Marrëveshja BE – Britani e Madhe: çfarë do të ndodhë tani

Britania e Madhe dhe Bashkimi Evropian ranë dakord për një marrëveshje “historike” të tregtisë së lirë të enjten, një javë para fundit të periudhës së tranzicionit, që pasoi daljen e Britanisë së Madhe nga blloku.

Tani që u arrit marrëveshja, ajo duhet të kthehet në ligj. Parlamentet në Britaninë e Madhe dhe Evropë duhet ta ratifikojnë marrëveshjen. Por për shkak të hapësirës së shkurtër kohore, marrëveshja nuk do të ratifikohet plotësisht deri vitin e ardhshëm. Me fjalë të tjera, ajo do të zbatohet përkohësisht nga 1 janari.

“Procesi nuk ka mbaruar ende,” i tha DW të enjten David McAllister, kryetar i Komitetit të Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian dhe një gjerman me rrënjë skoceze.

Çfarë vjen për Britaninë e Madhe?

Qeveria britanike ka thënë se do të thërrasë deputetët përsëri në parlament më 30 dhjetor për të votuar për marrëveshjen. Deputetët janë ende duke pritur tekstin e plotë të marrëveshjes, për të cilën kryenegociatori i Mbretërisë së Bashkuar për negociatat e Brexitit, David Frost tha se do të publikohet së shpejti.

Ligjvënësit britanikë ka të ngjarë të jenë të pakënaqur me procesin e nxituar të miratimit. Legjislacione të rëndësishëm zakonisht duan muaj për të kaluar përmes parlamentit dhe përfshijnë një studim rresht për rresht.

Kryeministri britanik Boris Johnson ende mund të përballet me një revoltë nga Brexitasit në Partinë e tij konservatore në pushtet, nga ata që nuk mendojnë se marrëveshja ofron një shkëputje të mjaftueshme të pastër nga Brukseli.

Por ai ka një shumicë prej 80 vendesh në dhomën e poshtme të parlamentit, Dhoma e Komunave dhe partia Laburiste e opozitës ka thënë se do ta mbështesë marrëveshjen.

Lideri i Laburistëve, Keir Starmer tha se marrëveshja është e varfër, por është më mirë se sa pa marrëveshje fare.

Çfarë vjen për BE?

Komisioni Evropian ka vendosur t’ua dërgojë projektin e tekstit në 27 vendet e tjera anëtare të BE. Kryenegociatori i BE për Brexitit ka vendosur t’i informojë ambasadorët e BE të premten në një takim të jashtëzakonshëm.

Diplomatëve pritet t’u duhen dy ose tre ditë për të analizuar marrëveshjen. Shtetet anëtare duhet ta miratojnë rezultatin e negociatave të Brexit-it dhe zbatimin e përkohshëm të marrëveshjes tregtare.

Për shkak të afatit të shkurtër kohor, parlamenti i BE nuk do të jetë në gjendje të ratifikojë plotësisht marrëveshjen deri vitin e ardhshëm.

Çfarë ndryshon më 1 janar?

Periudha e tranzicionit 11-mujor për largimin e Britanisë së Madhe nga BE do të përfundojë zyrtarisht. Britania e Madhe nuk do të jetë më pjesë e tregut të bllokut ose bashkimit doganor dhe për këtë arsye nuk do të jetë e lidhur me rregullat dhe rregulloret e saj.

Sidoqoftë, marrëveshja e tregtisë së lirë, po të miratohet përkohësisht nga vendet anëtare të BE, garanton që nuk do të ketë dogana ose kuota për mallrat britanike dhe të BE që tregtohen midis të dy palëve.

Por bizneset megjithatë do të përballen me burokraci të re për importet dhe eksportet. Dhe meqenëse marrëveshja midis Britanisë së Madhe dhe BE u arrit një javë para fundit të vitit, njerëzit dhe bizneset nuk kanë shumë kohë për t’u përgatitur për ndryshimet që vijnë më 1 janar.

Ndërkohë, qytetarët e Britanisë së Madhe dhe BE nuk do të jenë më në gjendje të gëzojnë lëvizjen e lirë për të jetuar, punuar dhe studiuar në të dyja zonat.

Britanikët që udhëtojnë në zonën pa viza të Shengenit të BE mund të qëndrojnë vetëm për 90 ditë në çdo periudhë 180 ditore. Shtetasit e BE mund ta vizitojnë Mbretërinë e Bashkuar për deri në 180 ditë.

Cilat janë efektet afatgjata?

BE po hyn në ujëra të paqarta, me Britaninë e Madhe që bëhet shteti i parë i madh që largohet nga blloku.

Me marrëveshjen tregtare, Britania e Madhe do të gëzojë disa përfitime që kishte si anëtare e BE. Por largimi nga tregu i brendshëm i BE-së dhe bashkimi doganor padyshim që do të ketë një ndikim negativ në ekonominë e Britanisë.

Zyra e pavarur për Përgjegjësinë e Buxhetit (Office for Budget Responsibility) sugjeroi kohët e fundit që prodhimi i brendshëm bruto i Britanisë (PBB), në plan afatgjatë, do të jetë 4% më i ulët sesa do të ishte po të kishte qëndruar Britania e Madhe në bllok.

Por qeveria e Britanisë së Madhe thotë se si marrëveshja e re e BE, ajo ka lidhur marrëveshje tregtare me 58 vende ose territore të tjera./DW