Lëvizja e Rusisë

Nga George Friedman 

Rusia nuk është një vend i besueshëm – për arsye të mirë. Gjermania e pushtoi dy herë në shekullin e 20-të, Franca e pushtoi një herë në shekullin e 19-të dhe Suedia një herë në shekullin e 18-të. Këto nuk ishin inkursionet thumbuese me të cilat ishte mësuar Evropa, por depërtime të thella që synonin të kapnin zemrën e Rusisë dhe ta nënshtronin atë përgjithmonë. Çdo shekull pa një sulm ndaj Rusisë që kërcënonte ekzistencën e saj. Është e vështirë të harrohet diçka e tillë dhe është e vështirë për Rusinë të mos jetë dyshuese për lëvizjet në periferi të saj. Nuk ka asgjë në historinë ruse që t’i bëjë udhëheqësit e saj të mendojnë ndryshe.

Ky qëndrim e bën Rusinë një kërcënim për fqinjët e saj. Perëndimi e pa kolapsin e Bashkimit Sovjetik pasi Rusia thjesht u jepte pavarësi vendeve të huaja. Rusët, të habitur nga ajo që kishte ndodhur, ishin të përgatitur ta shihnin edhe në këtë mënyrë. Moska mori më të mirën nga Perëndimi. Ai supozoi se vendet e reja të pavarura do të ishin neutrale dhe për këtë arsye nuk do të ishin një kërcënim për Rusinë. Dinamika e historisë nuk është aq e rregullt, dhe me kalimin e kohës qeveria ukrainase dhe Rusia u afruan më shumë. Kjo kërcënoi të minonte vizionin perëndimor të botës post-sovjetike – si dhe pritshmërinë e shumë ukrainasve.

Vetëm 24 vjet pas rënies së Bashkimit Sovjetik, një revolucion në Ukrainë rrëzoi qeverinë pro-ruse të vendit. Nga këndvështrimi perëndimor (dhe veçanërisht ai amerikan), Ukraina ishte një komb i pavarur – punët e saj nuk kishin të bënin fare me Rusinë. Rusia kishte një regjim të korruptuar dhe represiv, dhe si pjesë e projektit moral amerikan, SHBA do të mbështeste ata që u ngritën kundër atij regjimi dhe pretendonin të drejtat e tyre demokratike. Rusia i pa gjërat ndryshe. Nga këndvështrimi i saj, qeveria e përmbysur ishte qeveria e zgjedhur ligjërisht e Ukrainës, dhe Shtetet e Bashkuara (dhe të tjerët) kishin projektuar një grusht shteti për të imponuar një qeveri properëndimore. Duke vepruar kështu, Shtetet e Bashkuara kapitalizuan rënien e Bashkimit Sovjetik për të marrë kontrollin e Ukrainës. Për shkallë, Poltava, Ukrainë, ku rusët ndaluan përparimin suedez në shekullin e 18-të, ishte vetëm 500 milje (800 kilometra) nga Moska. Distanca aktuale nga kufiri ukrainas në Moskë ishte shumë më e vogël se kjo.

Konflikti në Ukrainën Lindore

Çfarëdo që amerikanët mendonin se po bënin, rusët e panë këtë si shkelje të së drejtës së Rusisë për sigurinë kombëtare, duke përdorur pretendimin e inkurajimit të demokracisë për të kërcënuar Rusinë. Nga pikëpamja amerikane, Ukraina kishte të drejtën e vetëvendosjes kombëtare. Nga pikëpamja ruse, ajo nuk kishte të drejtë të përbënte një kërcënim ekzistencial për Rusinë. Nga pikëpamja gjeopolitike, synimi amerikan nuk kishte rëndësi. Synimet ndryshojnë dhe një Ukrainë pro-amerikane ishte thjesht një kapitull i ri në një histori të gjatë të pasigurisë ruse. Rusia i kishte mbijetuar pushtimeve të mëparshme duke vendosur distancë midis një pushtuesi dhe Moskës. Të gjitha pushtimet e shekujve të mëparshëm dështuan sepse pushtuesit duhej të kalonin aq shumë territor sa që një pushtim veror do të përfundonte në dimrin rus. Me Ukrainën një “kukull” amerikane, kjo distancë zvogëlohet në mënyrë dramatike, zona tampon u shpërbë. Ajo që e kishte ruajtur Rusinë me shekuj nuk e ruan më atë.

Zonat Bufere të Rusisë
Për Rusinë, kjo ishte pika kthese e epokës post-sovjetike. Ukraina ishte një element kritik i mbrojtjes së Rusisë, por nuk ishte i vetmi element. Linja kryesore e sulmit në Rusi është Rrafshi i Evropës Veriore, i cili shtrihet nga Franca pothuajse në Moskë. Kufiri perëndimor i Bashkimit Sovjetik ishte Bjellorusia dhe ishte ankoruar në kufirin e tij me Poloninë.

Një linjë e dytë, më e vështirë e sulmit në Rusi është përmes Kaukazit, i cili e ndan Rusinë nga Turqia, Irani dhe aleatët e tyre. Sovjetikët kontrollonin malet masive të Kaukazit të Veriut, duke përfshirë Çeçeninë dhe Dagestanin. Megjithëse ata formuan një barrierë të fortë kundër jugut, ata ishin të populluar dhe kështu potencialisht të destabilizuar nga militantët islamikë. Kaukazi i Jugut (Azerbajxhani, Gjeorgjia dhe Armenia), dikur pjesë e Bashkimit Sovjetik, është gjithashtu një tampon i rëndësishëm.

Linja e tretë e sulmit shtrihej në Azinë Qendrore. Vendet e rajonit nuk paraqesin asnjë kërcënim për Rusinë, por tërheqja e SHBA nga Afganistani ka turbulluar ujërat. Ekziston një kërcënim real i përhapjes së dhunës nga islamistët dhe SHBA-ja vazhdon të kërkojë baza ajrore në rajon për të mbështetur operacionet e kufizuara në Afganistan. Për Rusinë, Azia Qendrore është kështu e rëndësishme për t’u siguruar.

Në lindje është kufiri me Kinën. Rusia ndan një interes me Kinën për të bllokuar Shtetet e Bashkuara, por ekziston një mosbesim i thellë historik midis dy vendeve. Rusët kishin pushtuar më parë Kinën dhe Mançurinë. Sovjetikët konsideruan bombardimin e Lop Nur, qendrës së armëve bërthamore të Kinës, dhe iu afruan Shteteve të Bashkuara për të bashkëpunuar në operacion. Kishte konflikte serioze kufitare midis Kinës dhe Bashkimit Sovjetik në vitet 1960, duke përfshirë një betejë të madhe përgjatë lumit Ussuri. Mao ishte armiqësor ndaj Bashkimit Sovjetik. Marrëveshja midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës në vitet 1970 dhe 1980 ishte e drejtuar kundër Rusisë. Duke pasur parasysh këtë histori, kufiri kinezo-rus është një vend cenueshmërie.

Me fjalë të tjera, Rusia është e rrethuar nga dobësi. Pra, ajo ka zhvilluar një qasje të butë për t’u marrë me to. Nuk dërgon tanke; ajo përdor problemet politike dhe ekonomike për të rritur ndikimin e saj. Kështu është rasti në Bjellorusi, ku paqëndrueshmëria nën Presidentin Alexander Lukashenko i lejon Rusisë të rrisë fuqinë e saj dhe të destabilizojë kufirin me Poloninë. Në Azinë Qendrore, ajo përdor marrëdhëniet ekonomike dhe tensionin midis shteteve të Azisë Qendrore për të rritur ndikimin e saj. Në Kaukazin e Jugut, ajo ka futur paqeruajtës për të mbajtur një armëpushim midis Azerbajxhanit dhe Armenisë, duke i dhënë asaj mënyra të ndryshme për të ndikuar. Natyrisht, ajo ruan marrëdhënie të mira me Kinën, por të dyja mbeten të kujdesshme ndaj tjetrës.

Rrafshina e Evropës Veriore, Kaukazi, Azia Qendrore dhe kufiri kinez janë të gjitha jetike. Por çështja qendrore për Rusinë është Ukraina. Ukraina është vendi ku Shtetet e Bashkuara, nga pikëpamja ruse, i kanë mbytur kthetrat. Rusia mund ta menaxhojë Bjellorusinë, por nuk mund të ushtrojë fuqi të butë në Ukrainë për shkak të potencialit për ndërhyrje amerikane. Ka zëra për një pushtim rus në javët e ardhshme, por pushtimet reale nuk njoftohen. Nga ana tjetër, pushtimet që nuk dëshironi të nisni (sepse mund të humbisni) duhet të shpallen. Bëhet një armë psikologjike të përpiqesh të detyrosh një zgjidhje në të cilën Rusia mban një veto të fortë mbi proceset e brendshme.

Duhet mbajtur mend se Rusia po përballet me një mori sfidash komplekse dhe të rrezikshme në kufijtë e saj. Secili prej tyre mund të dalë jashtë kontrollit. Dhe si të gjitha kombet, Rusia ka gjerësi të kufizuar të brezit. Moska po përpiqet qartë të lëvizë në mënyrë sekuenciale dhe jo njëkohësisht, por kjo supozon se ka kohë. Dhe meqenëse SHBA-ja nuk ka gjasa të veprojë, koha mund të jetë në anën e Moskës. Por frika ruse ushqehet vetë dhe mund të shkaktojë veprime të pakujdesshme. Dhe më e rëndësishmja, në menaxhimin e rajoneve që presin armiq, një krizë përcaktuese mund të arrijë pa ftesë.

Rusia, nga këndvështrimi i saj, duhet të paktën të zbusë kërcënimet e epokës sovjetike. Pra, presionet ndaj Rusisë janë të mëdha, por ka shumë mundësi për të vepruar. Rusia tenton të lëvizë qëllimisht, por realiteti mund të mos i japë asaj opsionin. Amerikanët janë, ndër të tjera, të paparashikueshëm këto ditë./GPF

Fraksion.com