Dezinformatat mbi Ukrainën po bëjnë jehonë në Evropën Lindore

Në Evropën Lindore, një rajon dikur i dominuar nga Moska dhe me pakënaqësi të thellë ndaj Rusisë, dezinformatat antiperëndimore po bëjnë depërtime befasuese ndërsa thellohet kriza në Ukrainë.

Javët e fundit, videot kanë qarkulluar në internet në rajon, që supozojnë se trupat ukrainase po përgatiten për një pushtim ose duke hyrë në territorin rus – pretendime të refuzuara si të rreme nga Kievi.

AFP Fact Check zbuloi se disa nga këto video tregonin stërvitje ushtarake të palidhura të filmuara vite më parë. Disa nga pamjet erdhën nga viti 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë, ndërsa një tjetër ishte një video e vitit 2018 e maskuar si një raport i BBC.

Disa falsifikime “portretizojnë NATO-n si atë që është përgjegjëse për situatën aktuale, ndërsa Rusia supozohet se thjesht po i reziston përpjekjeve të gjata për të kërcënuar sigurinë e saj”, tha Bohumil Kartous, një zëdhënës i Elves Çeke, një grup vigjilent në internet.

“Kjo rezonon me një segment të caktuar të popullsisë,” shtoi ai, duke iu referuar Republikës Çeke, e cila ka dërguar municion për të ndihmuar Ukrainën.” Për disa, ajo bazohet në pretendime të ngjashme të mëparshme dhe çimenton bindjen e tyre. Për të tjerët, kjo krijon një ndjenjë pasigurie e cila nga ana tjetër krijon rezistencë ndaj përpjekjeve të qeverisë (Çeke) për të ndihmuar Ukrainën të mbrohet”, tha ai.

Shumë postime mashtruese e portretizojnë qeverinë ukrainase si të korruptuar, neo-naziste dhe rusofobike.

Sipas Frantisek Vrabel, themeluesi dhe CEO i Semantic Visions në Pragë, i cili identifikon dezinformimin e mundshëm bazuar në përdorimin e modeleve gjuhësore në internet, kjo lloj retorike del “nga goja e Putinit”.

Vrabel i tha AFP se sasia e madhe e retorikës anti-ukrainase dhe anti-NATO u rrit 75 herë në internet që nga tetori i kaluar vetëm në Republikën Çeke dhe ka zëvendësuar Covid-19 si temën kryesore të dezinformimit.

“Temat kryesore janë se rusët janë çlirimtarët dhe se ka gjenocid në Ukrainë”, tha ai. “Ky është tani narrativa dominuese”.

‘Rritje e madhe’ në dezinformim

Sllovakia, një anëtare e Bashkimit Evropian dhe NATO-s, fqinje me Ukrainën, duket se ka qenë veçanërisht e ndjeshme ndaj dezinformatave pro-Kremlinit edhe pse Rusia ka grumbulluar trupa në kufirin e Ukrainës.

Vendi prej 5.5 milionë banorësh, i cili ndan një kufi 97 kilometra (60 milje) me Ukrainën, nënshkroi një pakt mbrojtës me Shtetet e Bashkuara këtë muaj, duke lejuar trupat amerikane të operojnë në territorin e tij.

Kjo marrëveshje provokoi kundërshtim të ashpër nga rivalët politikë të qeverisë, si dhe një pjesë e konsiderueshme e popullsisë së Sllovakisë dhe u bë një objektiv i preferuar i dezinformimit dhe propagandës.

Si rezultat, në Sllovaki janë në rritje ndjenjat anti-SHBA, anti-NATO, madje edhe kundër BE-së.

Një sondazh i opinionit muajin e kaluar nga agjencia sllovake Focus zbuloi se 44 për qind e të anketuarve besonin se SHBA dhe NATO ishin përgjegjëse për përshkallëzimin e tensioneve midis Rusisë dhe Ukrainës, ndërsa vetëm 35 për qind e konsideronin Rusinë përgjegjëse.

Narrativa anti-NATO është veçanërisht e rëndësishme pasi një nga kërkesat e Rusisë ka qenë tërheqja e forcave shtesë të NATO-s të dërguara në rajon pas aneksimit të Krimesë nga Moska.
Roman Maca, një analist në Institutin për Politikë dhe Shoqëri në Pragë tha se kishte pasur “një rritje të madhe” të dezinformatave në rajon.

Maca tha se ishte “interesante të shihje se sa njerëz dhe grupe që kanë luftuar në dy vitet e fundit kundër masave Covid tani janë hedhur në propagandën pro-ruse dhe kanë filluar të përhapin këtë lloj dezinformimi”.

Një shembull është Chcipl pes, një grup i themeluar fillimisht për të mbrojtur interesat e pronarëve të restoranteve çeke gjatë krizës Covid, i cili postoi një tekst për “Ukrainë me ekonominë e saj në kolaps, të korruptuar, e cila duhet të gjejë dikë për të fajësuar”.

“Nëse ka gjenocid në republikat separatiste, Putini nuk do të mbetet pa zgjidhje”, thuhet në deklaratë.

Realiteti alternativ

Në pjesë të rajonit që tradicionalisht kanë qenë më pro-ruse, tregimi i Moskës për agresionin ukrainas është tashmë i mirë-çimentuar.

Tabloidët serbë këtë javë përsëritën një pretendim të paverifikuar se forcat ruse kishin shkatërruar dy automjete të blinduara ukrainase që hynë në Rusi.

“Ukraina sulmoi Rusinë!” bërtiti në faqet e para të tabloideve serbe të martën, disa orë pasi presidenti rus Vladimir Putin njoftoi se do të njihte dy rajone separatiste në Ukrainë dhe do të urdhëronte dërgimin e trupave.

“Në javët e fundit, ne kemi vëzhguar të gjitha llojet e operacioneve të lajmit të rremë. Fillon nga Kremlini, kalon nëpër mediat zyrtare, kalon nëpër të gjitha këto periferikë dhe media sociale me foto të falsifikuara, me pretendime që janë të falsifikuara”, tha Ruslan Stefanov, drejtor programi në Qendrën Bullgare për Studimin e Demokracisë.

Duke lexuar postime të tilla, “do të mendoni se Ukraina u çmend krejt papritur dhe filloi të bënte luftë të gjithanshme kundër Rusisë”, tha ai.

“Ky është një realitet alternativ i sponsorizuar nga shteti.”/AFP

 

Fraksion.com