“Përmbysjet” e Biden

By George Friedman

Pothuajse çdo president i SHBA premton një epokë të re të politikës së jashtme të SHBA. George W. Bush premtoi të shfuqizojë “ndërtimin e kombit” si një qëllim. Barak Obama premtoi se do ta bënte botën, dhe, veçanërisht botën myslimane, si Amerikën më shumë. Donald Trump premtoi një politikë të jashtme që përfitonin Shtetet e Bashkuara. Joe Biden po premton një politikë të jashtme që ndryshon dëmin që Trump i bëri të gjitha marrëdhënieve të jashtme të Amerikës. Parimi i funksionimit është se e kaluara ishte e keqe dhe e ardhmja do të jetë e mirë. Dhe për të qenë e mirë, e keqja duhet të kthehet mbrapsht.

Por politika përfaqëson vetëm dëshirat e udhëheqësve, jo realitetin. Bush kaloi dy mandatet e tij duke u përpjekur të ndërtonte kombe në Afganistan, Irak dhe gjetkë. Xhihadizmi nuk arriti t’i nënshtrohet sharmit të Obamës. Trump ndoqi interesat e SHBA por rrallë përcaktoi se cilat ishin ato interesa. Të gjitha synimet e tyre ishin të vërteta; bota nuk është aq në përputhje.

Si një shembull i një prej lëvizjeve të tij të para të politikës, Biden njoftoi javën e kaluar se do të anulonte tubacionin Keystone XL, një projekt 50 miliardë dollarësh që drejtohet nga Kanadaja në Shtetet e Bashkuara. Trump miratoi tubacionin, që kanadezët kuptuan se ishte një punë e kryer. Anulimi ka lënë të tërbuar provincën e pasur me naftë Alberta, madje edhe Kryeministri Kanadez Justin Trudeau, me të cilin Alberta është shpesh në mosmarrëveshje, e dënoi vendimin.

Nga perspektiva e Biden, lëvizja ka kuptim. Ai thotë se është i përkushtuar ndaj kauzave mjedisore dhe e sheh tubacionin si një kërcënim për mjedisin. Megjithatë, është kurioz për aq sa ai premtoi të rikthente thirrjet e Trump për “Amerikën së pari”. Veprimi i tij i parë i rëndësishëm, me fjalë të tjera, ishte të braktiste në mënyrë të njëanshme një marrëveshje që shihet si kritike për Kanadanë, pa dyshim një nga aleatët më të ngushtë të Uashingtonit. Kanadaja ka pak rekurs, përveçse ndoshta të rishikojë Marrëveshjen SHBA-Meksikë-Kanada për çështje që janë të dashura për Shtetet e Bashkuara.

Një shembull tjetër është angazhimi i Biden për të rihapur bisedimet me Iranin dhe ringjalljen e marrëveshjes bërthamore. Trump e mbylli marrëveshjen, duke argumentuar se ajo nuk ofronte as mbrojtje ose garanci kundër veprimeve të tjera iraniane, të tilla si operacione speciale kundër Izraelit dhe shteteve të Gjirit Persik. Duke marrë një qëndrim shumë më të fortë, ai vendosi sanksione masive që kanë gjymtuar ekonominë e Iranit.

Do të jetë jashtëzakonisht e vështirë për Biden të kthehet në marrëveshjen e mëparshme. Nën Trump, SHBA-të nxitën Marrëveshjet e Abrahamit, me anë të të cilave shtetet arabe sunite njohën zyrtarisht Izraelin duke vendosur lidhje diplomatike. Forca shtytëse e kësaj marrëveshje ishte një frikë e përbashkët e Iranit. Shtetet arabe sunite përreth Gjirit ishin veçanërisht të prekshme nga makinacionet iraniane; Izraeli po luftonte me përfaqësuesit iranianë direkt në Siri dhe Liban. Ata nuk i besuan Iranit për të përmbushur ndonjë marrëveshje bërthamore, edhe pse u përballën me kërcënime jo-bërthamore nga Teherani. Kthimi i traktatit paraprak pa marrëveshje për ndërprerjen e veprimeve armiqësore iraniane do të binte ndesh me aleancën e re.

Aleanca Izraelito-Sunite ka riformuar në mënyrë rrënjësore Lindjen e Mesme. Eshtë bërë e mundur nga Izraeli dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, por SH.B.A., të cilat mund ta kishin bllokuar atë, e mbështetën fuqimisht. Çdo përpjekje për të ripërtërirë marrëveshjen bërthamore të Iranit dhe për të braktisur sanksionet kundër Teheranit pa angazhime të verifikueshme nga Irani për të thirrur përsëri sjelljen për të cilën kundërshtarët e tij kundërshtojnë është antitetike e kësaj aleance. Irani nuk do të pranojë të dorëzojë interesat e tij rajonalë dhe anëtarët e aleancës nuk do të bien dakord për asnjë traktat që i jep fund sanksioneve dhe nuk rrit në mënyrë dramatike kontrollet mbi programin bërthamor të Iranit. Thënë thjesht, marrëveshja që administrata Obama miratoi ishte e mundur atëherë. Nuk është tani.

Pastaj është angazhimi i Biden për të riparuar marrëdhëniet midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara. Nuk është e qartë se çfarë nënkupton ai me këtë përtej përfundimit të sjelljes së egër në takime. I vetmi institucion i rëndësishëm trans-Atlantik është NATO. Shtetet e Bashkuara kanë një marrëveshje me anëtarët e tjerë të NATO-s që secili do të mbajë buxhetet e mbrojtjes të barabarta me 2 përqind të prodhimit të tyre të brendshëm bruto. SHBA e ka bërë këtë historikisht; shumica e kombeve evropiane nuk e kanë bërë. A përfshin një marrëdhënie më të mirë kapitullimi ndaj Evropës për këtë çështje?

Më e rëndësishme është pyetja se me çfarë saktësisht pajtohen Evropa dhe Sh.B.A. Mbretëria e Bashkuar nuk është më pjesë e Bashkimit Evropian dhe po kërkon një marrëveshje të tregtisë së lirë me Shtetet e Bashkuara. Angazhimi i Biden për Evropën e përfshin këtë aleat kryesor të SHBA? Bërja e kësaj mund të largojë anëtarët e tjerë të BE-së. A përfshijnë marrëdhënie më të mira dakordimin për pozicionin e Evropës mbi taksat dixhitale? Ndoshta, ndoshta jo. Brukseli po kërcënon Poloninë (dhe Hungarinë) me sanksione për ato që i konsideron si shkelje të shtetit ligjor. Si do të ndikojë kjo në trupat amerikane të stacionuara atje?

Shtetet e Bashkuara dhe Evropa kanë pasur marrëdhënie të ngushta që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore. Koalicioni u ndërtua pjesërisht mbi kërcënimin Sovjetik. Në 30 vjet që nga rënia e Bashkimit Sovjetik, Evropa ka ndryshuar, duke u bërë më  e kufizuar, duke menaxhuar sistemin e saj ekonomik dhe duke i konsideruar çështjet ushtarake si dytësore. Nëse këto janë përparësitë e saj, atëherë çfarë do të thotë të ringjallësh marrëdhëniet me Evropën? Çfarë duan Shtetet e Bashkuara nga Evropa dhe çfarë do të japë Evropa në këmbim? Dhe çfarë është saktësisht Evropa pa Britaninë e Madhe, ose nëse Polonia (dhe Hungaria) janë nën kërcënim nga blloku në të cilin u bashkuan vullnetarisht?

Biden ka premtuar marrëdhënie të reja dhe bashkëpunuese me pjesën tjetër të botës. Eshtë e lehtë për një kandidat të premtojë të bëjë vetëm gjërat që i pëlqen të gjithëve, por shumë më vështirë për një president që ta bëjë në të vërtetë. Biden është i rrethuar nga zyrtarë me lidhje të forta me politikat e vjetra që nuk janë më në përputhje me rendin aktual botëror, me ideologët që duan veprime pa marrë parasysh koston, dhe me zhvendosjen e realiteteve që nuk bëjnë xhuxh me asnjërën. Presidentët kanë muajin e mjaltit që e përfundojnë shpejt. Biden nuk është ndryshe. Ai ka bërë shumë premtime që nuk do të jetë në gjendje të mbajë dhe do të dënohet për ato premtime që mban dhe ato që nuk i bën.

Fraksion.com