Kërkimet e Kinës për një zgjidhje të negociuar
Nga George Friedman
Javën e kaluar, Kina festoi 100 vjetorin e themelimit të Partisë Komuniste. Festa përfshinte një plan për pushtimin e Tajvanit, së bashku me një kërcënim për përgjakur kokat e armiqve të Kinës. Plani i botuar për pushtim, padyshim, ishte thjesht një përmbledhje vizatimore e një pushtimi, e krijuar për të frikësuar më shumë sesa për të kaluar informacione taktike në Shtetet e Bashkuara. Kërcënimi me gjakun ishte që ta bënte Kinën të duket e egër. Problemi ishte që një pushtim amfib i planifikuar duhet të përfshijë elementin e befasisë. Pushtimet amfibë janë rreziqe të mëdha dhe duhet të jenë të rrethuara nga “një truproje gënjeshtrash”, siç u tha në Luftën e Dytë Botërore, dhe kërcënimi me kokat e armiqve të tij të përgjakshëm duket më shumë si një zemërim i egër sesa një kërcënim. Akoma, Kina po sinjalizon një gatishmëri për luftë me shpresën se nuk do të duhet të zhvillojë një të tillë.
Unë kam shkruar shumë në javët e kaluara në lidhje me dilemën strategjike të Kinës dhe opsionet e saj për zgjidhjen e saj. Javën e kaluar, unë shkrova për strategjinë e indireksionit që Kina dhe Rusia duhet të marrin me Shtetet e Bashkuara. Duke u ndalur te Kina, unë dua të shqyrtoj se si kjo strategji mund të çojë në një zgjidhje të negociuar. Unë dua të zhytem më thellë në atë që unë mendoj se është strategjia optimale për Kinën.
Shtetet e Bashkuara favorizojnë status quo-në. Pozicioni i saj politik dhe ushtarak shtrihet nga Japonia në Oqeanin Indian. Duke pasur parasysh pikat e pikave ndërmjet tokave të ndryshme, SHBA-të kanë mundësinë të bllokojnë hyrjen e Kinezëve në Paqësorin Perëndimor dhe Oqeanin Indian, duke kërcënuar mbylljen e rrugëve detare të nevojshme nga Kina për të ruajtur tregtinë – veçanërisht jetike për një ekonomi të orientuar drejt eksportit. Për ShBA, ky është një pozicion i kënaqshëm dhe i fuqishëm për të mbajtur. Në rast të një sulmi masiv detar dhe ajror kinez, SHBA ka mundësinë të angazhojë Kinën ose të tërhiqet në Paqësorin Perëndimor. ShBA mund, në një farë mase, të kontrollojë rrezikun që pëson.
Status quo-ja është e pakënaqshme për Kinën. Hyrja e saj në det të hapur – një pasuri thelbësore ekonomike – është shumë e pasigurt. Kjo qasje varet nga mënyra se si Shtetet e Bashkuara interpretojnë sjelljen e Kinës dhe në një numër rrethanash të paparashikueshme, SHBA mund të mbyllë një ose më shumë dalje të Kinës në oqeanet e botës. Kina ka shumë pak fuqi me Shtetet e Bashkuara, kështu që opsioni tjetër i saj është të fillojë sulme ushtarake që detyrojnë Shtetet e Bashkuara nga pozicioni i saj. Kina ka kërcënuar të hapë një hendek midis Filipineve dhe Japonisë dhe Tajvanit që do të detyrojë kombet e tjera në koalicionin anti-Kinë të rishikojnë pozicionin e tyre. Shtetet e Bashkuara e kanë bërë të qartë, me vendosjen e forcave, se nuk kanë ndërmend të tërhiqen nga pozicioni i tyre.
Kina ka mundësinë të sulmojë fytyrën e besimit amerikan. Eshtë e mundur që SHBA-të i kanë mbivlerësuar aftësitë e tyre, por atëherë kinezët mund të kenë bërë të njëjtën gjë. Problemi i fillimit të një lufte është që ju të mundeni, dhe aty ku SHBA ka hapësirë për manovër në pjesën e pasme të saj, Kina do të luftonte me shpinë kundër detit të saj lindor. Në ato rrethana, pasojat për humbjen mund të spiralizohen, duke i shkaktuar dëme të pariparueshme politike partisë në pushtet. Rreziqet janë të paparashikueshme, por thelbësore.
Kina nuk mund të lejojë që status quo të qëndrojë. Kinezët duhet të kërkojnë një marrëveshje të negociuar që do të garantonte hyrje të pakufizuar në Paqësor dhe kontrollin e pikave kyçe. SHBA nuk sheh asnjë avantazh në këtë sepse do të shkatërronte vijën e mbrojtjes që Uashingtoni ka krijuar nga Japonia deri në Indi. Një kapitullim i thjeshtë nga Shtetet e Bashkuara do të copëtonte këtë vijë jashtëzakonisht heterogjene dhe të brishtë dhe do të hapte derën për një destabilizim masiv në Paqësor.
Kina duhet të gjejë levat, dhe për ta bërë këtë, ajo mund të shikojë në Luftën e Ftohtë. Sovjetikët kërkuan të ripërcaktojnë ekuilibrin strategjik me Shtetet e Bashkuara duke vendosur armë bërthamore në Kubë. Shtetet e Bashkuara e panë këtë si një kërcënim ekzistencial dhe sinjalizuan qëllimin e tyre për të pushtuar Kubën dhe për të pranuar një shkëmbim bërthamor me sovjetikët. Ai u hodh në erë, sigurisht, sepse Shtetet e Bashkuara nuk mund të kufizonin përgjigjen e tyre ndaj ndonjë gjesti simbolik. Një veprim indirekt duhet të jetë mjaft i dhimbshëm për të lëvizur objektivin, pa qenë aq kërcënues sa t’i detyrojë ata të reagojnë në mënyrë të rrezikshme.
Pra, Pekini ka një shembull të asaj që nuk duhet të bëjë – të përdorë kërcënimin e luftës bërthamore – nëse nuk ishte i përgatitur të pranonte një kundërsulm bërthamor, gjë që nuk është. Leva e saj duhet të lejojë një fund të negociuar, jo një luftë kataklizmike.
Nëse problemi i Kinës është që përdorimi i lirë i porteve të saj është në rrezik, një veprim ekuivalent mund të shkaktojë negociata pa luftë. Alternativa është të vendos eksportet e SHBA në rrezik pa shkelur në territorin sovran të SHBA ose duke përdorur anije në ndërhyrje armiqësore me transportin amerikan, e cila do të ishte e tepruar pasi që SHBA nuk po ndërhyn në transportin kinez, duke mbajtur vetëm mundësinë e saj.
Shtetet e Bashkuara kanë porte në tre brigje. Ashtu si me amerikanët në Detin e Kinës Jugore, nuk do të përfshihej asnjë akt lufte dhe përgjigjet mund të kalibroheshin ndaj veprimeve amerikane, me dhimbje të konsiderueshme për Shtetet e Bashkuara. Pikat kyçe janë ujërat midis Kubës dhe Gadishullit Jukatan dhe midis Kubës dhe Floridës. Porti i New Orleans dhe porti i Hjustonit varen nga këto dy pika transporti për të transportuar dhe për të marrë mallra kritike për Shtetet e Bashkuara. Long Beach, porti kryesor i Paqësorit, nuk ka territor sovran në det të hapur dhe një flotë e konsiderueshme kineze do të duhej të mbahej në stacion të vazhdueshëm, një flotë që do të detyronte amerikanët të vepronin ushtarakisht që kinezët do të donin të shmangnin. Nga Kuba, një kërcënim afatgjatë mund të mbahet me forcat detare dhe ajrore të dizajnuara për t’u përdorur vetëm në rast të veprimeve të SHBA.
Pyetja do të ishte nëse Kuba do të ishte me dëshirë një peng në politikën e fuqisë së madhe. Eshtë një vend ideal nga i cili për të menaxhuar ShBA, e cila është arsyeja pse Sovjetikët mbështetën revolucionin Kuban me kaq dëshirë. Por Kubanët gjithashtu mësuan se fuqitë e mëdha ndryshojnë kurs kur janë të matur. Gjendja ekonomike e Kubës është e tmerrshme, por vendi duket i qëndrueshëm. Kinezët tashmë po punojnë në Kubë për telekomunikacion dhe çështje të tjera. Dhe dyshoj shumë se kinezët nuk e kanë vërejtur gjeografinë e Kubës.
Pekini ka përdorur stimuj financiarë për të kultivuar aleatë. Ai nuk ka përdorur aleatë për të kërcënuar palët e treta. Në të njëjtën kohë, Kina nuk ka qenë kurrë kaq e zëshme për pushtimin e Tajvanit. Ka nevojë për mundësi më pak të rrezikshme në negociata. Qeveria Kubane duket të jetë mjaft e kënaqur duke qenë qeveria e Kubës. Oreksi i saj për aventura ka rënë. Por Sh.B.A nuk do të godiste anijet kineze në ujërat Kubane. Rreziku i dështimit është më i vogël se i Kinës, por pasojat politike të fillimit të konfliktit me Kinën do të ishin ekstreme. Në masën që Kina është e përmbajtur nga një neveri për të filluar një konflikt, kjo pengesë të paktën do të hiqet. Dhe SH.B.A. gjithashtu e di që rreziku i luftës është humbja.
Kinezët do të ishin në një pozicion për të bllokuar portet amerikane pa i bllokuar ato në të vërtetë, ashtu si po bëjnë SHBA. Do të më duket se qasja e Kinës ndaj Kubës ose pikave të tjera strategjike është thelbësore për Kinën. Ai nuk mund ta tolerojë realitetin aktual strategjik dhe është i gatshëm të përfshihet në një luftë të hapur, kështu që i duhet një strategji tjetër. Nëse kam të drejtë në të gjitha këto – dhe mund të mos kem – Shtetet e Bashkuara duhet të punojnë për të arritur një mirëkuptim me Kubën që është shumë i dobishëm. Pjesa tjetër e Karaibeve dhe Amerika e Jugut ka nevojë për shqyrtim të ngushtë. Nëse SHBA do të mbajë pozicionin e saj në Paqësor, nuk dëshiron të detyrohet të negociojë që do t’i kushtojë pozicionin e saj./GPF
Fraksion.com
