Rama: Akademia e Shkencave në kapërcimin e dy epokave

“Akademia e Shkencave sot ndodhet në kapërcimin e dy epokave”, deklaroi sot Kryeministri Edi Rama, i pranishëm në mbledhjen e zhvilluar në sallën “Aleks Buda”, pranë Akademisë së Shkencave, ku u ndanë diplomat për 17 anëtarë të rinj të jashtëm të Akademisë.

Rama çeli fjalën e tij, duke ravijëzuar dhe ecurinë e këtij institucioni që sipas tij, u themelua si xhevahir i dijes shqiptare në këto 30 vite, u përçudnua, por që me reformën e ndërmarrë në vitin 2019 tashmë ndodhet në mes të kapërcimit të dy epokave.

“I nderuar Skënder, modestish më lejo të të komplimentoj për këtë takim në një habitat që të rri pas trupit si një kostum i qepur për merak, e jo si kostumi i politikës që herë të shtrëngon, herë zhubroset e herë të rri lëshuar”,-tha Rama.

Kryeministri shtoi se dashuria mes tij dhe Akademisë së Shkencave nuk ishte dashuri me shikim të parë. “Nuk është sekret që Akademia e Shkencave dhe unë nuk kemi pasur një dashuri me shikim të parë. Madje as me të dytin apo të tretin. Kolegu juaj, Rexhep Qosja, në një frymëzim që për hir të Zotit dhe për fatin tonë nuk venitet as pas mijëra faqesh të shkruara, diku ka qëndisur këto radhë: “Vetëm budallenjve nuk u dhemb kurrgjë. Ndaj, është mirë që njeriut t’i dhëmbë gjithmonë diçka”. Fjalët e mia ju kanë dhembur juve. Po më besoni sinqerisht, që gjendja në të cilën kam gjetur Akademinë e Shkencave më ka dhembur po aq edhe mua. Kam bindjen që reforma e kurorëzuar me ligjin e 2019-s bën që sot të ndodhemi në kapërcimin e dy epokave për më të lartin e institucioneve shkencore shqiptare”.

“E kur them kapërcim, nuk kuptoj që kemi kaluar në anën tjetër.  Gati gati, po të fotografojmë këtë çast unik të shkëputur nga gara jemi pezull në ajër,mes një hapi të shqitur përfundimisht nga bataku, e një këmbe që është duke prekur ngadalë, por pa u epuar e as lëkundur një breg të sigurt nga ku mund të niset turravrap për të arritur finishin që medoemos duhet të cekë”,- tha Rama.

“E pranoj, që si shumëkush tjetër, kam pasur dyshimet e mia nëse një institucion i përçudnuar aq gjatë, do të mund të dilte ndonjë ditë nga përpëlitjet e një agonie të gjatë 30 vjet. Ndaj, jam tepër i gëzuar që nëse do të rikthehesha në kohë, nuk do të gjeja më aktual konstatimin tim të vitit 2017, kur në prag të nisjes së reformës shquaja “një inerci që ishte inercia e kalbëzimit të vazhdueshëm të institucionit të krijuar si xhevahiri më rrezatues i kurorës së dijes shqiptare, e që ishte shndërruar në burim pezmatimi permanent, por të mos thënë brengë për të gjithë themeluesit e saj”,- shtoi Rama.

Ai theksoi se “Akademia e Shkencave nuk është ende aty ku duhet të jetë, por Akademia Shqiptare të paktën është sot një institucion i zakonshëm, i cili nuk shquhet as për mirë dhe as për keq në listën e gati 120 akademive shkencore anembanë botës”.

“Më në fund, Akademia e Shkencave nuk është më një karabina e zhveshur, siç ndodhi nga reforma e vitit 2008, nga çdo institucion varësie, për të pasur në total vetëm 5 kompetenca honorifike ligjore. Ligji i ri parashikon mbi 20 kompetenca direkte për këtë institucion, si dhe një rol të posaçëm në lëvrimin e kërkimit shkencor, e madje edhe liri të plotë në tërheqjen e financimeve shtesë, si financimet nga BE për kërkimin”,- tha Rama.

Bashkëpunim për ligjin e medaljeve

Kryeministri nënvizoi se Akademia e Shkencave po i kthehet projekteve konkrete dhe jo më një institucion pa asnjë rol në jetën shkencore.

“Tre projektet e mëdha albanologjike që po lëvrohen pas një boshllëku të trishtë dhe të gjatë në këtë fushë, falë edhe një financimi shtesë prej 100 milionësh Lekësh nga qeveria, “Fjalori i Madh i Shqipes”, “Enciklopedia Shqiptare” dhe “Historia e Shqiptarëve”, që patjetër nuk janë mjaft, por që janë shenja të domethënëse jete si dhe gjurmët të tjera, më në fund, në një hapësirë, që ka patur si qendër graviteti një institucion, që aq shumë gjurmë janë falë përkujdesjes dhe dijes së lënë nga themeluesve të kësaj akademia. Gjurmë që do nxisin të tjera gjurmë, duke rritur dhe mbështetjen financiare të qeverisë, si dhe bashkëpunimin me universitetet. Më në fund, kemi tre projekte që bëjnë krenar Aleks Budën dhe alter-egon e tij të gjuhësisë shqipe, Eqerem Çabejin”, tha Kryeministri.

“Një tjetër lajm është dhe përligjia dhe nënshkrimi i marrëveshjes me universitetet dhe përfshirja e tyre në procesin e certifikimit të kandidaturave që konkurrojnë për titull akademik, si dhe në projektet e nismat kryesore të dekadave garanton një ndarje të plotë nga koha kur titujt akademikë shpërndaheshin, fatkeqësisht siç janë shpërndarë prej shumë vitesh dekoratat presidenciale, apo titujt e lartë shtetërorë në këtë vend… qokë me emrin e nderuar të Skëndërbeut, Naim Frashërit apo Nënë Terezës”,- tha Rama.

“Jemi një vit larg një ngjarje të madhe në historinë e Akademisë së Shkencave, 50-vjetori i themelimit të saj. Edhe pse për hir të së vërtetës, jemi një vend me një histori shumë më të gjatë akademike, që nga Akademia e parë e Voskopojës në vitin 1 750 e deri tek klubet kulturore të Rilindjes apo viteve të para të pavarësisë, që “de facto” kanë pasur shpesh funksione të akademive moderne.  Sot, pranimi i 17 anëtarëve të jashtëm, krijimi i komisioneve të përhershme sipas fushave të caktuara kërkimore, kërkimi në fusha të reja jo-tradicionale, hulumtimi në shkenca të reja, dije të së ardhmes, ngritja e qendrës së botimeve enciklopedike dhe albanologjike, etj, përbëjnë një garanci që 50-vjetorin e këtij institucioni do ta presim në kushte tërësisht të tjera nga ato që kishim. Edhe pse nuk janë mjaft për ta pritur me kokën lart”,- tha Rama.

“Sot kam ardhur t’i kërkoj profesorit ndihmë për ligjin e ri të medaljeve. Por, duhet pranuar, nuk është pak, që në kaq pak kohë, inercia kalbëzuese, kutërbimi i një rrënimi të vazhdueshëm të të gjithë ngrehinës së kërkimit shkencor në Shqipëri është zëvendësuar me një inerci të qëndrueshme zhvillimi dhe transformimi”,- shton Rama.

“Dua t’i rikthehem për një sekondë momentit kur më në fund u bindëm të mbështesim reformën e vitit 2019, por merita kryesore e këtij ligji është që e ka rikthyer akademinë e shkencave, përsëri në vendin e kërkuesve të vërtetë, besoj duke dekurajuar sharlatanët e shkencës, që arritën të flasin dhe në emër të akademisë së shkencave. Ky ishte edhe qëllimi kryesor, i secilës prej platformave, mënyrave apo ideve të diskutuara në atë kohë. Akademia e reformuar bazohet në disa parime të reja, që më vjen shumë mirë kanë një dakordësi të gjerë midis atyre që kontribuojnë drejtpërdrejtë për Akademinë dhe kërkimin shkencor”, nënvizoi Rama.

Po ndaj me ju një sekret të vogël, por besoj domethënës, që për herë të parë Skënder Gjinushi s’më ka uruar fitoren e zgjedhjeve. Pavarësisht se është i kënaqur që kam fituar zgjedhjet ka menduar për ata anëtarë që nuk janë të kënaqur që kam fituar zgjedhje dhe për herë të parë është me pakicën. Nuk besoj se ka detaje më domethënës për efektin e kësaj reforme, kur u arrit dhe depolitizimi i Skënder Gjinushit, e ardhmja është e sigurt”,- tha Rama.

Ndaj sot, për herë të parë të gjithë anëtarët e kësaj Akademie kanë në dorë me të vërtetë çelësat e saj, jo ato të kashtës, as ato të partisë, por siç thotë populli, janë vetë Zot, vetë shkop i fateve të Akademisë. Ndaj, barrën e ndryshimit të mëtejshëm sot e keni marrë përsipër vetë. Nëse mund të bëhet me mirë, nëse mund të bëhet më shumë. Ne jemi gjithmonë të gatshëm t’iu dëgjojmë. Ne do të bëjmë jo gjithçka duam, por gjithçka mundemi, sado që të mundemi, me të gjithë dëshirën dhe me të gjithë vullnetin për ta lehtësuar rrugën e vështirë të kërkuesve shkencorë. Ajo që na duhej ishte që kërkuesit e vërtetë shkencorë të kenë vendin që u takon dhe këtë, më në fund e kemi”,- tha Rama.

 

Fraksion.com