Si do të përfundojë lufta në Ukrainë

Nga George Friedman 

Ndërsa shqyrtojmë se si do të përfundojë lufta në Ukrainë, së pari duhet të kuptojmë se si filloi. Rusia pushtoi për arsye gjeostrategjike – duke pasur Ukrainën si një shtet tampon e mbron Moskën nga pushtimi nga perëndimi – dhe për arsye ekonomike, të cilat shpesh janë anashkaluar. Tranzicioni nga Bashkimi Sovjetik në Federatën Ruse nuk ishte aspak fitimprurës. Mund të ketë rritur pasurinë totale, por Rusia mbetet një vend i varfër. Produkti i saj i brendshëm bruto renditet menjëherë pas atij të Koresë së Jugut, një vend i respektueshëm, por vështirë se duhet të jetë një superfuqi. Dhe për sa i përket PBB-së për frymë, Rusia renditet e 85-ta, e vendosur midis Bullgarisë dhe Malajzisë.

Sigurisht, statistikat ekonomike rrallë tregojnë të gjithë historinë, por në rastin e Rusisë ato paraqesin me mjaft saktësi një vend që është më i varfër se sa duket, i maskuar sipërfaqësisht nga një shtresë e lartë e elitës super të pasur. Jeta në qytetet kryesore si Shën Petersburg dhe Moska është luksoze për të pasurit dhe e përballueshme për pjesën tjetër. Jeta në fshat është diçka krejtësisht tjetër.

Regjimet individuale nuk mund të fajësohen vetëm për varfërinë ruse. Madhësia e kombit dhe vështirësitë në fusha të tilla si transporti që lidhen me madhësinë e tij, e bëjnë Rusinë të vështirë për t’u qeverisur. Që nga koha e carëve, ka qenë shteti dhe jo prosperiteti i përbashkët ekonomik që e ka mbajtur Rusinë të bashkuar. Shpesh kjo është arritur përmes shërbimeve të sigurisë, të cilat kanë për detyrë ruajtjen e pushtetit shtetëror, jo ndërtimin e një ekonomie. Nuk është çudi që vendi që mburrej me Okhranën prodhoi gjithashtu një president që preu dhëmbët në KGB. Me të drejtë ose pa të drejtë, madhësia dhe joefikasiteti i Rusisë priren të kërkojnë një dorë të fortë.

Kjo ka krijuar një pritshmëri që shteti të jetë i fortë edhe nëse njerëzit janë të varfër. Kishte krenari për carët dhe për Stalinin – të ashtuquajturin “njeri prej çeliku”. Por që një sundimtar të qeverisë Rusinë, ata duhet të demonstrojnë forcë. Intelektualët në Rusi flasin për demokracinë dhe të drejtat e njeriut. Populli kërkon mbrojtje kundër pushtuesve nga jashtë dhe kundër kaosit varfërues nga brenda.

Gjatë viteve, Presidenti Vladimir Putin ka bërë gjeste të ndryshme për të përmirësuar Rusinë, por ai mësoi në KGB se pa një dorë të fortë Rusia është e paqeverisshme. Dhe ai e dinte se ekzistojnë dy lloje forcash: ajo që i bën vendet e tjera të dridhen dhe ajo që mban nën kontroll “armiqtë” e rritur.

Nga Bjellorusia në Kazakistan, Putini është përpjekur, në të vetmen mënyrë që ai e sheh të arsyeshme, të rindërtojë Rusinë tullë për tullë. Ukraina është tulla më e madhe. Ai beson se duhej ta merrte. Rusia po bëhej e shqetësuar. Po arrestoheshin disidentë dhe të huajt po e përjashtonin. Strategjia dhe fuqia e detyruan të vepronte. Por problemi ishte se instrumenti i tij i veprimit, ushtria ruse, ishte po aq joefektive sa vetë Rusia. Nuk ka qenë gjithmonë kështu. Sado brutal të ishte shërbimi ushtarak, kishte një farë krenarie në të.

Ushtria ruse sot duket e çorganizuar, pa imagjinatë dhe e pafrymëzuar. Vendosja e forcës, përgatitja e logjistikës dhe komanda e fushave të betejës në të gjitha nivelet thjesht nuk ishte aty. Kjo ishte një lloj tjetër ushtrie ruse, një ushtri e burokratizuar, më shumë e frikësuar nga cari sesa nga humbja nga armiku. Putini kërkoi një humbje të shpejtë të armikut. Por për të sunduar me forcë, duhet të shihni qartë dhe të goditni me vendosmëri në qendër të gravitetit.

Ukraina nuk kishte qendër graviteti, vetëm një forcë të lehtë këmbësorie të shpërndarë gjerësisht që nuk ofronte asnjë pikë të vetme për të shkatërruar. Edhe pse kjo mund të duket si një luftë guerile, nuk është, dhe Ukraina e befasoi armikun e saj me elasticitetin dhe paparashikueshmërinë. Sulmuesi mund të përgjigjet me sulme brutale ndaj popullatës, por kjo nuk u lë ukrainasve zgjidhje tjetër veçse të luftojnë. Ushtria ruse nuk ishte projektuar për këtë luftë, nuk kishte planifikuar për këtë luftë dhe ka për të ndërmarrë vetëm veprime brutale kundër civile. Dhe Putini do ta marrë atë.

Problemi, pra, është se Putini nuk mund të ndalet dhe as të arrijë një marrëveshje me Ukrainën që do ta mbajë. Çdo marrëveshje – përveç dorëzimit nga armiku – është një zbulim i dobësisë nga ana e një vendi të dobët dhe një sundimtari të dobët. Alternativat e vetme janë veprimi joefektiv, sepse forca që ai dërgoi në luftë ishte forca e gabuar nga një vend që nuk kishte të duhurën.

Ai mund të arrijë një armëpushim të vërtetë, por nëse e bën, ai ka mbaruar. Të paaftët për të mposhtur ukrainasit dhe të përbuzur nga të tjerët, shkatërron mitin e fuqisë së tij. Vazhdimi i luftës pafund zbulon të njëjtën gjë. Ndërsa kjo vazhdon, detyra kryesore e Putinit është të pretendojë se humbja nuk po ndodh sepse çdo gjë më pak se fitorja është humbje. Çdo marrëveshje duhet të përfundojë me tradhti, dhe siç ndodh me guerilët, ata bëhen më të fortë sa më gjatë të zvarritet lufta.

Një pyetje thelbësore është nëse Rusia ka rezerva strategjike. Ushtria ka mbi një muaj në terren, në mot ende të ftohtë, në fund të një linje logjistike problematike. Ajo ka luftuar me një forcë këmbësorie të lehtë të lëvizshme shumë të motivuar, të njohur me terrenin. Nuk mund të vazhdojë pafundësisht. Rusia duhet të rrotullojë forcat e saj. Strategjikisht, duhet të dërgojë më shumë. Në vend të kësaj, ajo po ekzekuton një tërheqje të përgjakshme. Nuk luftohet për të njëjtën terren dy herë nëse nuk duhet.

Kjo do të thotë se plani i luftës i Putinit është shkatërruar. Rezistenca ka qenë efektive dhe trupat e tij kanë nevojë për një lehtësim që ai nuk mund ta sigurojë. Putini do të shtiret në drejtime të tjera – ndoshta në Balltik apo Moldavi – por atij i mungon forca për të luftuar në një front tjetër. Ai nuk mund ta përballojë lehtë këtë luftë, veçanërisht përballë ushtarëve të NATO-s që deri më tani kanë qëndruar jashtë përleshjes.

Megjithatë, nuk mund të parashikoj se çfarë do të bëjë një udhëheqës në fund. Por tani për tani, është e qartë për mua se Putini do të kapet pas pushtetit dhe do të fajësojë të gjithë rreth tij. Por çdo ditë që lufta vazhdon, Putini dobësohet. Ukraina nuk duhet të jetë në gjendje të rezistojë, NATO nuk duhet të jetë e bashkuar, lufta ekonomike amerikane nuk duhet të jetë kaq e fuqishme. Putini po bëhet më i dëshpëruar. Ai ka mërmëritur për armët bërthamore, shenjë e dëshpërimit të madh. Por ai e di se ai dhe kushdo që ai mund të dojë do të vdesin në një shkëmbim bërthamor. Edhe nëse ai është i përgatitur të bëjë vetëvrasje në vend që të kapitullojë, ai e di se urdhri për lëshimin duhet të kalojë nëpër disa duar dhe secila prej këtyre duarve e di se kundërsulmi do të vrasë të dashurit e tyre. Këtu qëndron dobësia e luftës bërthamore: Hakmarrja është një gjë, fillimi tjetër. Putini u beson pak njerëzve dhe ai nuk e di se sa i besueshëm do të ishte dikush në këtë situatë – as çfarë mund të bënin amerikanët nëse do të shihnin përgatitjen për një nisje ruse.

Nëse Putin heq dorë nga pozicioni i tij, ai është i kompromentuar dhe ndoshta i humbur. Rrotullohen zukat. Pra, ai duhet të vazhdojë të luftojë derisa të detyrohet të largohet dhe dikush tjetër që nuk është përgjegjës për katastrofën të marrë përsipër dhe të fajësojë për të gjitha Putinin. Unë mendoj se kjo nuk mund të përfundojë derisa Putini të tërhiqet nga loja.

Natyrisht, këtu po largohem nga analiza gjeopolitike në atë politike. E para përpiqet të minimizojë ndikimin individual ndërsa e dyta e thekson atë. Kjo i jep parashikimit tim një pasaktësi të pashmangshme. Por duke pasur parasysh situatën në terren, dhe duke pasur parasysh dinamikën e brendshme ruse, duket se të gjitha forcat që do të përballen me Putinin diktojnë një drejtim të caktuar. Lufta do të përfundojë, por lufta po evoluon në një mënyrë që krijon presione unike mbi sistemin politik rus dhe, për shkak të natyrës së sistemit, ky presion rrotullohet mbi Putinin.

Ky nuk është i vetmi rezultat. Ukraina mund të shembet. Rusia mund të shembet. Ushtria ruse mund të hartojë një strategji për të fituar luftën. Mund të arrihet një zgjidhje që respektohet. Të gjitha këto janë të mundshme, por unë nuk shoh shumë lëvizje në asnjë nga këto drejtime. Një fund politik është ajo për të cilën unë do të vë bast, me rusët që marrin fundin e shkurtër të shkopit. Nuk do ta kisha menduar këtë në ditën e parë të luftës, por mendoj se kjo ka të ngjarë të jetë forma e ditës së fundit./GPF

 

Fraksion.com