Financial Times: Brukseli i parashtron planin Parisit për të bërë efektiv procesin e zgjerimit të BE-së

Dokumenti i Komisionit Europian, që do të publikohet këtë javë, hap rrugën për një betejë të mundshme midis vendeve anëtare të BE-së nëse do t’i hapë Shkupit dhe Tiranës dritën jeshile për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit.

Qeveria e Maqedonisë së Veriut do të përballet me një sfidë të madhe në zgjedhjet e prillit me euroskeptikët, të cilët thonë se vendi është tradhtuar nga BE, pavarësisht plotësimit të kërkesave të unionit, përfshirë ndryshimin e emrit të saj për t’i dhënë fund një mosmarrëveshje të gjatë me Greqinë.
Projektplani i Komisionit për zgjerimin fokusohet te “thirrjet e fuqishme” nga vendet anëtare, si edhe nga vendet aspirante të Ballkanit Perëndimor për anëtarësim në BE, për të qenë më të qartë lidhur me pritshmëritë e bllokut nga vendet kandidate dhe se cilat do të jenë pasojat nëse këto kushte përmbushen ose jo. Sipas këtij projektplani heqja dorë ose vonesat në reformat e nevojshme që duhen të zbatohen nga vendet kandidate mund të çojnë në pezullim ose shtyrje të datës së negociatave ose në mbyllje të kapitujve që priteshin të ridiskutoheshin ose të shqyrtoheshin.
Projektplani gjithashtu bën thirrje për rritjen e lehtësirave për vendet kandidate me performancë të mirë, përfshirë rritjen e fondeve dhe investimeve si dhe integrimin më të ngushtë me politikat e BE-së, tregjet dhe programet në fushat ku ka patur progres.
Zyrtarët dhe diplomatët e BE theksuan se ky projektplan mbetet fokusi i debatit, përfshirë edhe numrin e votave të vendeve anëtare për të ndërprerë bisedimet e zgjerimit në një moment kur ato kanë filluar.

Pas miratimit të projektplanit rregullat për hapjen e negociatave do të nisin të zbatohen, duke lënë mënjanë një çështje ende në diskutim, siç është alternativa ku disa vende pranojnë negociata të ngadalta si Serbia që nga viti 2014 dhe Mali i Zi që nga 2012.
Premtimi për të paraqitur një projektplan sa më të qartë u drejtohet gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor që kanë dashur prej kohësh të anëtarësohen në BE, por gjithashtu ato duhet do të shqetësohen pasi ky projektplan mund të rrisë mundësinë që anëtarësimi i tyre të bllokohet.
Tetorin e kaluar, Franca provokoi zemërim në shtetet e tjera të BE-së dhe në komision kur bllokoi fillimin e bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe – së bashku me Holandën dhe Danimarkën – me Shqipërinë. Parisi argumentoi se vendet nuk kishin bërë progres të mjaftueshëm me reformat për të reduktuar korrupsionin dhe forcuar shtetin e së drejtës. Përkrahësit e Shkupit shpresojnë për një ndryshim të qëndrimit të Emmanuel Macronit në minutën e fundit, në një takim të liderëve të BE muajin e ardhshëm, pas zgjedhjeve lokale në Francë dhe para zgjedhjeve të përgjithshme në Maqedoninë e Veriut. Por, diplomatët paralajmërojnë se zgjedhjet në vendet e tjera skeptike për zgjerimin – siç është Holanda, që zhvillon zgjedhjet vitin e ardhshëm – mund ta komplikojnë më tej debatin. Nikola Dimitrov, ministri i Jashtëm i Maqedonisë së Veriut, tha se një vendim për hapjen e negociatave përpara zgjedhjeve të prillit në vendin e tij, “përbënte thelbin e përgjigjes se çfarë Europa dëshironte nga Ballkani. Nëse Europa kërkon një rajon demokratik dhe në paqe, ajo duhet të mbajë premtimet kur vendet i kanë zbatuar reformat e vështira të kërkuara dhe kanë zgjidhur mosmarrëveshjet afatgjata”.
Ai shtoi se çdo strategji e re zgjerimi duhet të përqëndrohet mbi kapitalizimin e frymës politike pro europiane që nuk duhet të fitohet lehtë.

Edi Rama, kryeministri i Shqipërisë, tha se shtytja e Macron për të reformuar procesin e pranimit ishte “një frymë e ajrit të pastër në një proces që duket se po pengohet dhe duket se bëhet gjithnjë e më skizofrenik midis teknikave dhe vendimmarrjes politike”.
Ai tha se “shpresonte se ky proces i ri të sillte më shumë qartësi, më shumë ndershmëri, edhe pse mund të ketë lindur nga një proces i gjatë dhe i thellë padrejtësish”.
“Të bësh dallim mes vendeve ballkanike që kanë nisur procesin e fillimit të negociatave dhe atyre që pasojnë është parimisht shumë e padrejtë dhe gjeopolitikisht e gabuar”, thotë Rama. Por, kjo nuk do të ndryshonte orientimin pro BE të Shqipërisë ose mendimin e saj në favor të metodologjisë së re për zgjerimin.