Kina dhe elementi i surprizës

Nga George Friedman

Një luftë midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara do të ishte një luftë midis fuqive të barabarta. Kjo nuk do të thotë se ato janë fuqi identike; të gjitha kombet ndryshojnë për sa i përket gjeografisë, strategjisë, fuqisë punëtore, armatimit etj. Por ato janë të barabarta në atë që të paktën në sipërfaqe secili duket krejtësisht i aftë për të mposhtur tjetrin. Planifikimi para luftës bëhet edhe më i rëndësishëm pasi secila palë kërkon të identifikojë dobësinë e armikut të saj dhe të vendosë forcën e nevojshme për ta mposhtur shpejt atë. Dëshira e fuqisë sulmuese është të godasë një goditje aq të fuqishme dhe aq të dëmshme sa armiku ose të kapitullojë ose të negociojë një zgjidhje të kënaqshme. Goditja e parë është kritike.

Thelbësore për të dhënë një goditje të parë të suksesshme është elementi i befasisë. Nëse njëra palë është e vetëdijshme për qëllimin dhe planin e armikut të saj, një fuqi të barabarte do t’i paralajmërojë forcat e saj dhe do t’i përqendrojë ato për të mposhtur ose shmangur goditjen. Gjatë shekullit të 20 -të, shumica e konflikteve kryesore të  fuqive të barabarta u veshën në befasi. Pushtimi gjerman i Francës përmes Belgjikës në Luftën e Parë Botërore ishte i papritur nga francezët, siç ishte sulmi gjerman në Francë përmes Ardenes në Luftën e Dytë Botërore. Japonezët fshehën qëllimin e tyre për të goditur Pearl Harbor në mënyrë operative dhe diplomatike, duke kryer bisedime paqeje me Shtetet e Bashkuara në orët para sulmit. Gjermanët fshehën qëllimin e tyre për të pushtuar Bashkimin Sovjetik në 1941, edhe pse ata grumbulluan forcat e tyre. Shtetet e Bashkuara dhe Britania arritën të ngatërrojnë Gjermaninë në lidhje me vendin e pushtimit të Francës, edhe pse ishte e qartë për të gjithë se një sulm po vinte.

Sigurimi i elementit të befasisë nuk garanton fitoren përfundimtare, natyrisht, por në këto raste, surpriza siguroi që sulmi fillestar nuk përfundoi para fillimit të luftës. Kur Rusia hapi luftën e saj me Japoninë në 1905, Moska dërgoi një flotë nga Shën Petersburg në Japoni për të mposhtur marinën e saj dhe për të detyruar një zgjidhje politike. Rusia nuk e fshehu as nisjen, as destinacionin e saj. Marina japoneze u vendos dhe shkatërroi flotën ruse. Pra, ndërsa surpriza nuk garanton asgjë, mungesa e befasisë e bën fitoren në goditjen fillestare jashtëzakonisht të vështirë.

Pozicionet kineze dhe amerikane në Paqësorin Perëndimor japin një ndjenjë të një gjendjeje afër luftës. Shtetet e Bashkuara nuk ka gjasa të fillojnë luftën. Interesi i tij është të ruajë opsionin e bllokimit të transportit përmes porteve lindore të Kinës. Isshtë e kënaqur të mbash atë pozicion. Kinezët përballen me një situatë ku Shtetet e Bashkuara kanë një mundësi për të dëmtuar Kinën dhe ata nuk mund të mbështeten në përmbajtjen amerikane. Rrethanat janë të tilla që Kina ose duhet të arrijë një marrëveshje politike me Shtetet e Bashkuara, të pranojë dobësinë e saj ose të fillojë armiqësitë.

Ka dy strategji që mund të zgjedhë për të ruajtur elementin e befasisë. Mbrojtja e synimit për të zhvilluar luftë është gjithmonë më e mira, ndërsa mbrojtja e lëvizjes hapëse të një lufte që dihet se është e mundshme është e dyta. Kjo e fundit mund të jetë shumë efektive nëse sulmuesi është gati të shfrytëzojë suksesin.

Kina nuk i ka bërë të ditura qëllimet e saj, por ka krijuar një atmosferë në të cilën një luftë e nisur prej saj është një mundësi reale nëse Shtetet e Bashkuara nuk ndryshojnë pozicionin e tyre diplomatik ose qëndrimin ushtarak. Krijimi i një qëndrimi të tillë i kushton Kinës një dimension surprize. SHBA -ja e ka përqendruar forcën e saj të konsiderueshme ushtarake në Kinë, duke e bërë fillimin nga Kina më të vështirë. Nga ana tjetër, Shtetet e Bashkuara tashmë ishin vendosur në një qëndrim të rrezikshëm për Kinën, dhe çfarëdo që SHBA -ja mund të mendojë se synimet e saj janë, Kina nuk mund të marrë si të mirëqenë se SHBA -ja nuk po synon veprime armiqësore. Kinës i është dashur të vendosë forcë gjithsesi, kështu që mundësia e luftës nuk është e huaj nga asnjëra palë. Treguesit e luftës janë të vlefshëm në aspektin diplomatik. Ata mund të bindin Shtetet e Bashkuara të ndryshojnë qëndrimin e tyre ushtarak dhe pozicionin e tyre në marrëdhëniet ekonomike, jo aq shumë nga frika e Kinës, por sepse çështjet mund të mos kenë aq shumë rëndësi për ethet e Luftës së SHBA mund të detyrojnë rivlerësimin, dhe SHBA ka më shumë hapësirë për manovrim sesa ka Kina.

Kina ka bërë diçka të çuditshme. Ajo ka treguar pikën e fillimit të luftës – Tajvanin – dhe ka krijuar një forcë që teorikisht mund të merrte Tajvanin. Shpallja e objektivit specifik është po aq e rrezikshme sa japonezët i lënë flotës amerikane të dijë se Pearl Harbor ishte objektivi. Sulmi ndaj Tajvanit nënkupton një operacion amfib që kërkon një forcë të kufizuar nga kapaciteti i mjeteve amfibike (gjithmonë të papërshtatshme, siç shihet në Normandi), dhe pastaj lënien e asaj force për të përfshirë armikun ndërsa përforcimet dhe një transferim i vazhdueshëm i furnizimeve kalojnë 100 kilometra ujë nën mundësi Sulm raketor dhe ajror amerikan.

Eshtë shumë e çuditshme të zbulosh vendndodhjen e fillimit të luftës, dhe më e çuditshme akoma sepse ky vend është po aq i prekshëm ndaj veprimeve të armikut sa ishte Normandia. Në të vërtetë, aleatët ndërmorën Operacionin Fortësia, i cili ishte projektuar për të bindur Gjermaninë se pushtimi po vinte kudo, por aty ku erdhi. Ata nuk e përmendën vendndodhjen e pushtimit, siç ka bërë Kina, por rrezikuan gjithçka për ta mbajtur të fshehtë vendndodhjen.

Ripërtëritja e vazhdueshme e Kinës për synimet e saj ndaj Tajvanit, duke përfshirë ndonjëherë detaje se si mund të ekzekutohet një pushtim i tillë, janë të çuditshme në vlerë nominale. Sidoqoftë, nuk është e çuditshme nëse supozohet se Shtetet e Bashkuara nuk do të luftojnë për të. Në këtë rast, obsesioni i Pekinit me Tajvanin është thjesht pjesë e strategjisë së përgjithshme për të bindur Shtetet e Bashkuara se lufta ka të ngjarë nëse Shtetet e Bashkuara nuk ndryshojnë pozicionin e tyre. Në atë rol, Tajvani ka kuptim të përsosur.

Ka kuptim edhe në një mënyrë tjetër. Kina ndihet e kufizuar për të filluar konfliktin, por qëllimi i saj nuk është vetë Tajvani, i cili është i varur si një harengë e kuqe. Marrja e Tajvanit nuk do të zgjidhte problemin strategjik të Kinës. Problemi është se një varg ishujsh nga Japonia në Singapor, dhe përfshirë Indinë, Vietnamin dhe Australinë, ose janë në linjë zyrtarisht me Shtetet e Bashkuara ose ndajnë bashkëpunim joformal nga armiqësia ndaj Kinës. Ky varg krijon një linjë pikash bllokimi që bllokojnë qasjen e Kinës në oqeanet globale. Mbajtja e Tajvanit do të krijonte një hendek më të gjerë në një vend, por në kushtet e luftës, do të ishte një kalim i rrezikshëm për anijet tregtare.

Sidoqoftë, është e vështirë të imagjinohet një pikë tjetër që do të zgjidhte problemin strategjik të Kinës pa shkaktuar të gjitha problemet që do të kishte një pushtim i Tajvanit. Nëse do të mund të tërhiqte Indonezinë dhe Filipinet në një aleancë, do të hapet një hendek që SHBA-ja do të jetë nën presion të madh për ta bllokuar dhe nuk mund të bllokohet pa një luftë që do të përfshinte luftime tokësore. Asnjë vend nuk ka treguar interes për të rënë në sferën e ndikimit kinez.

Një pushtim i Tajvanit ka pak kuptim, mbi të gjitha, sepse mundësia e dështimit është e madhe. Ideja që fokusi në Tajvan është krijuar për të tërhequr vëmendjen e Shteteve të Bashkuara nuk funksionon. Përgatitjet për një sulm amfib në shkallë të gjerë janë masive, kërkojnë një kohë të mirë dhe janë të vështira për t’u humbur nga aftësitë zbuluese të SHBA.

Nga kjo mund të nxjerrim përfundimin se fokusi në Tajvan ka për qëllim të rrisë ndjenjën e luftës së afërt dhe të formësojë llogaritjet e SHBA dhe atyre të aleatëve të saj. Isshtë e mundur që Kina të synojë një konflikt të gjerë që mbulon të gjithë Paqësorin Perëndimor, në të cilin Kina vë bast për gjithçka. Por Kina nuk ka nevojë të vërë bast për gjithçka.

Mundësia e vetme e mbetur është që Kina po përgatitet për një negociatë me Shtetet e Bashkuara. Konkursi fillimisht filloi sepse SHBA kërkuan qasje të barabartë në tregun kinez dhe një fund të manipulimit të juanit. Kina nuk ka qenë në gjendje të pajtohet për asnjërën, dhe ndjenja e armiqësisë ka të ngjarë po aq për konsumin e brendshëm sa edhe ajo amerikane. Ndjenja e luftës është arritur, por indikacionet e luftës janë të vështira për t’u parë edhe nëse shikoni nga afër. Kjo lë një zgjidhje politike./GPF

 

Fraksion.com