B-52 në Lindjen e Mesme

Nga George Friedman

Me gjithë gjerësinë dhe kompleksitetin e botës, vëmendja ime tërhiqet vazhdimisht nga Lindja e Mesme, ku ka shumë për të menduar. Javën e kaluar, për shembull, dy bombardues B-52 fluturuan mbi Lindjen e Mesme, hera e katërt që nga koha kur Joe Biden u bë president i Shteteve të Bashkuara. Uashingtoni tha se lëvizjet ishin për shkak të paqëndrueshmërisë në rajon, por nënteksti ishte shumë i qartë për Iranin.

Ajo që ishte më e pazakontë në lidhje me këto fluturime se e mëparshmja ishte që Komanda Qendrore e Sh.B.A-së njoftoi se B-52s shoqëroheshin nga avionë mbështetës nga Izraeli, Arabia Saudite dhe Katari. Eshtë folur shumë për koalicionin politik në zhvillim në rajon, por ky përfaqëson një grupim më të shquar. Izraeli është një aleat i SHBA. Arabia Saudite është sulmuar nga administrata Biden për shkelje të të drejtave të njeriut dhe ka bashkëpunuar me Izraelin për vite me radhë por ende nuk e ka njohur Izraelin. Katari ulet përtej Gjirit Persik nga Irani, ka ndoshta marrëdhënien më të ngushtë me Teheranin nga çdo vend i Gjirit Persik dhe është një ndërmjetës kryesor midis Iranit dhe Shteteve të Bashkuara.

Nëse qëllimi i këtyre fluturimeve është të paralajmërojnë Iranin për atë që mund të presë në një konfrontim me Shtetet e Bashkuara, ka të ngjarë të ulet në tokë; paralajmërime si kjo veshin hollë herën e katërt që lëshohen. Eshtë e vështirë të bësh që rutina të duket kërcënuese. Nëse SH.B.A. synon ta tërheqë Iranin në një ndjenjë vetëkënaqësie, atëherë misionet e shumta mund të ndihmojnë, por ka shumë pak për Shtetet e Bashkuara që e bëjnë Iranin të ndjehet i vetëkënaqur. Kështu që me kalimin e kohës këto mbikëqyrje lënë status quo ante.

Iranianët janë bërë disi më armiqësorë. Ata kanë filluar sulme, ose përfaqësuesit e tyre kanë në bazat e SHBA në Irak. Ata gjithashtu kanë dëmtuar një anije tregtare izraelite në brigjet libaneze ndërsa vazhdojnë të sigurojnë mbështetje të rëndësishme për rebelët Houthi në luftën civile në Jemen. Me fjalë të tjera, nuk ka asnjë provë që iranianët planifikojnë të ndryshojnë politikën e tyre rajonale. Premtimi i administratës së Biden për të ringjallur traktatin bërthamor me Iranin që ish-Presidenti Donald Trump hodhi poshtë është refuzuar nga Irani, i cili së pari po kërkon lëshime nga Shtetet e Bashkuara para se të shqyrtojë kthimin në traktat.

Irani tani është në biznesin e refuzimit të joshjes ose frikësimit. Ajo po ruan, madje edhe në rritje, ritmin e saj të operacioneve në zonat e konfliktit. Ajo ka refuzuar atë që administrata e Biden dukej se supozonte se do të ishte një koncesion i mirëpritur për Iranin dhe ka treguar (ose të paktën të shtirur) indiferencë ndaj koalicionit Abraham që është shfaqur në perëndim të tij. Nga një këndvështrim negociues, duket se Irani nuk dëshiron të rinovojë traktatin sepse do të rinovonte inspektimet dhe mbase do të zbulonte gjendjen e përparuar të programit bërthamor të Iranit. Ose, ka shumë të ngjarë, ajo nuk dëshiron të duket e etur për  për të rifilluar kë këto bisedime. Nëse do të ndodhte, pozicioni i tij i negociatave do të avullojë. Meqenëse Biden e bëri rivendosjen e marrëveshjes një objektiv të rëndësishëm të presidencës së tij, iranianët mund të mendojnë se është Biden ai që është i dëshpëruar për një marrëveshje. Irani duke u larguar do të konfirmonte pikëpamjen e Trump për Iranin dhe do të hidhte poshtë Biden. Duke u shfaqur jo fleksibël duke fshehur programin e tij që kishte rënë dakord të lejonte monitorimin e mund të krijonte probleme politike për Biden, ose kështu llogarisin iranianët.

Duke pasur parasysh realitetin politik dhe ushtarak, Irani po përpiqet të krijojë, dhe duke pasur parasysh që iranianët nuk hidhnin sytë në fluturimet B-52 që shiheshin si shfaqje të thjeshta, administrata e Biden u desh të ndryshonte qasjen e saj duke forcuar pozicionin e saj të negociatave pa marrë vendime aksion ushtarak. Fluturimi i B-52s nuk kishte rëndësi. Përfshirja e dy prej armiqve më të mëdhenj të Iranit – Izraeli dhe Arabia Saudite – shtuan disa në kërcënim, por jo shumë. Izraeli duket i etur për të goditur Iranin, por e sheh veten të përmbajtur nga Shtetet e Bashkuara. Nuk jam i sigurt se sa i etur është Izraeli për të goditur sepse veprimet ushtarake mund të dështojnë dhe dështimi do të minonte besueshmërinë e kërcënimit të Izraelit. Bombarduesit shoqërues të SH.B.A.-së duket se rrisin mundësinë që Izraeli të lëshohet. Prania e Sauditëve e çon në Iran izolimin e tij në perëndim të Gjirit Persik dhe faktin se ai qëndron vetëm – përveç nëse Rusia ka oreks për rrezik. Por përbërësi më i rëndësishëm i misionit ishte Katari. Katari është shumë më miqësor me Iranin dhe është bashkëbiseduesi në negociatat SHBA-Iran. Gatishmëria e Katarit për t’u bashkuar me fluturimin sinjalizon pakënaqësinë e Katarit nga jofleksibiliteti iranian, dhe mundësinë e një pushimi.

Nëse synoni të fluturimet janë paralajmëruar Iranin për atë që mund të presë në një konfrontim me Shtetet e Bashkuara, që të bashkohet me ulet në tokë; paralajmërime si kjo veshje hollë herën e katërt që lëshohet. Shtë e zakonshme të bësh që rutina duket e rrezikshme. Nëse SH.B.A. synon ta tërheqë Iranin në një ndjenjë vetanake të kënaqur, atëherë misioni dhe të gjitha mund të ndihmojnë, por shumë pak për Shtetet e Bashkuara që bëjnë Iranin të ndjehet dhe vetëkënaqur. Kështu që me kalimin e kësaj kohe mbikëqyrja lejon status quo ante.

Iranianët janë bërë disi më armiqësorë. Ata kanë bërë sulme, ose përfaqësuesit e tyre kanë në treg në SHBA në Irak. Ata kanë dëmtuar një anije të biznesit izraelit në brigjet libaneze ndërsa vazhdojnë të sigurojnë mbështetjen e duhur për rebelët Houthi në luftën civile në Jemen. Me fjalë të tjera, nuk ka asnjë provë që iranianët planifikojnë të ndryshojnë politikat e tyre rajonale. Premtimi i administratës së Biden për ringjallur traktatin bërthamor me Iranin që ish-Presidenti Donald Trump do të zbresë nga Irani, nëse paraprakisht do të lëshohet nga Shtetet e Bashkuara para se të shqyrtohet kthimi në traktat.

Irani tani është në biznesin e refuzimit të joshjes ose frikësimit. Ajo po ruan, madje edhe në lojë, ritmin e saj të operacionit në zonën e konfliktit. Ajo ka refuzuar atë që administron e Biden duke supozonte se do të ishte një koncesion i mirë për Iranin dhe ka treguar (ose të paktën të shtirur) indiferencë ndaj koalicionit Abraham që shfaqet në perëndim të tij. Nga një këndvështrim negociues, duket se Irani nuk dëshiron të rinovojë traktatin sepse nuk do të rinovojë inspektimin dhe mbase do të zbulojë gjendjen e përparuar të programit bërthamor të Iranit. Ose, ka shumë ngjyra, ajo nuk dëshiron të duket e etur për këto bisedime për rifilluar. Nëse do të ndodhë, pozicioni i tij dhe negociatave do të bëjë avullojë. Meqenëse Biden është bërë rivendosjen dhe aftësinë për të bërë një presidencë të tij, iranianët mund të rregullojnë nëse Biden është ai që dëshiron për një tjetër. Irani duke u larguar të konfirmoni pikëpamjen e Trump për Iranin dhe të bëni që të hidhni poshtë Biden. Duke u shfaqur jo fleksibël duke fshehur programin e tij që kishte rënë dakord të lejonte monitorimin e mund të krijoni problemin politik për Biden, ose kështu llogarisin iranianët.

Duke pasur karakteristikë politik dhe ushtarak, Irani po kërkon të krijojë, dhe duke pasur fytyrën që iranianët nuk hidhnin sytë në fluturimet B-52 që shfaqen si shfaqje të thjeshta, administrata e Biden dhe desh të ndryshojnë qasjen e saj duke forcuar pozicionin e saj të negociatave pa marrë vendime aksion ushtarak. Fluturimi i B-52s nuk kishte rëndësi. Përfshirja e dy prej armikëve më shumë në Iranit – Izraeli dhe Arabia Saudite – shtuan disa në kërcënim, por jo shumë. Izraeli duket i etur për të goditur Iranin, por e sheh veten të përmbushur nga Shtetet e Bashkuara. Nuk jam i sigurt se sa i etur është Izraeli për të goditur për shkak të veprimeve ushtarake mund të kërkojnë dhe të mbështesin do të bëjnë besimin e rrezikut të Izraelit. Shoqëritë e bombarduesve të SH.B.A.-duket se rrisin mundësia që Izraeli lëshohet. Prania e Sauditëve dhe çon në Iran izolimin e tij në perëndim të Gjirit Persik dhe faktin se qëndron vetëm – duke përdorur Rusia ka oreks për rrezik. Përdorimi më i mirë i misionit ishte Katari. Katari është shumë më miqësor me Iranin dhe është bashkërenduar krijues në negociatat SHBA-Iran. Gatishmëria e Katarit për t’u bashkuar me fluturimin sinjalizon pak kënaqësinë e Katarit nga jofleksibiliteti iranian, dhe mundësia e një shtytjeje./GPF

Fraksion.com