Njohja arabe e Izraelit ridefinon Lindjen e Mesme
Nga George Friedman
Javën e kaluar, Maroku vendosi marrëdhënie diplomatike me Izraelin, duke u bashkuar me tre vende të tjera Arabe – Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini dhe Sudani – që normalizuan lidhjet këtë vit. Në rastin e Marokut, pjesë e marrëveshjes ishte njohja e SHBA-së e pretendimit të Marokut në Saharanë Perëndimore, ashtu siç kishte rënë dakord të hiqte Sudanin nga lista e saj e sponsorëve shtetërorë të terrorizmit.
Ky proces, i cili filloi me Emiratet e Bashkuara Arabe, është i rrënjosur pjesërisht në një paradoks të politikës së Lindjes së Mesme të SHBA. Shtetet e Bashkuara kanë luajtur një rol të rëndësishëm në mbështetjen implicite të procesit dhe hedhjen herë pas here të një ëmbëlsuesi në tryezë. Por Shtetet e Bashkuara gjithashtu e bënë të qartë se po tërhiqnin forcat e tyre nga rajoni dhe po zvogëlonin angazhimet e tyre. Kjo e la rajonin pa fuqinë që e mbante atë së bashku. Armiqësia publike midis kombeve në rajon, dhe veçanërisht me Izraelin, ishte e mundur ndërsa SH.B.A. shërbeu si koordinator dhe urë. Këto vende mund dhe kanë punuar së bashku, por vetëm përmes kontakteve të fshehta dhe koordinimit të Sh.B.A. Pa Shtetet e Bashkuara, secili shtet u la të shkonte vetëm ose të formonte marrëdhënie kuptimplota në tërësi. Politika e Sh.B.A-së i detyroi vendet e rajonit të përballen me një realitet që ishin përpjekur të fshihnin: Ata kishin nevojë për njëri-tjetrin.
Ata kishin nevojë për njëri-tjetrin sepse bota arabe sunite kishte armiq, askush më i rrezikshëm për interesat e tyre sesa Irani. Arabët e hartuan politikën e tyre në supozimin se Shtetet e Bashkuara do të garantonin interesat e tyre, madje edhe ekzistencën e tyre, kundër një kërcënimi iranian. Kjo mbetet e mundur, por ajo që Shtetet e Bashkuara kanë bërë është krijimi i një pasigurie kritike. Irani nuk mund të jetë i sigurt për atë që Shtetet e Bashkuara do të bënin në ndonjë rrethanë të veçantë. As arabët nuk munden. Secili duhet të përgatitet për një Shtetet e Bashkuara që mungojnë, në vend që të marrë thjesht një reagim Amerikan.
Në të njëjtën kohë, iranianët kanë një pozicion të dobësuar. Një nga strategjitë e tyre ishte të luanin me vendet arabe kundër Izraelit, Shteteve të Bashkuara ose njëri-tjetrit. Ata gjithashtu mund të përfitojnë nga konfliktet që shpërthejnë periodikisht midis shteteve të copëtuara arabe. Tani Irani ka më pak hapësirë për të manovruar, ndërsa arabët e shohin veten të nevojshëm për të negociuar me fqinjët në vend se të shkarkojnë rrezikun dhe përgjegjësinë për Shtetet e Bashkuara.
Vendimi për të hapur marrëdhënie diplomatike në vetvete normalisht nuk do të krijonte një aleancë. SHBA dhe Kina kanë marrëdhënie diplomatike; ata nuk janë aleatë. Por në rastin e botës arabe, çështja është ndryshe. Brenda secilit vend, ka fraksione që janë armiqësore me Izraelin. Çdo regjim që hap marrëdhënie me Izraelin duhet të përballet me këtë realitet. Kërcënimi këtu është i brendshëm, dhe secili shtet që ka njohur Izraelin ka thyer një barrierë. Në Sh.B.A dhe Izrael, kjo është një pushim i mirëpritur. Midis shumë arabëve, kjo është një shkelje e asaj që ka qenë një parim themelor. Arabia Saudite, e kujdesshme ndaj ndjenjave të forta për çështje të tilla në një sektor të rëndësishëm të shoqërisë, nuk ka ndërmarrë hapin e njohjes së Izraelit, edhe pse ka bashkëpunuar me Izraelin për një kohë të gjatë. Duke pasur parasysh politikën e rajonit, njohja mund të jetë gjithashtu një aleancë. Ka shumë për të humbur dhe shumë për të fituar për shtetet arabe që kanë njohur Izraelin.
Aleanca e nënkuptuar e lë Iranin në një pozitë jashtëzakonisht të vështirë. Bota Arabe ishte armiqësore në shumë mënyra më parë. Tani ajo është e organizuar rreth fuqisë izraelite, duke e bërë Izraelin edhe më të rrezikshëm për të. Përveç sanksioneve shkatërruese, tensionit të brendshëm politik dhe kërcënimit të mundshëm të Shteteve të Bashkuara, ajo tani përballet me mundësinë jo vetëm të armiqësisë arabe por të rreshtimit arab me Izraelin. Në shumë mënyra, ky është skenari më i keq për Iranin, dhe shërbimet e inteligjencës të ngritura kundër tij do të bëjnë gjithçka që munden për të inkurajuar opozitën e brendshme.
Sporteli i Iranit është një serioz. Procesi i njohjes i lë palestinezët të izoluar nga ish-aleatët e tyre. Irani mund ta portretizojë veten në mënyrë të arsyeshme si kampion i vetëm i palestinezëve dhe armiku i vetëm i vërtetë i Izraelit. Shtetet Arabe e kanë konsideruar Palestinën si një çështje anësore për një kohë të gjatë. Por e njëjta gjë nuk është gjithmonë e vërtetë për qytetarët e tyre. Masa e Iranit është të miratojë çështjen Palestineze si të vetën dhe të flasë me publikun arab në lidhje me tradhëtinë e palestinezëve dhe kapitullimin ndaj Izraelit.
Nuk është e qartë se ndonjë regjim arab do të detyrohet të ndryshojë politikën ose të përmbyset. Nga ana tjetër, nuk është e qartë se izolimi zyrtar i Iranit do të shkaktojë ndryshimin e regjimit. Por ajo që është e qartë është se nëse Irani ndërmerr veprime ushtarake të çfarëdo lloji kundër shteteve që kanë njohur Izraelin, Izraeli do të jetë i lirë dhe madje i mirëpritur, për të ndërmarrë hakmarrje disproporcionale. Dhe çdo aleat iranian në rajon, siç janë ata në Siri ose Irak, do të përballeshin me të njëjtën gjë.
Ajo që ka bërë kjo lëvizje është të zgjerojë jashtëzakonisht shumë rrethanat në të cilat Izraeli mund të sulmojë Iranin pa u ndeshur me dënime në botën arabe. Bilanci i fuqisë është zhvendosur në mënyrë dramatike në rajon që nga vitet 1970, kur Izraeli po përballej me armiqësi të unifikuar. Tani është Irani ai që përballet me armiqësi. Se sa i unifikuar do të mbetet mbetet të shihet. Uniteti është i rrallë në botën arabe, por rreziqet për regjimet arabe si për të marrë pjesë ashtu edhe për të destabilizuar strukturën në zhvillim do të ishin shumë të mëdha. Shumë gjëra mund të shkojnë keq, por sidoqoftë ai është një ripërcaktim i thellë i Lindjes së Mesme.
Fraksion.com