Nacionalistët e vaksinave nuk janë imunë

Daron Acemoglu

Dështimi i vendeve të pasura për të udhëhequr një përgjigje të koordinuar globale ndaj pandemisë është konsideruar si një dështim moral. Por tani që përhapja e vazhdueshme e virusit në vende të tjera po prodhon variante të reja, nxjerr gjithashtu se ishte një dështim praktik.

Megjithëse fushatat masive të vaksinimit po rriten me shpejtësi në Perëndim, fundi i pandemisë COVID-19 ende nuk është as në horizont. Për këtë, Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera të pasura e kanë vetë fajin.

Eshtë e qartë të paktën që nga fillimi i verës së vitit 2020 që edhe me vaksina efektive në dorë, COVID-19 nuk do të ndalet derisa popullatat kudo të kenë arritur imunitetin e tufës – kur pjesa e njerëzve ende të ndjeshëm ndaj infeksionit të jetë aq e vogël sa sëmundja nuk mund të përhapet më. Nuk është e mjaftueshme për asnjë vend individual për të arritur këtë pikë. Për sa kohë që virusi ende qarkullon në pjesë të tjera të botës, mutacione të rastësishme do të vazhdojnë të ndodhin. Disa do të jenë të pafavorshme për virusin, por disa do ta bëjnë atë edhe më ngjitës ose vdekjeprurës.

Përsëri, ne tashmë e dimë këtë. Vetëm që nga dhjetori, janë identifikuar tre lloje shumë infektive të virusit SARS-CoV-2. Me një normë transmetimi dukshëm më të lartë (dhe potencialisht një normë më të madhe fataliteti), varianti britanik, B.1.1.7, tashmë po përhapet me shpejtësi brenda SH.B.A. dhe Evropës. Varianti i Afrikës së Jugut, B.1.351, mund të jetë edhe më ngjitës. Dhe lloji brazilian, P.1, mund të jetë më i rrezikshmi nga të gjithë.

Shfaqja e varianteve të reja do të thotë që edhe kur Mbretëria e Bashkuar  të arrijë imunitetin e tufës (siç duket e mundshme në nivelin aktual të vaksinimit), Britanikët ende nuk do të jenë jashtë rrezikut. Në qoftë se Mbretëria e Bashkuar nuk vuloset plotësisht nga pjesa tjetër e botës (e cila është thelbësisht e pamundur), ata që udhëtojnë jashtë vendit do të sjellin variante të reja dhe disa prej tyre mund të jenë në gjendje të anashkalojnë mbrojtjet e ofruara nga vaksinat aktuale.

P.1 është veçanërisht shqetësuese. Ai u shfaq në Manaus, i cili deri në tetorin e kaluar regjistroi një normë infeksioni prej gati 80%, mbi pragun 60-70% që shkencëtarët vlerësojnë të jetë i mjaftueshëm për imunitetin e tufës kundër COVID-19. Por për shkak se më shumë infeksione lejojnë më shumë mutacione, të jesh mbi pragun e imunitetit të tufës mund të mos jetë e mjaftueshme. Në të vërtetë, shfaqja e P.1, e cila grumbulloi qytetin me një valë tjetër infeksionesh, nënkupton që imuniteti kundër virusit fillestar nuk siguroi imunitet ndaj variantit të ri.

Vërtetë, shkencëtarët duhet të jenë në gjendje të riprogramojnë vaksinat për të qenë efektive kundër varianteve të reja pasi të jenë identifikuar; ky është një nga avantazhet e teknologjisë mARN që mbështet vaksinat Moderna dhe Pfizer-BioNTech. Por ky fleksibilitet është një ngushëllim i vogël pasi një variant hyn në një vend dhe e detyron jetën ekonomike dhe shoqërore të kthehet në një gjendje bllokimi. Sapo të ndodhë kjo, e gjithë popullata duhet të vijë përsëri në radhë për gjuajtje përforcuese.

Ky skenar mund të shmanget nëse pjesa tjetër e botës vaksinohet shpejt, duke ndaluar përhapjen e virusit dhe kështu mundësitë e tij për të marrë mutacione të reja. Por vaksinimi në të gjithë botën duket i pamundur për momentin, sepse nuk janë dhënë doza të mjaftueshme në botën në zhvillim. Sikur të kishim arritur të siguronim dy miliardë doza të kërkuara nga programi COVAX i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, do të ishte ende tepër e vështirë të arrihej vaksinimi i përhapur në pjesë të largëta të Afrikës, Azisë dhe Lindjes së Mesme, për shkak të mungesës së infrastrukturës bazë shëndetësore dhe rrjetet e transportit.

Me vaksinën e re me një xhirim të Johnson & Johnson, e cila nuk ka nevojë për logjistikën e zinxhirit të furnizimit me të ftohtë të kërkuar nga vaksinat mARN, duhet të ketë një shans luftimi. Tragjikisht, sidoqoftë, nacionalizmi i vaksinave është akoma në këmbë. Me shpërndarjen e vaksinave kineze dhe ruse, ne mund të jemi në gjendje të prodhojmë vaksina të mjaftueshme për të furnizuar të gjithë botën. Sidoqoftë, ajo që na mungon është bashkëpunimi ndërkombëtar.

Koordinimi i shpërndarjes globale të vaksinave është thelbësor për t’i dhënë fund pandemisë. Për shembull, mbetet e arsyeshme që vaksinat më efektive duhet të administrohen në zonat ku virusi po përhapet më shpejt. Një ndërlikim shtesë është se aktualisht ka të dhëna të kufizuara të besueshme për vaksinat kineze. Ne mund të duhet të lejojmë mundësinë që ato të jenë më pak efektive se të tjerët dhe që virusi të ketë një shans më të mirë për të vazhduar përhapjen dhe mutacionin në popullatat që kanë marrë këto vaksina.

Pavarësisht nga pasiguria e situatës, qeveritë perëndimore dhe lobet e biznesit janë të zënë duke ardhur me ide të këqija në vend që të përpiqen të sigurojnë më shumë vaksina në botën në zhvillim. Më e keqja prej tyre, tani në shqyrtim si në SH.B.A. ashtu edhe në Bashkimin Evropian, është një “pasaportë vaksine” e propozuar që do të lejojë ata që janë vaksinuar të udhëtojnë ndërkombëtarisht.

Tani, ekziston një argument i mirë për dhënien e kredencialeve të njerëzve të vaksinuar për të hyrë në hapësirat e mbingarkuara të brendshme, duke inkurajuar kështu marrjen e vaksinave. Por me fokusin e saj të veçantë në hapjen e udhëtimeve globale, një pasaportë vaksine është një ide e tmerrshme për një botë në të cilën virusi është akoma përhapur dhe mutuar si rezultat i dështimit tonë për të vaksinuar të gjithë. Pasaportat e vaksinave nuk sigurojnë mbrojtje ndaj varianteve të reja të tilla si P.1. E vetmja gjë që do të duhej është një biznesmen apo turist i pasur me një pasaportë vaksine dhe një variant të ri për të shkaktuar një epidemi në një vend që mendonte se kishte arritur imunitetin e tufës.

Këto probleme do të shumohen derisa të fillojmë ta trajtojmë pandeminë si krizën globale që është. Në një botë pa bashkëpunim ndërkombëtar, një vend që arrin të vaksinojë pjesën më të madhe të popullsisë së tij ka vetëm një mbrojtje: të braktisë parimet më themelore të globalizimit. Minimalisht, të gjithë udhëtarëve ndërkombëtarë duhet t’u kërkohet karantinë për dy javë në vendet e monitoruara me kujdes, pavarësisht nëse janë shtetas apo të huaj, dhe pavarësisht nëse janë vaksinuar kundër varianteve të njohura.

Edhe kjo masë themelore do të përfaqësonte një hap të madh prapa nga globalizimi. Por nëse vendet perëndimore vazhdojnë të përqendrohen vetëm në vaksinimin e popullatave të tyre duke injoruar nevojën për koordinim global, ata duhet të përgatiten për një të ardhme pa udhëtime ndërkombëtare të pakufizuara./PS

Fraksion.com