesh e gjejnë veten në gjykatë.
Sipas grupit të të drejtave të njeriut Crimea SOS, rreth 100 tatarë janë viktima të ndjekjes penale të motivuar politikisht; shumë prej tyre janë duke vuajtur dënime të gjata me burg.
Eskender Bariiev, një aktivist kryesor tatar i Krimesë, thotë se paralelet historike të vitit 1944 me të sotmen janë të pagabueshme.
“Tatarët e Krimesë u akuzuan për bashkëpunim me nazistët dhe [Stalini] kreu një operacion special, duke dëbuar kështu tatarët e Krimesë nga Krimea,” tha Bariiev këtë javë.
“Tani nën sloganet e denazifikimit dhe çmilitarizimit, pushtuesit filluan të ashtuquajturin operacion special dhe në fakt gjenocidin e popullit ukrainas.
Bariiev tha se, ashtu siç ishin deportuar tatarët e Krimesë, po ashtu edhe rusët tani po deportonin me forcë qindra mijëra ukrainas, kryesisht në pjesët e largëta të Rusisë.
Fraksion.com
